Kəlilə və Dimnə
A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
A
redaktə- Ağıllı adam həmişə sənət və hünər əldə edib yaxşı ad qoymağa çalışar.
- Ağıllı adamlar kin və ədavəti alovlandırmır, onu boğub məhv etməyi üstün tuturlar.
- Ağıllı adam odur ki, əcdadlarının həyatından ibrət dərsi götürüb onların təcrübəsindən istifadə edə.
- Ağıllı adamların ən layiqli cəhəti - yersiz danışmamaqdır.
- Ağızdan çıxan sözü, yaydan çıxan oxu, tüfəngdən çıxan gülləni geri qaytara bilməzsən.
- Alicənablığın şərti yaxşılıq etməyə yol tapmaqdır.
- Anlamayana yaxşılıq eləməkdən, qulaq asmayana nəsihət söyləməkdən, ağzı boşa sirr verməkdən daha böyük səhv ola bilməz.
- Arx və çay suyu dənizə tökülənnə qədər şirin olur.
- Arvadın hörməti ərinə görə, oğlun izzəti atasına görə, şagirdin biliyi müəlliminə görə, ordunun gücü sərgərdəsinə görə müəyyən edilir.
B
redaktə- Bir dana minlərlə inək arasında necə gəlib anasını tapırsa, insanın etdiyi yaxşılıq və pisliklər də gec-tez gəlib onu tapır.
- Böyük rütbəyə çatmaq üçün üç şərt var. 1.Zəhmət çəkmək. 2.Dövlət sərf etmək. 3.Güzəştə getmək.
- Bu sirri qəlbində elə gizlə ki, Qəlb özü axtarsa, tapa bilməsin.
- Büdrəyib yıxılanda, bədbəxtlik üz verəndə əqldən başqa heç nə insana kömək edə bilməz.
- Bütün bəlaların mənbəyi tamahkarlıq, bütün cəfaların səbəbi hərislikdir.
- Bütün işlər yalnız çalışmaqla və səy göstərməklə yerinə yetirilə bilər.
D
redaktə- Dəf edilməsi mümkün olmayan dərdə dözməkdən başqa çarə yoxdur.
- Dilini saxlasan, başın salamat olar.
- Düşmənlə həmdəm olan ağıldan da kəm olar.
- Düz və təmiz adamlar arasındakı dostluq möhkəm olur.
- Düzgün fikirləşib doğru tədbir tökmək, ağıl və təmkinlə hərəkət etmək hər şeydən üstündür.
- Düzgün rəy deyilmişləri nəzərdən keçirib, deyilməmişləri dərk etmək yolu ilə meydana çıxır.
Ç
redaktə- Çox danışmaq əqlin azlığına, yalan danışmaq iradənin zəifliyinə dəlalət edir.
- Çox zaman dostluq və düşmənçilik uzun sürüb əbədi olmur. Dostluq da, düşmənçilik də bahar buludu kimi gah yağar, gah da kəsər.
E
redaktə- Ehtiyac ən böyük bədbəxtlik, əsl müsibətdir, insanı həyasızlaşdırır, insafı və mürvəti əlindən alır, qüvvət və iradəsini zəiflədir.
- Ehtiyatlı adam həm özündən aşağı, həm də özündən yuxarı vəzifəli adamlarla məsləhətləşməlidir.
- Elm o dünyaya aparılacaq ən böyük sovqatdır.
Ə
redaktə- Əhdə vəfa, dərdə şəfa.
- Əql xeyir qapılarının açarıı, səadət xəzinələrinin kilididir.
- Əql ilə həya ən yaxın və ayrılmaz dostdur, bunlardan biri itdikdə o birisini tapmaq olmur.
- Əql və təcrübə sahibləri açıq günah üstündə gizlin cəza verməyi məsləhət görməzlər. [1]
- Əqlinlə məsləhətləşməmiş danışma.
- Ən kamil ağıl - ola biləcək və ola bilməyəcək şeyləri bir-birindən ayıra bilməkdir.
F
redaktə- Fəthin, zəfərin, qələbənin, xoşbəxtliyin, səadətin açarı ehtiyatlı olmaqdır. Ehtiyatlılığın birinci şərti isə məşvərətdir.
