Mişel de Monten

Başqaları üçün yaşamayan özü üçün də yaşaya bilməz.
Başqalarına olduğu qədər özümüzə də yadıq.
Başqalarının bilgisiylə bilgili olsaq belə, ancaq öz ağılımızla ağıllı olarıq.
Başqasından öyrəndiyim biliklə kifayətlənməyi təsəvvür edə bilmirəm; başqasının biliyi bizə nəyi isə öyrətsə də, müdrik yalnız öz müdrikliyinin һesabına ola bilərsən.
Bədəni razılıqsız və istəksiz sevmək ruhsuz və hissiz bədəni sevməkdir.
Bir ailəni idarə etmək bir dövləti idarə etməkdən heç də asan deyildir.
Bir məqsədə bağlanmayan ruh, yolunu itirər. Çünki hər yerdə olmaq, heç bir yerdə olmamaqdır əslində.
Bir polyakı eynilə bir fransız kimi qucaqlayıram, dünya ilə qohumluğumu öz xalqımla qohumluğumun üstündə tuturam.
Bizim sevdiyimiz insan bizə həqiqətən olduğundan gözəl görünür.
Bütün günlər ölümə doğru gedir; son gün ona çatır.

CRedaktə

Dostluğun qolları bir-birimizi dünyanın bir ucundan o biri ucuna kimi qucaqlaya biləcək qədər uzundur.
Dünyamızdakı bütün müdrikliklər və mülahizələr son nəticədə bizi ölümdən qorxmamağı öyrədir.^[2]
Dünyaya gəldiyiniz gün bir tərəfdən yaşamağa, bir tərəfdən ölməyə başlarsınız.
Düşmənindən də nəsə öyrənə bilərsən.

Elə məğlubiyyətlər var ki, öz şərəf və şöhrətinə görə ən parlaq qələbələrdən də geri qalmır.
Eşq utanma və çəkinmənin olduğu yerdə vardır.

Ədalət olmayan yerdə əxlaqdan danışmaq gülüncdür.
Ədalətin olmadığı yerdə əxlaq da yoxdur.
Əgər həyatımı bir də yaşamalı olsaydım, elə bu cür yaşayardım. Mən keçmişə heyfslənmir və gələcəkdən qorxmuram.
əgər mən yalan deyirəmsə, yalan satdığım adamdan daha çox özümü təhqir etmiş oluram.
Ən cox inandığımız şeylər, ən az bildiklərimizdir.
Əsl dostlar, "iki bədəndə bir qəlb" olanlardı.
Əsl kamillik axar suya bənzəyir: nə qədər dərindədirsə, bir o qədər sakitdir.^[3]
Əslində insanlar səni xəyal qırıqlığına uğratmır. Yalnız sən, səhv insanlar üzərində xəyal qurursan.
Əzbərləmək xəyanətdir.

Gələcəyi bilmək mümkün deyil, əgər mümkün olsaydı, bütün arzu və xəyallarımız alt-üst olardı.^[4]
Güc və təxəyyüldən hadisələr doğur.

Hədəfi olmayan gəmiyə heç bir külək kömək etməz.
Həqiqəti çılpaq görmək faydalıdır. Yalan isə qoy libaslara bürünsün.
Həqiqi ləyaqət çay kimidir - dərin olduqca daha lal axır.
Hər gün bir-birini görmənin dadı başqa, ayrılıb qovuşmanın dadı başqadır.
Həyat özü-özlüyündə nə yaxşıdır, nə də pis; ona yaxşılığı da, pisliyi də qatan sizsiniz.
Həyatı düzgün yaşamağı onu əldən buraxdıqda anlayırıq.
Hökmünü məhəbbət deyil, güc üzərində quranlar hökmlərinin möhkəm və qüvvətli olduğunu zənn edirlərsə, səhv edirlər.

İgidlik cəsarət və iradədən doğur.
İllərin əlimizdən çəkib aldığı yaşama zövqlərini dişimiz, dırnağımızla müdafiə etməliyik.
İnsan hər yerdə insandır və yaradılışında əsilzadəlik olmasa, dünyanın tacını qoysa da, libasını geyinsə də, yenə çılpaq qalar.
İnsan sevincini böyüdərək üzüntüsünü isə kiçildərək anlatmalıdır.
İnsan üçün "sən fitrən istedadlı doğulmusan" tərifindən böyük tərif ola bilməz.
İnsanda təkəbbür özü haqqında hədsiz yüksək fikirdə, başqaları haqqında isə hədsiz aşağı fikirdə olmaq nəticəsində yaranır.
İnsanlar başaqlara bənzərlər. İçləri boşkən başları havadadır, dolduqca əyilərlər.

Kral da, dilənçi də eyni iştahla acırlar.
Kim şöhrətpərəstlik xəstəliynə tutulmuşsa, onun bütün ömrü iztirablarla zəhərlənmişdir.

Məktəblər basdırılmış gəncliyin həbsxanalarıdır.
Mən kitabları deyil, kitablar məni yaratdılar.
Məndən səyahətlərimi soruşanlara, ümumiyyətlə cavab verərəm ki, qaçdığımı yaxşı bilirəm, amma axtardığımı deyil.
Mübahisə edərkən öz səhvini boynuna almaq, filosoflara məxsus nadir, qiymətli keyfiyyətdir.
Müdrikliyin ən gözəl sübutu əhval-ruhiyyənin həmişə yaxşı olmasıdır.
Mürəkkəb hadisələr haqqında dərhal qərar vermək ən böyük axmaqlıqdır.
Mütaliədən ucuz əyləncə yoxdur, mütaliənin zövqü isə uzun müddət davam edir.

Ölüm insanı hər cür borcdan azad edir, bircə şərəfsiz ölüm günahı onun üzərindən götürə bilmir.
Ölümün bizi harada gözlədiyi müəyyən deyil, yaxşısı budur ki, biz onu hər yerdə gözləyək.
Öz öhdəsinə heç bir vəzifə götürmədən evlənməyin özü də bir xəyanətdir.
Özünü olduğundan az göstərmək, alçaqkönüllülük deyil axmaqlıqdır; özünə dəyərindən az qiymət qoymaq qorxaqlıqdır. Özünü oldugundan çox göstərmək də, çoxu dəfə qürurdan deyil axmaqlıqdandır.
Öz-özlüyündə həyatın elə bir mənası yoxdur; həyatın qiyməti szin onu nələrə sərf etməyinizdən asılıdır.

Sizə öz heyranlıqlarını bildirən və hər işdə üstünlüyünüzü qəbul edən adamlarla dostluq yalnız zərər gətirə bilər.
Sokrat söylədi deyə deyil, öz yaradılışıma uyğun olduğundan, üstəlik həddindən artıqlığa belə qaçaraq, bütün insanları həmyerlim sayıram.
Sözün yarısı onu deyənə, yarısı da qulaq asana məxsusdur. ^[6]

Üstün sayılan insanlara yaxından baxınca anladım ki, çoxu hər kəs kimi insandır.

Yalançılıq-ən alçaldıcı və ən iyrənc qəbahətdir.
Yaşadığımız hər an həyatdan qoparılmış bir andır.
Yaşlanmanın, üzümüzdən çox, ağılımızda qırışıqlıqlar meydana gətirəcəyindən qorxaram.

Zənginlik bizə nə yaxşılıq edir, nə də pislik; hər ikisi üçün də ləvazimat verir.