Rahid Ulusel

Rahid Ulusel (13 avqust 1954) — fəlsəfə elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, AMEA Fəlsəfə İnstitutunun Dissertasiya Şurasının, Fəlsəfə Cəmiyyətlərinin Beynəlxalq Federasiyasının üzvü, Biokosmologiya Assosiasiyasının Yaxın Şərq üzrə vitse-prezidenti.

Rahid Ulusel

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Adamlar kiçildikcə, hündürləşir aralarındakı divarlar.
• Aforizm - mütəfəkkirin strategiyasıdır.
• Aforizmlər - mədəniyyət cəbhəsində 300 spartalı tək döyüşür.
• Axır ki... insanlar da quşlar və balıqlardan, ilanlar və bö­cəklərdən, sular və buludlardan... sonra sərhədsiz yaşamağı öyrənməlidir!
• Alim dünya ilə danışır. Şair dünyanı danışdırır.
• Antik dünyadan gələn ən məşum səs – qulların iniltisi və çığırtısıdır.
• Aralarındakı körpüləri yandıranlar eyni uçuruma yuvarlanırlar.
• Atılan, lakin dəyməyən güllələr sonrakı müharibələrə saxlanılır.
• Azadlıq hissini itirənlər - sürü instinkti qazananlardır.
• Azadlığın anatomiyası: İnsanlar öz həyatını dəyərləndirdikləri dərəcədə onun uğrunda mübarizə aparırlar.

B

• Balaca Adolf Hitlerin fotosunu böyüdüb iş otağıma qoymuşam: necə də məsum bir çocuq! Onunla xüsusi məşğul olmaq lazımdır ki, böyüyəndə Fürer olmasın.
• Baş – yaratdığı ideyadan işıqlanır, yaratdığı nüvədən – şüalanır.
• Bəşəriyyət özünə qarşı iki böyük təhlükənin heç birindən qorxmasın: qlobal istiləşmə dünyanı su ilə dolduracaqsa da, nüvə silahları ilə onu buxarlandırıb qurutmaq olacaq.
• Bəziləri tarixdə onun neqativinə düşməklə "əbədiləşir”.
• Biganəliyimiz begemot tək əsnəyir.
• Bir çox xalqlar yumruq olmaqdan şəhadət barmağı olmağa keçə bilməyib.
• Bir yerdə öldürülən həqiqət min yerdən daha böyük qüvvətlə fışqırır.
• Bütün artıqlarını atandan sonra nə qədər zəngin olduğunu görəcəksən.
• Bütün təhlükələrə sinə gərərkən – təntənəsinə çatır Həqiqət!

Ç

• Çağı görmək üçün gərək onun içindən piyada keçib, sərhədlərini adlayıb kənarında dayanasan.
• Çoxları uzun illər ölü ruhunun meyitini sürüdür diri canında.
• Çoxu diqqətlə qulaq asır - elə başa düşmədiyindən.

D

• Dilucu salamlaşmalar - səthi münasibətlərin status-kvosudur.
• Diplomatiya: hətta suyu da içəndə çeynəmək lazımdır.
• Diplomatiya – siyasətin əlcəkli əli.
• Diplomatın təbəssümü – qəlbin karikaturası.
• Doğru sözü dolama deyən kəs təkcə manevr etmir, həm də psixoloji naturalizmin yeni modusunu təqdim edir.
• Dünya daha çox onu "düzəltmək” istəyənlərin günahından "əyilib”.
• Dünya – həqiqətin suyunu kəsənlərin yox, onu şehi ilə suvaranlarındır.
• Dünya - sonuna çatmaq üçün deyil, yolu ilə getmək üçündür.
• Dünyada ən çox istənilən də odur, ən çox tapdanılan da odur – Ədalət!
• Dünyada o qədər absurd var ki, o olmayan yerə ayağını basanda boşluğa düşüb yıxılırsan.
• Dünyagörüşlü və məsuliyyətli vətəndaşlar doğru siyasətin xeyirxah əlləridir.
• Dünyanın ən dəqiq snayperi - həqiqət.
• Dünyanın tarixi-siyasi xəritəsi – küpəgirən qarının üzündəki qırışlar kimi dəyişib səyrişir.
• Dünyanın maddi nemətləri nə qədər çox olsa da, həmişə onun qıtlığını çəkənlər və içində üzənlər var.
• Dünyaya öldüyün günün səhərinin gözü ilə bax! Nə görürsən, dostum?!
• Düz qırmızı xəttə çatanda, arxada da, öndə də uçurum olduğunu görürsən.