- Fikir və əqidədə tək qalan adam məhv olar, özünə köməkçi tapa bilməz.
H
redaktə- Heç bir sübut olmadan, yalnız ehtimala əsasən yaxşı adamları məhv etmək, öz kökünə balta vurmaq kimi bir şeydir.
- Hikmət sahibləri öz işlərini həmişə həyatın tələbinə görə qururlar.
- Hikmət sahibləri yalnız o zaman yaşamağı arzu edirlər ki, ömür xoş və mənalı keçsin. Rüsvayçılıq və bədbəxtlik olan yerdə onlar ölümü üstün tuturlar.
- Hiylə və xəyanət ağacının barı müsibət və fəlakət olar.
- Hünər sahibinin olan yoldaşı,
Çatar məqsədinə hər addımbaşı.
X
redaktə- Xain adamları əfv etmək sadiq adamları öldürmək deməkdir.
- Xoşbəxtlik zəhmət və iradənin, əmək və səyin nəticəsində əldə edilir.
İ
redaktə- İnsan hər şeydən çox dilindən bəlaya düşür.
- İnsan öz əqlilə məsləhətləşməmiş sözə başlamaz.
- İnsan zəhərli ağac əkdiyini o zaman bilir ki, onun meyvəsini özünə yedirirlər.
- İnsanı dünya sirlərinə vaqif edən dörd şeydir: Hikmət - yəni alimlik, savad və hər şeyi ətraflı düşünə bilmək. Əql - yəni tədbir, səbr, nəzakət, mərhəmət. Təmkin - yəni həya, alicənablıq, özünü ələ almaq və özünü dərk etmək. Ədalət - yəni doğruluq, vədi yerinə yetirmək, yaxşı işlər görmək, xoşxasiyyətlilik.
- İstedad, əql və kamal iki növdür: 1.Fitri - yəni anadangəlmə. 2.Əməli - yəni təcrübə vasitəsilə əldə edilən.
- İşlərini əql, təmkin, təcrübə, ehtiyat, iradə və mətanətlə qurmayan adam axırda peşmançılıq çəkər.
K
redaktə- Kim sitəm qılıncı qaldırsa əgər,
Həmin qılıncla da məhv olub gedər.
Q
redaktə- Qarşılıqlı mehribançılıq nə qədər çox olsa, o qədər məhəbbət artar.
- Qəşəng sözlər yalnız işlə möhkəmləndikdə gözəl nəticə verər.
L
redaktə- Lal olmaq yalan danışmaqdan, pəltək olmaq söyüş söyməkdən, yoxsulluğa dözmək oğurluqla mal toplamaqdan yaxşıdır.
M
redaktə- Malı gedənin hörməti də onunla gedər.
N
redaktə- Nə qədər çalışsalar da, yenə hünər və istedadı gizli saxlamaq olmaz.
- Nəfsə tabe olmaq əql və kamala nöqsan gətirir və düzgün qərar çıxarmağa mane olur.
- Nəzəriyyə təcrübəsiz, forma məzmunsuz fayda verməz.
P
redaktə- Padşahlar üçün kin saxlamaq və yalan danışmaqdan böyük eyib ola bilməz.
- Pis adamlla qonşu olan kəs, dəniz səyyahı kimidir: batmaqdan yaxasını qurtarsa da, daima qorxu altında olar.
S
redaktə- Sözü hə qədər ki, deməmisən, o sənin qulundur, dedinsə, oldu ağan.
V
redaktə- Var olan yerdə xəsislik etmə.
Y
redaktə- Yaxşılıq elə yaxşılıq bilənə,
Eyləmə haqq yeyib, nahaq deyənə. - Yersiz danışmağın sonu peşmançılıqdır.
Z
redaktə- Zorla boyuna qoyulan vəzifə layiqincə yerinə yetirilə bilməz.
- Zülm qılıncı işlədən elə həmin qılıncla da məhv olar.
- Zülm örtüyü xeyirli işi dərk etməyə mane olduğu kimi, cəhalət pərdəsi də xoşbəxtliyi görməyə əngəl törədir.
İstinadlar
redaktə- ↑ Hikmət xəzinəsindən incilər. Bakı, 2009