Əfqan atalar sözləri

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Adamlar da cürbəcürdür: kimisi yaqut, kimisi adi daşdır.
• Axan su arxa dönməz.
• Axmağın hər şeyini itirməyi, başqası ilə bölüşməyindən yaxşıdır.
• Ağ saçlar ölümdən xəbərdir.
• Ağıl olan yerdə şərəf də olar.
• Ağıl olsun hər şey olar.
• Ağıl təbiətin vergisi deyil, təcrübənin nəticəsidir.
• Ağıllı əfqan qabağa gedər, arxaya baxar.
• Ağıllı quşu tutmaq üçün iki cələ tutmaq lazımdır.
• Ağıllını söhbətindən bilmək olar.
• Ağır xəncər ağır zamanlarda kara gələr.
• Allahdan gizləmədiyini camaatdan da gizləyə bilməzsən.
• Anaya baxıb qızı, ataya baxıb oğulu tanıyarlar.
• Ata evində anan yoxsa, getmə.
• Atı igid altında tanıyarlar.
• Ay birinci günündən bilinər.
• Ayağının altına baxma, qabağa bax.
• Ayını öldürməmiş dərisini satma.
• Aza — az, çoxa — çox.

B

• Baha aldığın şeyi ucuz satma.
• Balaca vaxtı özü yeriyir, böyüyəndə özgənin çiynində getmək istəyir.
• Baş olsun, papaq tapılar.
• Başında ağlı az olanın, evində qəmi çox olar.
• Bir işi eləmək asandır, başlamaq çətin.
• Bir şillədən çoxlarının üzü yanar.
• Bir talanmış karvanın dalınca yüz bədbəxt gələr.
• Bir topa quşu dağıtmaq üçün bir daş bəsdir.
• Biri ağlar, biri gülər.
• Boş əldən böyük düşmən çoxdur.
• Böhtandan ölməkdənsə, güllədən ölmək yaxşıdır.
• Böyük kəslər günahı özündə görər, xirdalar — bütün dünyada.
• Buzov da ayağına görə tullanar.
• Bütün daşlar bədbəxt yetimin başına yağar.
• Bütün yer üzünə arpa əkilsə, ulağa yenə də bir ovucdan artıq catmayacaq.

C

• Camaat dəliyə gülər, dəli də camaata.
• Camış acıqlananda öz potasını da buynuzlayar.
• Cəzasız tərbiyə də yoxdur.

Ç

• Çağırılmış yüz qonağa yer tapılar, çağırılmamış bir qonağa bəlkə də yox.
• Çirkin əllər üzü də bulayar.
• Çox da şirin olma, yoxsa yeyərlər.

D

• Daş mum olmaz, düşmən — dost.
• Dəliyə dedilər: "Çiynində ağac bitib"; cavab verdi ki, "Lap yaxşı, kölgəsində oturaram".
• Dəvə zərbə altında yox, yük altında çökər.
• Dəyirman atanın da olsa növbəni gözlə.
• Dil həm silahındır, həm də başının bəlası.
• Divarın da qulağı var.
• Doğmalar ağır gündə gərəkdir.
• Doğru gəlir, yalan ölür.
• Dost tərbiyə, düşmən cəza verməyə çalışar.
• Dostla təmiz ürəkli ol.
• Dostluq yüz illik yoldur.
• Dostluğumuz dostluqdur, amma mənim kamanım pulsuz atmır.
• Dostun olmayan yerdə oturma.
• Dostun köhnəsi yəhərlənmiş köhlən kimidir.

E

• Elə bir yer yoxdur ki, zəif orda gizlənsin.

Ə

• Əcinnə də öz balasını öldürməz.
• Əgər sən düz getsən, heç kəs səni düz yolundan cıxara bilməz.
• Əsməri kürəyindən də tanıyarsan.
• Əyri ağacı od düzəldər.

F

• Fil ki qızdı, aman gözləmə.

G

• Göz yaşıyla dirilən olsaydı, ölü olmazdı.
• Gözdən uzaqda şahı da söyərlər.* Kim ki, yerində oturub qalxmır, axır bir tapır.
• Gözəl səs qulağa dərmandır.
• Güclə çəkib sürümək olar, güclə yedirtmək olmaz.
• Güclü göy gurultusundan sonra güclü yağış olmur.
• Gül yaxşıdır, öz kolunda.

