Mari Jan Antuan Kondorse

Mari Jan Antuan Kondorse (fr. Nicolas de Condorcet) (1743-1794)—fransız yazıçı, riyaziyyatçı, siyasi xadim, filosof.

Mari Jan Antuan Kondorse

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ağılı və gerçəkləri istifadə edən bir insan mükəmmələ çatacaq. Təbiət insanın ağıl gücünə bir məhdudlaşdırma gətirməmişdir.

B

• Başqalarının həyatı ilə müqayisə etmədən həyatınızdan zövq alın. Başqalarının sizin qədər yaxşı olub-olmadığını araşdırmadan, yaxşı olduğunuzu bilməniz kifayətdir.

D

• Doqmalarına görə ən sadə, əməllərində ən az absurd, prinsiplərinə görə ən dözümlü olan Məhəmmədin dininin əbədi köləliyə, sağalmaz axmaqlığa, uzandığı yerin bütün o qədər böyük hissəsini necə məhkum etdiyini göstərəcəyəm; biz elm və azadlıq dahisinin ən absurd xurafatlar altında, ən barbar dözümsüzlüyün ortasında parladığını görmək üzrəyik. Çin bizə eyni hadisəni təklif edir, baxmayaraq ki, bu sərsəm zəhərin təsiri orada daha az fəlakətli olmuşdur.

E

• Elmi dildən sui-istifadə faktlar elmi olması lazım olan sözlər elminə çevrilir.

F

• Filosoflar tərəfindən aydınlanmayan hər hansı bir cəmiyyət, şarlatanlar tərəfindən aldadılır.

G

• Gün gələcək ki, günəş ancaq öz ağılından başqa hökmdarı tanımayan azad insanların üzərinə parlayacaq, tiranlar və qullar yalnız tarixdə və səhnədə qalacaq, onlarla ancaq öz qurbanlarına yazıq olacaqlar.

H

• Həyatınızı başqalarının həyatı ilə müqayisə etmədən zövq alın.

İ

• İfadələr ideya çatışmazlığı üçün tərtib edilir.

K

• Kişilər qanunu, qadınlar əxlaqı yaradır.

M

• Maarifləndirmənin məqsədi kişiləri hazır qanunvericiliyə heyran etmək deyil, onları qiymətləndirməyə və düzəltməyə imkan yaratmaqdır. Söhbət hər nəsli özündən əvvəlki nəslin iradəsi ilə bağlı fikirlərə tabe etməkdən deyil, onları getdikcə daha çox maarifləndirməkdən gedir ki, hər kəs öz ağlı ilə özünü idarə etməyə getdikcə daha çox layiq olsun.
• Maarifli xalq öz mənafeyini savadlı adamlara tapşırır, cahil xalq isə mütləq şəkildə yaltaqlansa da, zülm etsə də, bunu öz layihələrinin alətinə, şəxsi maraqlarının qurbanına çevirən fırıldaqçıların aldadıcısına çevrilir.
• Mən insan övladının sonsuz təkmilləşmə qabiliyyətinə inanıram və buna görə də inanıram ki, bəşər övladı sülh, azadlıq və bərabərlik yolunda, buna görə də xoşbəxtlik və fəzilət yolunda irəliləyiş əldə edəcək ki. Hesab edirəm ki, bu irəliləyişlər meditasiya ilə gücləndirilmiş, təcrübəyə əsaslanan ağıl işi olmalıdır.

Ö

• Öz həyatınızı başqalarının həyatı ilə müqayisə etməyin və öz həyatınızdan zövq alın.

T

• Təbiət insan qabiliyyətlərinin mükəmməlliyinə heç bir məhdudiyyət qoymayıb.
• Təbiətin əli insan ümidlərini heç bir həddlə məhdudlaşdırmadı və insanın istəkləri heç vaxt sərhəd tanımadı.
• Təhsil bərabərhüquqlu olsa da, təbii olaraq ən yaxşı təşkil olunmuşların üstünlüyünü artırmağa yaxınlaşır. Lakin hüquq bərabərliyi prinsipi bu üstünlükdən istənilən real asılılıqdan qoruyacaq və hər bir fərd öz fikrini ifadə etmək üçün yetərincə təlim keçmiş və başqasının mühakiməsinə kor-koranə dönməsə, onların hüquqları qanunla təmin ediləcəkdir.