Konstantin Uşinski

Konstantin Dmitriyeviç Uşinski - (rus. Константи́н Дми́триевич Уши́нский), d.2 mart, 1824, Tula - ö.3 yanvar, 1871, Odessa) — Ukrayna və rus pedaqoqu.

Konstantin Uşinski

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ana dili məhv olarkən xalq artıq yox olur. Xalqın ağzında dili hələ yaşadıqca xalq da yaşayır.
• Ana dilində təhsil almayan uşaq böyüdükdən sonra üzünə nə qədər vətənpərvərlik maskası taxsa da, aid olduğu millətə deyil, dilində təlim-tərbiyə gördüyü millətə xidmət edəcəkdir.

B

• Bir millətin, xalqın varını, dövlətini əlindən alsan, o millət ölməz, yaşayar. Ancaq ana dilini əlindən alsan, həmin millət məhv olar, ondan əsər-əlamət qalmaz.

Ə

• Əgər pedaqogika insanı hərtərəfli tərbiyə etmək istəyirsə, ilk növbədə onu hərtərəfli tanımalıdır.
• Əmək bəşəriyyət tarixinin lap əvvəlindən yer üzərinə işıq saçan müqəddəs şamdır, onu söndürsəniz hər yer zülmətə çevrilər.
• Əməyin yalnız daxili, əqli, həyatverici qüvvəsi insan ləyaqətinin, onunla bərabər əxlaq və xoşbəxtlik mənbəyi kimi xidmət edir.

F

• Fərdin inkişafına və formalaşmasına yalnız fərd təsir edə bilər, yalnız xarakter xarakterlə formalaşa bilər.
• Fikirlərini yaxşı ifadə edə bilməmək nöqsandır, müstəqil düşüncəyə malik olmamaq isə daha böyük çatışmazlıqdır və müstəqil fikirlər ancaq öz-özünə qazanılan biliklərdən irəli gəlir.

G

• Gecənin kabusu təzə açılmış səhər işığından qaçıb gizləndiyi kimi, hüzn, can sıxıntısı, şıltaqlıq və boş arzular da əməyin açıq və sakit simasından qaçıb gizlənir.
• Güclü xarakter, güclü sel kimi, bir maneə ilə qarşılaşdıqda, yalnız həyəcanlanır və daha da güclənir, eyni zamanda maneəni batıraraq, özünə dərin bir yataq açır.

H

• Heç bir müəllim unutmamalıdır ki, onun ən mühüm vəzifəsi şagirdləri əqli əməyə hazırlamaqdır və bu vəzifə fənnin özünü öyrətməkdən daha vacibdir.
• Hər şeyi xalqdan alın - və onlar hər şeyi geri qaytara biləcəklər, amma dili əlindən alacaqlar və onu bir daha yaratmayacaqlar.
• Həyatda məqsəd - insan ləyaqətinin və insan xoşbəxtliyinin ürəyidir.

X

• Xalq, onun bütün vətəni ana dili ilə nəfəs alır... Dil yaşamış, yaşayan xalqı və gələcək nəsilləri böyük, tarixi, canlı bir bütövlükdə birləşdirən ən həyati, ən zəngin və ən möhkəm bağdır.
• Xalqın ağzındakı dil ölüb – xalq da ölüb.
• Xalqın dili Vətənin, xalqın mənəvi həyatının əksidir.
• Xarakter yalnız xarakter yarada bilər.
• Xarakterin gücü, məzmunundan asılı olmayaraq, əvəzolunmaz bir xəzinədir. O, yalnız ruhun təbii qaynaqlarından götürülür və idarə hər şeydən əvvəl o gücü hər bir insan ləyaqətinin əsası kimi qorumalıdır.
• Xoşbəxtlik hüququ ən ayrılmaz insan hüququdur.

İ

• İgid odur ki, ən güclü qorxunu boğa bilir və qorxuya boyun əymədən təhlükə haqqında düşünə bilir.
• İnsan tərbiyəsinin ən başlıca yolu əqidədir. Əqidəyə ancaq əqidə yolu ilə təsir etmək olar.
• İnsan tərbiyəsinin ən mühüm yolu inandırmaqdır.
• İnsanın bütün arzularını təmin edin, lakin һəyat məqsədini əlindən alın, onda görərsiniz o necə də bədbəxt və aciz məxluqa çevriləcək. Deməli, insan ləyaqətinin və insan xoşbəxtliyinin məğzi arzunun təlimatında deyil... һəyat məqsədindədir.
• İnsanın bütün istəklərini təmin et, amma həyatın məqsədini ondan götür, görəcəksən ki, o, necə yazıq və əhəmiyyətsiz bir varlığa çevrilir.
• İnsanın ruhunda əks olunan ölkənin təbiəti, xalqın tarixi sözlə ifadə olunub. İnsan yoxa çıxdı, lakin yaratdığı söz xalq dilinin ölməz və tükənməz xəzinəsi kimi qaldı ki, dilin hər sözü, onun hər forması insan təfəkkürünün, hissiyyatının nəticəsidir ki, onun vasitəsilə ölkə və xalqın tarixi nitqdə öz əksini tapmışdır.
• İnsanın vaxtı, zəhməti, namusluluğu, biliyi, özünü idarə etməsi, fiziki, əqli və mənəvi gücü - bütün bunlar hər bir sərvətin yeganə yaradıcılarıdır.

