|
== Ç ==
* Çox danışmamalı, başqasının sözünü [[yarımçıq]] kəsməməli, başqasının [[nağıl]] etdiyi hekayət və rəvayəti[[rəvayət]]i bilirsə, bunu üzə vurmamalı və onun danışıb qurtarmasına [[imkan]] yaratmalıdır. Başqasından soruşulana [[cavab]] verməməli, ümumidən edilən sualda[[sual]]da camaatı[[camaat]]ı qabaqlayıb hövləki [[irəli]] düşməməlidir. Biri cavab verməklə [[məşğul]] isə, daha qabil cavab verməyə [[qadir]] olsa da, səbr etməli, o, sözünü qurtardıqdan sonra öz cavabını verməlidir, lakin əvvəlkinə tənə etməməlidir. Onun yanında iki [[adam]] [[söhbət]] edirsə qarışmamalı, ondan gizlidirsə gizlin qulaq asmamalıdır; özləri müraciət etməsələr söhbətə[[söhbət]]ə qoşulmamalıdır. Böyüklərlə[[Böyüklər]]lə danışarkən [[kinayə]] işlətməməli, nə bərkdən, nə yavaşdan[[yavaş]]dan, [[mülayim]] səslə[[səs]]lə sözünü[[söz]]ünü deməlidir. Danışdığı [[məsələ]] qəlizdirsə[[qəliz]]dirsə, [[aydın]] misallarla[[misal]]larla izah etməyə çalışmalıdır, başqa hallarda [[qısa]] və [[yığcam]] danışmalıdır. [[Yabançı]] kəlmələr[[kəlmə]]lər işlətməməli, [[qondarma]] ibarələr[[ibarə]]lər düzəltməməli, ona deyilənlərə axıra qədər qulaq asmamış cavab verməməli, deyəcəyi fikri beynində bişirməmiş dilinə gətirməməli, [[ehtiyac]] olmadan sözü [[təkrar]] etməməlidir; ehtiyac üzündən təkrar lazım olduqda [[tərəddüd]] göstərməməlidir. [[Nalayiq]] sözlər işlətməməli, dilini[[dil]]ini söyüşə[[söyüş]]ə öyrətməməli, [[zərurət]] üzündən [[ayıb]] kəlməyə ehtiyac yarandıqda onu obrazlı, məcazi ibarələrlə anlatmalı, [[şux]] və [[zərif]] ifadələrdən[[ifadə]]lərdən qaçmamalı, hər məclisə[[məclis]]ə [[münasib]] danışmağı bacarmalıdır. Söz vaxtı əl-qolunu işə salmamalı, qaş-gözünü oynatmamalıdır. Belə hərəkətləri[[hərəkət]]ləri yalnız danışılan [[əhvalat]] [[tələb]] etdikdə [[nəzakətli]] və [[gözəl]] bir tərzdə göstərmək olar. [[Yalan]], [[doğru]] üstündə məclisdə höcət etməməli; yalvar-yaxar təsir etməyən adama yalvarmamalı, [[münaqişə]] və mübahisədə[[mübahisə]]də rəqibin[[rəqib]]in haqlı olduğunu gördükdə üstünlüyü ona verməlidir. [[Avam]], [[uşaq]], [[arvad]], [[divanə]] və [[sərxoş]] adamların[[adamlar]]ın söhbətindən bacardıqca [[uzaq]] gəzməlidir. Başa düşməyən adama [[incə]] və üstüörtülü söz deməməli, danışıqda nəzakətli olmalı, heç kəsin işini, sözünü, hərəkətini [[pis]] şəkildə onabunaona buna çatdırmamalı, [[qorxulu]] şayiələr yaymamalıdır.
* Çox yemək, çox içmək, bahalı, dəbli paltar geyməyi onun gözündən salmalı; qarınqululuq, əyyaşlıq, modabazlıq və başqa bu kimi xasiyyətlərin onun qəlbinə yol tapmasına imkan verilməməlidir. Başa salmaq lazımdır ki, bəzək-düzəkli paltarlar qadınlar üçündür, ağıllı kişilər, böyük adamlar həmişə sadə geyinirlər.
|
