Ağlımızın günahı ucbatından biz duyğu orqanlarımızın bizə təlqin etdiklərini təhrif edirik. Nə qədər ki, hisslərimiz təkamülü, dünyanın gərdişini, baş verən dəyişmələri göstərir, bizi aldatmır… Lakin Heroklit bu fikrində həmişə haqlıdır və dünya durduqca da haqlı olacaqdır ki, gerçəklik yalnız bir fiksiyadır. “Xəyali” dünya yeganə dünyadır: “gerçək” dünya isə nağıldan başqa bir şey deyildir. Fridrix Nitsşe
Həyat iki kateqoriyalı insanları açıq şəkildə göstərir: sənətçilər və mütəfəkkirlər. Aralarında kəskin bir fərq var. Bəziləri - hər cür sənətkarlar: yazıçılar, musiqiçilər, rəssamlar və s. - gerçəkliyi bütövlükdə, tamamilə, tamamilə, canlı reallığı, heç bir parçalanma olmadan, heç bir ayrılıq olmadan ələ keçirirlər. Digərləri - mütəfəkkirlər - onu dəqiq bir şəkildə əzirlər və beləliklə, onu bir növ müvəqqəti bir skelet halına gətirirlər və sonra tədricən hissələrini yenidən yığaraq bu şəkildə canlandırmağa çalışırlar, lakin hələ də buna nail ola bilmirlər. İvan Pavlov