|
== İ ==
* '''İdrak [Vernunft] məxluqda elə bir qabiliyyətdir ki, özünün bütün qüvvələrinin tətbiqinin qaydaları və məqsədlərini təbii instinktlərdən daha uzağa genişləndirir və öz imkanlarına sərhəd tanımır.''' (Sitatın izahı - Təbii instinktlərin insana verdiyi məhdud informasiya ilə müqayisədə, insan idrak qabiliyyəti və ya dərk etmə vasitəsilə ən müxtəlif sahələrdə baş verənlərin səbəbini axtara bilir. Təbii instinktlər vasitəsilə insan məlumatı şərtsiz, birbaşa aldığı halda, idrak qüvvəsinin qaydası araşdırma, tədqiqat, məqsədi həqiqəti tapmaq və inkişafdır. (Sitatın tərcüməsinin və izahının müəllifləri eynidir)
** Idee zu einer allgemeinen Geschichte in weltbürgerlicher Absicht (1784) <br /> Kosmopolit məqsədli ümumi tarix ideyası
*** Sitatın izahı - Təbii instinktlərin insana verdiyi məhdud informasiya ilə müqayisədə, insan idrak qabiliyyəti və ya dərk etmə vasitəsilə ən müxtəlif sahələrdə baş verənlərin səbəbini axtara bilir. Təbii instinktlər vasitəsilə insan məlumatı şərtsiz, birbaşa aldığı halda, idrak qüvvəsinin qaydası araşdırma, tədqiqat, məqsədi həqiqəti tapmaq və inkişafdır. (Sitatın tərcüməsinin və izahının müəllifləri eynidir)
* İnanca yer vermək üçün məlumatı bir kənara qoydum.
* İnsanlar işığı görməz, işıqla görər.
* İş həyatdan həzz almağın ən yaxşı üsuludur.
* '''İşıqlanma [Aufklärung] (ziyalanma, maariflənmə) insanın özü özünü düçar etdiyi yetginləşməmə şəraitindən çıxmasıdır. Yetginləşməmə öz ağlından başqası tərəfindən yönəltmə olmadan istifadə etmə qabiliyyətsizliyidir. İnsanın özü özünü düçar etdiyi yetginləşməmənin səbəbi ağlın deyil, ağıldan başqası tərəfindən yönəltmə olmadan istifadə etmədə qətiyyətin və cəsarətin çatışmazlığıdır. Sapere aude! Öz ağlından istifadə etmə cəsarətinə malik ol! - beləliklə işıqlanmanın (ziyalanma, maariflənmə) devizidir.''' (Sitatın izahı – insan öz ağlından bilavasitə istifadə etmədikdə, daim başqasının öz ağlını yönəltməsinə imkan verdikdə belə şərait insanın yetginləşməsinə mane olur. İnsanın gördüyü işlərdə öz ağlından müstəqil istifadə etməyə cürət etməsi onun öz ağlına yaratdığı məhdudiyyətdən çıxmasına və beləliklə insanın işıqlanmasına (ziyalanma, maariflənmə) gətirib çıxarır).
** Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung? (1784) <br /> Suala cavab: İşıqlanma (ziyalanma, maariflənmə) nədir?
***Sapere aude! - latın dilindən tərcüməsi: “Bilməyə cürət et” - müəllif: Roma şairi Horasius (e.ə. 20-ci il)
***Sitatın izahı – insan öz ağlından bilavasitə istifadə etmədikdə, daim başqasının öz ağlını yönəltməsinə imkan verdikdə belə şərait insanın yetginləşməsinə mane olur. İnsanın gördüyü işlərdə öz ağlından müstəqil istifadə etməyə cürət etməsi onun öz ağlına yaratdığı məhdudiyyətdən çıxmasına və beləliklə insanın işıqlanmasına (ziyalanma, maariflənmə) gətirib çıxarır.
== Q ==
| 