H

• Haqqı öldürə bilməzsən.
• Hamı əti xoşlayır, ancaq allah birinə quzu göndərir, birinə də qoca keçi.
• Heç kəsə zərər vermir, amma xeyir də vermir.
• Heç kəsin ağzına barmağını qoyma — əlini dişləyərlər.
• Həqiqəti ya güclü deyər, ya da axmaq.
• Hər kəsin vətəni özünə Kəşmirdir.
• Hər quşun öz yuvası.
• Hətta Allah da gözəlləri sevir.
• Həya gözlərdə yaşar.
• Həyanı qoru həyalılar üçün.

X

• Xalis qızıl oddan qorxmaz.
• Xasiyyəti bir olan adamlar dostluq elər.
• Xoşbəxtliyin qiyməti bədbəxtlikdən sonra bilinər.
• Xəncər yarası sağalar, söz yarası yox.

İ

• İgidlə çəkiş, səadətlə — yox.
• İki lüt bir-birindən utanmaz.
• İnad müvəffəqiyyətin dostudur.
• İnsan daş kimi bərk, çiçək kimi zərifdir.
• İnsan doğulur ki, yaxşılıq eləsin.
• İraqdan tiryək gözləyincə, ilan vuran ölər.
• İstəyin də ölçüsü olmalıdır.
• İstəyirsən lap meşədə doğul, amma adamların arasında böyü.
• İstirahət zəhmət üçün mükafatdır.
• İş əbədidir, güc — yox.
• İşsiz yaşamaqdansa, ölmək yaxşıdır.
• İşsizlikdənsə, ağır iş yaxşıdır.
• İt çaydan su içməklə su murdar olmaz.

K

• Karvanı bağlamaq olar, dili yox.
• Kəklik qaqqıldayıb özünü ələ verdi.
• Kəndli yağış üçün dua edir, bənna — yağışsız hava üçün.
• Kərtənkələ ilanın dalınca dartındı və partladı.
• Kərtənkələni də öldür — əgər başı ilan başısa.
• Kim ki, yerində oturub qalxmır, axır bir tapır.
• Kor da öz evini yaxşı tanıyır.
• "Kor" yoldansa, kor göz yaxşıdır.
• Korun qabağında ağlama: sənin göz yaşını görə bilməz.
• Könül könülə hər şeyi deyir.
• Köpək xəstə olanda çaqqallar damda oynaşar.
• Köpəkdən soruşdular: "Kimin əlindən yaşaya bilmirsən?" — cavab verdi ki, "öz qohum — əqrabamın.

Q

• Qalaya ümid ol, düşmənini də yaddan çıxarma.
• Qamışın ayağı suda olsa da, ayağı qurudur.
• Qanı qanla yumazlar.
• Qarışqa özündən böyük yük daşıyar.
• Qarışqa üçün bir qarış su da ümmandır.
• Qazançanı hər yerdə od üstünə qoyarlar.
• Qazanda nə varsa, cibdən görünür.
• Qədəh nə qədər ki, sınmayıb — cingildəyəcək.
• Qızıl — dağlar içindən də yol salar.
• Qocaya tapşırma — öləcək; cavana ümid olma — unudacaq.
• Qohumluq ürəklədir, al-ver — sövdələşməklə.
• Qonaq bilməlidir ki, nəyi yemək, nəyi saxlamaq lazımdır.
• Qonaq heç zaman razı qalmaz.
• Qonaqların olması yaxşıdır, ancaq hamısı bir evdə yox.
• Qorxudan çaqqal da pələngin üstünə atılar.
• Qurmaq qırmaqdan yüz dəfə çətindir.
• Qüvvət ağla da qalib gələ bilər.

L

• Layiqli qardaş bacıya çadradır.
• Lütün yuxusuna köynək girər.

M

• Mahnıyla qarın doymaz.
• Məsləhət vaxtında deyiləndə qiymətli olur.

N

• Namus adamı qəbirdən də qaldırar.
• Namusu üçün əfqan oda da atılar.
• Nə qədər ki, soruşan yoxdur, dinmə.

O

• O adamdan qaç ki, əvvəlcə "hə", sonra "yox" deyir.
• O dünyada da qardaşın hesabını səndən çəkəcəklər.
• O qədər acı olma ki, səni atmaq istəsinlər.
• Od nə özününkünə aman verər, nə də özgəyə.
• Od tutanda quru da yanar, yaş da.
• Oğlu qızdan üstün tutma.
• Oğlun igidliyi ananı cavanlaşdırar.
• Oğluna baxıb atanı təsəvvür edərlər.
• Oğru həmişə yoldaş gəzər.
• Oğru oğrunu tanıyar.
• Onun ürəyindəki dilindədir.