E

• Elitar mədəniyyət ən yüksək səviyyəsinə aforizmdə çatır.

Ə

• Əbədiyyət: yaranışdan bəri sənə məxsus olan Anın Tarixi.
• Ədalətsizliyi ədalətsiz yolla aradan qaldırmağa çalışmaq – onun daha dolaşıq kələfini ortaya atmaq deməkdir.
• Əl-ayağına dolaşanları qırdıqca, daha çıxılmaz tələyə düşəcəksən.
• Əsas funksiyadır: onu icra edən həmişə tapılır.
• Əsas funksiyasında kim olub insan: Tarixin Əsgəri.
• Əsgərlər əks cəbhələrdə döyüşsələr də, ortada ölürlər.

G

• Gələcək - gəlmir, gətirilir.
• Güc və Zor yağıdır: çünki biri – ədalətin, o biri – ədalətsizliyin silahıdır.

H

• Hansı daha insaflıdır: əsgərin bədənini dəlib keçən, yoxsa orada ilişib qalan güllə?!
• Haram - qudurdur, Halal - doyurur.
• Hazırkı dünyanı idarə etməyin ən yararlı canlı qlobal aləti – "beynəlxalq kütlə”.
• Həqiqət körpə uşaq kimidir - yıxıla-yıxıla böyüyür.
• Həqiqətlər sərt şəkildə üz-üzə gələndə də toqquşub bir-birini sıradan çıxarmır, ustalıqla çevrilib yanaşı dayanır və birgə irəli baxırlar.
• Həyat, gələcəyi keçmişindən böyük olanda irəliləyə bilir.
• Hiyləgərlik vasitəsinə çevriləndə sözlər qarmaq şəklini alır.

X

• Xalq gərək öz tarixindən görünsün – düzənlikdən görünən dağ kimi.
• Xarabalıqlar – ölmüş şəhərlərin skeletləri...
• Xəncər kimi iti pul. Onunla dil kəsmək olar.
• Xırdalar balinanın qarnında da tanqo oynamağa macal tapırlar.

İ

• İblis və İnsan: onlar bir-birinin portretini çox dəqiq çəkiblər.
• İctimai fikir – çoxluğun monoloqu.
• İctimai rəyi onun fərdlərinə bölmək olsaydı, ortada heç nə qalmazdı.
• İkiqütblü, yoxsa, ikibuynuzlu dünya?!
• İndinin sol qolu - Keçmiş, sağ qolu - Gələcəkdir.
• İnsan başından doğulur ki, yəni sən ayaqlarınla yox, başınla yeriyəcəksən.
• İnsan heç dəyişmədiyindən, özünə tuşladığı silahları oxdan atomacan dəyişib modernləşir.
• İnsan var ki, aldanmağı və özünü məharətlə aldadılmış kimi göstərməyi ona aldatmağı və aldatmağa məharətlə səy göstərməyi qədər ləzzət verir.
• İnsan yalnız onda dayanır – ət yeyərkən sümüyə çatanda.
• İnsan yalnız sındırılandan sonra məlum olur ki, o, şüşədən imiş.
• İnsanın qarşısına divarlar, o - daş olmadığından çəkilir.
• İnsanlar bəzən özlərindən böyük saydıqlarının dalınca birnəfəsə qaçanda əvvəlcə onların tozunda boğulur, sonra da təngnəfəs olub ayaqları altına yıxılırlar.
• İnsanların əhliləşdirilməsi: bunu tarix boyu heyvanlar həyata keçirib.
• İnsanlarla məsafə saxlamasan, onlarla doğmalaşa bilməzsən.
• XXI əsr – yaşanılmış bütün əsrlərin kokteyli.

K

• Keçmişdə insanlar həşəratlardan, indi isə həşəratları qıran kimyəvi dərmanlardan qırılırlar.
• Keçmişinin ağırlığı altında gələcəyini əzmə.
• Kəndir iki qulu birləşdirir, iki bəyi yox.
• Kim dəfn edəcək dünyanın sonuncu insanını?!
• Klassik mahiyyətinə çatır – Pulu Qızıla çevirəndə.
• Kosmosdan açıq şəkildə görünür: ikiüzlülük - iki üzün ortasında yerləşir.
• Kütlə qalib gələndə – çoxluq, məğlub olanda – kölə olur.

