Heraklit

Efesli Herklit - (e.ə. 544–483) — Sokratdan əvvəlki qədim yunan filosofu. Onun 120-yə yaxın etibarlı sitat saxlanılan yeganə əsəri “Təbiət haqqında” əsəridir.

Heraklit

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ağıllı olmaq ən böyük fəzilətdir. Hikmət haqqı danışmaq və onun fitrətinə uyğun davranmaqdır.
• Allah gecə və gündüz, qış və yay, müharibə və sülh, bolluq və aclıqdır.
• Allah üçün hər şey gözəl, yaxşı və ədalətlidir; insanlar isə bəzi şeylərin ədalətsiz, bəzilərinin isə ədalətli olduğunu düşünürlər.

B

• Bir çaya iki dəfə girmək olmaz.
• Böyük nəticələr böyük ambisiyalar tələb edir.

Ç

• Çayda eyni suda iki dəfə yuyuna bilməzsən, üzərindən axan sular yeni sulardır.
• Çox məlumatlı olmağın ağıllı olduğunu göstərməz.
• Çox öyrənmək dərk etməyi öyrətmir.

D

• Dəyişməyən tək şey, dəyişiklikdir.

E

• Ehtiraslarla savaşmaq çətindir, çünki qarşılığını ruhlarla ödəyirsən.

Ə

• Ədalət yalan uyduranları və yalançı şahidləri yaxalayacaq.
• Ədalətsizliyin qarşısını yanğından daha tez almalıyıq.
• Əgər ədalətin özü olmasaydı insanların ədalətin adını bilməzdi.
• Əgər gözlənilməzliyi gözləmirsinizsə, onu tapa bilməyəcəksiniz, çünki ona axtarış və ya cığırla çatmaq olmaz.
• Ən gözəl harmoniya fərqliliklərdən yaranır.
• Ən yaxşı insanlar bir məqsəd, fanilərin əbədi şöhrəti üçün hər şeydən imtina edirlər; lakin insanların çoxu mal-qara kimi özlərini doydururlar.

G

• Görünməyənlərin əlaqələri görünənlərdən daha güclüdür.
• Gözlənilməz olanı gözləmədikcə, onu tapa bilməyəcəksən.
• Gözlər qulaqlardan daha dəqiq şahiddir.

H

• Haqq anlayışını haqsızlıq anlayışı olmasaydı bilə bilməzdik.
• Hər şey axır, hər şey dəyişir.
• Hikmət hər şeyi idarə edən və əhatə edən ağıl birliyidir.

X

• Xalq qanunları, öz qalası kimi, qoruyucu divarı kimi müdafiə etməlidir.
• Xəstəlik-sağlamlığın, şər xeyirin, aclıq toxluğun, yorğunluq istirahətin ləzzətini bildirir.
• Xoşbəxtlik bədən həzzlərindən ibarət idisə, yeməyə noxud tapanda öküzləri xoşbəxt adlandırmalıyıq.
• Xoşbəxtlik maddi sevinclərdən ibarət olsaydı, çayıra qaçan öküzləri xoşbəxt saymaq lazım idi.

İ

• İki dəfə bir axara girmək olmaz.
• İnsan azadlığı hər bir nemətdən yüksəkdir.
• İnsan həyatı ilə ölür, ölümü ilə yaşayır.
• İnsanın xarakteri onun taleyidir.
• İnsanın ürəyinin istəyi ilə mübarizə aparmaq çətindir; çünki nəyə sahib olmaq istəyirsə, canının bahasına alır.
• İnsanların xarakterləri onların qədərləridir və insanlar layiq olduqları həyatları yaşayarlar.

K

• Kişinin xasiyyəti onun qoruyucu ilahiliyidir.

M

• Müdrik, bilikli olmaq üçün gözü və qulağı açmaq kifayət deyil, dərin ağıl lazımdır.
• Müharibə azad olmağa layiq olanları azadlığa çıxarır, kölə olmağa layiq olanları isə kölə edir. Müharibə hər şeyin ağası, hər şeyin şahıdır.

N

• Nəfsi mədəniyyətsiz olan insanların gözləri və qulaqları yoxsul şahiddir.

Ö

• Özbaşınalığın qarşısını yanğından daha tez almaq lazımdır.

P

• Paxıllığımız həmişə paxıllıq etdiyimiz insanların xoşbəxtliyindən daha uzun sürür.

T

• Təəssübkeşlik müqəddəs xəstəlikdir.

V

• Vaxt uşaqların gözəl oynadığı bir oyundur.

Y

• Yaxşı xarakter bir həftədə, bir ayda formalaşmır. Az-az, gündən-günə yaranır. Yaxşı xarakter inkişaf etdirmək üçün uzun və səbirli səy lazımdır.

Mənbə

• Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.