Ö

• Ördəyin dimdiyi həmişə çirkli olar.
• Öz kəndini də unutsan, öz adətini unutma.
• Özgə evdə yüz qonaq da qorxulu deyil.
• Özgənin əlində balaca tikə də böyük görünər.
• Özgənin odu isitməz.
• Özünü bilməyən kəs adam deyil.

P

• Pələng qəfəsdə də pələngdir.
• Pələngi nəvazişlə öyrədərlər, ağacla yox.
• Pis arvad dar ayaqqabı kimidir.
• Pis arvad əyri qabırğa kimidir: sındırarsan, amma düzəldə bilməzsən.
• Pis günə düşmək istəmirsənsə, axmaq adamla dostluq eləmə.
• Pis oğlun ucundan atanı söyərlər.
• Pişik siçanı allah xatirinə tutmur.
• Pul olsaydı, minnət olmazdı.

R

• Rişxənd davaya gətirib çıxarar.
• Rupi xırdadır, amma böyük işlər görür. (Rupi pul vahididir).

S

• Səadət olmayanda ata evi də yad görünər.
• Sədəqə vermək üçün var — dövlət yox, yumşaq ürək gərəkdir.
• Sən əgər təmizsənsə, şahdan da qorxun olmaz.
• Sən mənə yaxşılıq arzula, mən də sənə xeyir diləyim.
• Sən sevinəndə sevinmir, amma sən yaman günə düşəndə qəmlənir.
• Sənin işin həmişə səninlədir.
• Sənin tərini özgəsi qurutmayacaq.
• Səyahət insanı tərbiyə edir.
• Siçan gərək pişikdə düzlük axtarmaya.
• Sifət ürəyin aynasıdır.
• Su bütün yer üzünü tutsa da, ördək batmaz.
• Su yuxarı başdan çirklənər.
• Subayın evində dava olmaz.
• Suyun axmazı tez xarab olar.
• Suyun sakit axanından qorx, iti axanından yox.
• Sürüdən qalan qoyunu canavar yeyər.

Ş

• Şahinlər çarpışır, göyərçinlərin tükü tozlanır.
• Şam ağacı qocalanda şirəsi kötüyünə axar.
• Şəhər qapısını bağlamaq olar, el ağzını yox.

T

• Taxılı xalvarla udur, amma bircə sözü uda bilmir.
• Tək getsən ya dərd taparsan, ya da səadət.
• Tələsmə ki, sonra ağlamayasan.
• Tox qarnını qaşıyanda acın sümükləri sızıldar.
• Torpaq qoynuna aldıqlarını vermir.
• Tülkü — dərisi ucbatından bədbəxt olar.

U

• Uduzan oyundan çıxar.
• Uşaqlıqda öyrəndiyini qocalıqda da unutmursan.

Ü

• Ürək ağrıyanda kor gözdən də yaş axar.
• Ürək hara çəksə, ayaq da ora gedər.

V

• Var — dövlət nə qədər çox olsa da, yenə axırı olur.
• Var sənindir, oğul xalqın.
• Varlının eybini var örtər.
• Vətəni qürbətdə daha çox istərlər.

Y

• Yaxşı iş adamı şaha bərabər elər.
• Yaxşı qız yaxşı da ana olar.
• Yaxşı söz də yaxşıdır — bir dəfə.
• Yaxşı yaxşıya uğrar.
• Yaxşıya tələs, yamana tələsmə.
• Yalançını dinlə, amma yoxla.
• Yalançının yaddaşı olmaz.
• Yamanlıq yüz il yaddan çıxmır.
• Yay kasıbların paltarıdır.
• Yaz yaxşısa, il də yaxşı olacaq.
• Yediyi qarğıdalı kökəsidir, plov yeyən adamlar kimi gəyirir.
• Yeməyə görə özgə iti də adama öyrəşir.
• Yeriməkdən çox, oturmaqdan ölürlər.
• Yerinə yetirməyə qəti inanmasan, söz vermə.
• Yetim ağlamağa adət edib.
• Yoxsul oldu, yolsuz olmadı.
• Yoxuş nədir, eniş nədir — hamısı bir zəhrimardır.

Z

• Zalımın qolu nə qədər güclü olsa, o qədər də tez divan tutar.
• Zəfər gələndə bütün çaqqallar dönüb şir olur.