Q

• Qafa, adətən, ölkəsinin ölçülərini alır.
• Qan və Su: onlar qardaş olduğunu bir-birini yuyanda bilir.
• Qanla suvarılmış qılınclar susuzluqdan yanır.
• Qaranlıq - işıq sürətini yalnız beyinləri fəth edəndə alır.
• Qəfil parlayan şöhrət ikisindən birini kor edir: ya baxanları, ya baxılanı.
• Qənaət - qazancın yarısı, bədxərclik - iflasın hamısıdır.
• Qibtə, həsəd, paxıllıq: dərin psixoloji əsaslara malik olmayan toplumlar bunları fərqləndirə bilmir.

M

• Makedoniyalı İsgəndərin bədənində dövrünün bütün silahlarından aldığı yaraların çapıqları varmış. Ancaq onun işğalçı müharibələrinin dünya tarixinə vurduğu yaralar daha sağalmazdır.
• Meymun – Təbiətlə İnsan arasında bir təpədir ki, sürüşüb gah onun o üzünə, gah bu üzünə düşülür.
• Mədəniyyətlər öz dilində danışanda, bir-birini daha yaxşı başa düşür.
• Milli özünüdərketmə - bu dünya içində bir dünya olmaq düşüncəsi.
• Miloslu Veneranın qırılmış qolları iki min ildir ki, sənətə və gözəlliyə məbəd tikir.
• Mövqelər bir-birini əzəndə də, həqiqətlər bir-birini tapdamır.
• Müharibə haqqında həqiqətləri qalib bayraqlarını daşıyan səf-səf əsgərlərin gurultulu marşından daha çox, əlil döyüşçülərin protez ayaqlarının batıq iniltili taqqıltısı deyir.
• Müharibə qalib gəlmək üçün çox zəif silahdır.
• Müharibədə – general, sülhdə – diplomat.
• Müharibənin içindən həmişə bir titrək insanlıq qılınc kimi sıyrılıb, o müharibənin özünü doğrayır. Tarix – doğranmış müharibələrin qan və tüstü qoxulu tikələridir.
• Müharibəyə insan şəklində girir, kölgə şəklində çıxırlar.

N

• Nə qədər əhəmiyyətli söz desələr də, dünya təsadüfi adamlara inanmır.

O

• Onlara layiq olan heç bir cəza tapa bilmirlər - Azadlıq uğrunda vuruşanlara.

Ö

• Ölən – əsgər, şöhrətlənən – sərkərdə. Nə Makedoniyalı İsgəndərin, nə də Attilanın bir əsgərinin də adı dünya tarixinə düşməyib...
• Ölənin nəyinə ağlayırıq... Bəlkə, həm də ölüncəyədək onda doğulmayana?!.
• Öz qəlbinin yolu ilə getməyənlər bu dünyanın çalın-çarpaz yollarında azırlar.
• Öz tarixini yaza bilməyən xalqların nəinki tarixini, hətta taleyini başqaları yazır.
• Özün ol. Özün olmayanda yerinə başqası dolur.
• Özünü tapmayanı Tanrı da axtarmır.

P

• Paleolit çağında atılan bumeranq hədəfinə çatmasa, bəşəriyyəti də özü ilə birlikdə arxaik zamanlara qaytaracaq.
• Pəncələrinə təkan verib yuxarı sıçra: görəcəksən ki, əsl yüksəklikdə hamı bərabərdir.
• Pillələrlə kimi hündürlüyə qalxır, kimi yüksəkliyə.
• Prometeyin odu insanların yaratdığı fatalist tarixdə ikisindən birinə çevrilməli idi: ya külə, ya atoma.
• Pulun sərvətə çevrilməsi – insanı da piramidaya çevirmək qüdrətində.

R

• Rasional tarix – məsuliyyəti dərk olunan zamandır.
• Risk etməkdən qorxmaq çox zaman ondan da təhlükəli uduzmalarla nəticələnir.