Q

• Qarışıq, bir-biri ilə əlaqəsi olmayan biliklərlə dolu baş hər şeyin nizamsız olduğu, sahibinin isə heç nə tapa bilməyəcəyi anbar kimidir; Yalnız biliksiz sistemin mövcud olduğu fəsil, bütün qutularda yazıların olduğu və qutuların boş olduğu bir kabinə kimidir.
• Qorxu - bir sıra qəbahətlərin mənbəyidir.
• Qorxu - insanın ən məhvedici, işgəncəverici hisslərindən biridir.

M

• Müəllim bürokrat deyil, bürokratdırsa, müəllim də deyildir.
• Müəllim nə qədər ki, oxuyur, öyrənir o, yaşayır, oxumağı dayandırdıqda ondakı müəllimlik ölür.
• Müəllim zahirən təvazökar görünməklə tarixin ən böyük işlərindən birini görür. Dövlətin özü isə bu işə söykənir və nəsillər onunla yaşayırlar.

O

• Oxumaq hələ azdır, əsas iş nəyi oxumaq və oxuduğunu necə anlamaqdır.

Ö

• Ölkəmizdən başqa dünyada çoxlu müxtəlif dövlətlər, ölkələr var, lakin insanın bircə qohum anası var, biri də onun vətənidir.
• Öz biliyinizi ancaq cəhalətinizin gözünə birbaşa baxdığınız zaman genişləndirə bilərsiniz.
• Öz fikirlərini aydın deyə bilməmək qüsurdur, ancaq şəxsi fikirdən məhrum olmaq daha böyük qüsurdur.

P

• Pedaqoq həmişə əmin olmalıdır ki, təhsilin gücü o qədər böyükdür ki, ondan tam istifadə edə bilmir.

S

• Sevgidə də, nifrətdə də hər cür hisslər birləşə bilər: əzab , həzz , sevinc , kədər, qorxu, cəsarət, hətta qəzəb və nifrət.
• Sərxoş üçün işıqlı küçədə belə zülmət var.

Ş

• Şagird bir qab deyil ki, onu doldurasan, o bir məşəldir, onu alovlandırmaq lazımdır.

T

• Təcrübə göstərir ki, gimnastika bir növ insanın könüllü hərəkətlərini ixtisaslaşdıraraq bir çox köhnə xəstəlikləri sağaldır.
• Təhsil insanda vərdiş, əmək sevgisi formalaşdırmalıdır, ona həyatda özünə iş tapmaq imkanı verməlidir.
• Təhsil insanın intellektini inkişaf etdirməli və ona müəyyən məlumat verməli, həm də ona ciddi işə təşnə yaratmalıdır ki, bunsuz onun həyatı nə şərəfli, nə də xoşbəxt ola bilər.
• Təhsilin əsas vəzifələrindən biri xüsusilə yeni nəsilləri bəşəriyyətin sonsuz rifah axtarışında ümumi işə cəlb etməkdir.
• Tərbiyə sənətinin bir özəlliyi var ki, demək olar ki, hamıya tanış və başa düşülən, başqalarına isə daha asan görünür və nə qədər başa düşülən və asan görünsə, insan onunla nəzəri və ya praktiki cəhətdən bir o qədər az tanış olur.
• Tərbiyəçinin şəxsiyyətinin cavan ruha olan təsiri elə bir tərbiyə qüvvəsidir ki, onu nə dərs kitabları ilə, nə əxlaqi nəsihətlərlə və nə də cəza, mükafat sistemi ilə əvəz etmək olar.

U

• Uşaq ana dilini öyrənərkən yalnız şərti səsləri öyrənmir. O, eyni zamanda, ana dilinin doğma döşündən mənəvi həyat və qüvvət içir.
• Uşaqların hissləri, eləcə də uşaqların təfəkkürü məcbur edilmədən idarə edilməlidir.

V

• Vətənin övladı ol , doğma torpağına bağlılığını dərindən hiss et, ona oğul kimi yana, ondan aldığını yüz qat qaytar.

Y

• Yaddaş funksiyasını artırmağın ən vacib şərtləri, idmana ehtiyac duyan sinirlərin sağlam vəziyyətidir.
• Yaddaşın yaxşılaşdırılması üçün ən vacib şərt sinirlərin sağlam vəziyyətidir, bunun üçün fiziki məşqlər lazımdır.
• Yalnız şüurlu və azad əmək insanı xoşbəxt edə bilər.

Z

• Zehni işdən sonra istirahət heç bir şey etməməkdən deyil, məsələni dəyişdirməkdən ibarətdir: fiziki iş yalnız xoş deyil, həm də faydalı istirahət zehni əməkdən sonra.

Mənbə

• Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.