S

• Sadəlik - insanın öz təbii keyfiyyətlərini heç bir rəng qatılmadan tam dolğunluğunda təzahür etdirmək mədəniyyəti, qarşısındakını yetərincə dəyərləndirmək bacarığı, əxlaqın istedadıdır.
• Sevginin gücünə baxın: zəhəri də şərbətlə verirlər ki, ölümqabağı həyatın son ləzzətini alasan!
• Sən mənə şübhə ver, mən ondan inam yaradım.
• Sənə sürünürlərsə, - sənə dırmanacaqlar.
• Sivilizasiya onu tapdayanları daha çox yadında saxlayıb.
• Siyasət – həyatın bir parçasıdır: əgər insan ona qarışmırsa, deməli, həyata qarışmır.
• Siyasətçi – əks-sədanın yaranmasından bitincəyədək bütün dəyişmələrini, yeni informasiya yüklənmələrini və boşalmalarını bilən adamdır.
• Siyasətçilər ortaq məxrəci diplomatik məcrada tapırlar.
• Siyasətçilərin bəzən bir-birinin qarşısına atdığı əlcəkləri öpüb gözünün üstünə qoyması onların daha amansız duelini istisna etmir.
• Siyasətin strategiyası ilə diplomatiyanın taktikası bir-birini tamamlayanda, onlar birlikdə cəsarətlə addımlaya bilir.
• Sözün doğrusunu bütün kəskinliyi ilə birbaşa deyənləri ağıllı və tədbirli adam saymamaqla cəmiyyət nə qədər aldanır və uduzur.
• Sudan quruya sürünə-sürünə çıxır, ballistik raketlərlə səmanı yara-yara uçur Yırtıcılıq.
• Süzgəc-yaddaş - şüur axınında xilaskar: o, insan xarakterini dəyər münasibətləri və keyfiyyət meyarları təməlində möhkəmləndirir.

Ş

• Şərq öz inkişafında yarımçıq qaldı. İndi Qərb də öz inkişafında yarımçıq qalır. İki yarımçıqdan bir bütöv yaratmaq olarmı?!
• Şərqin yerində Qərb əkmək istəyirlər. Amma, bilirsiniz, nə bitəcək: kol-kos.

T

• Tarix hər an yenidən başlayır.
• Tarixdə münasibətlərin öc arxetipi: "Sən mənim keçimi öldürübsən. Mən isə sənin özünü öldürürəm.”
• Tarixi zibilləyən, ölü əsgərlərin leşini qoxudan müharibələri salnaməçilər onun süs-bəzəyi, cah-cəlalı tək vəsf edirlər.
• Tarixin xarabalıqlarından gələcəyin qazıntıları tapır itirilmiş zamanı.
• Təhlükəli planet: idrakın və atomun koordinatlarında meteor çarpıntılarından keçir.
• Tikmədiyin bir dünyada necə yaşaya bilərsən?!
• Toz həqiqət dənəciklərini yer üzündən süpürəndən sonra qalxır.

Ü

• Üç addım: Yer kürəsinin əhalisi – Bəşəriyyət, Bəşəriyyət – İnsanlığa yüksəlmək yolunda.
• Üçüncü minillik zaman kimi başlayıb, epoxa kimi yox.
• Üfüqlər ona görə hamının dostudur ki, heç kimi sıxmır, hər kəsi özündən daha artıq olduğunun dalınca yürüdür.

V

• Vətən yoxdur: vətəndaşlıq vətənpərvərlikdən aşağıdırsa.
• Vicdanın ekoloji böhranı mənəviyyat quraqlığı yaradır.
• Vicdanını itirənlər həmişə onu başqalarının ayaqları altında tapırlar.
• Virtual dünyada qanadlarsız da uçmaq olar.

Y

• Yalnız bu günlə yaşayırsansa, deməli, dünənlə sabahın uçurumundasan.
• Yeni Çağ onda başlayacaq: İnsan dağıtmadan qurmaq sənətinə yiyələnəndə.
• Yəhudilər – bəşəriyyətin elitası.
• Yəqin dünyanın ən mənasız dili - diplomatiyadır. Çünki burada insan yox, tərəf iştirak edir.
• Yuxudakı yox, gerçəkdəki uyqu - yalan.

Z

• Zamanı idarə etməyin yolu yalnız o halda tapılır ki, əbədiyyətin yaradıcı anlardan ibarət olduğu dərk edilir.
• Zənciri qıran – ondan qopan bir halqadır.

Mənbə

• 525-ci qəzet.-2018.-28 fevral.-S.8.