Pifaqor

Pifaqor - (təxminən b.e. əvvəl 570–490-cı illər)- Qədim Yunan riyaziyyatçısı, pifaqorçular dini fəlsəfi məktəbin banisi.

Pifaqor
Doğum tarixi	e.ə. 570
Doğum yeri	Sidon ya Samos, Yunanıstan
Vəfatı	e.ə. 500
Vəfat yeri	Mesapontum və ya Kroton, Cənubi İtaliya
Vikipediya məqaləsi

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Adətən biz fikirləşirik ki, insanları insanlar idarə edir, əslində isə onları idarə edən həyat halları və şəraitdir.
• Axşamlar dinləyərək susmağın səni müdrik edir. Çünki, müdrikliyin başlanğıcı susmaqdır.
• Ailədə atalıq vəzifəsini yerinə yetirməyəndən nə qanunverici, nə də şəhəri idarə edən olar.
• Ağıla itaət edən allahlara da itaət edir.
• Ağıllı qadın! Əgər istəyirsən ki, ərin boş vaxtlarını səninlə keçirsin, elə elə ki, o səndə gördüyü həzzi və rahatlğı, etibarı və təvazökarlığı heç yerdə tapa bilməsin.
• Ağılsıza qılınc vermək, şərəfsizə hakimyyət vermək qədər təhlükəlidir.
• Ağılsızlar şərab içəndə sərxoş olur, bədbəxtliklərdə isə ağıllarını itirirlər.
• Alim cəmiyyətinin üzvü olma. Ən müdriklər cəmiyyət təşkil edəndə sadə rəiyyət olurlar.
• Allahın varlığı barədə qoy din xadimləri tədqiqat aparsınlar: sən insan qəlbinin dərkliyi ilə məşğul ol.
• Allahlardan nə yağış, nə də vedrə istəyin. Allahlar belə işlərə baxmırlar. Təbiətdə hər şey dəyişməz qanunlarla idarə olunur.
• Allahların təbiətini öyrənməyi kahinlərə burax, sən isə insan qəlbini dərk etməklə məşğul ol.
• Alnı hamar olanla heç vaxt məsləhətləşmə. Çünki, onlar heç vaxt düşünmürlər.
• Az danış, ondan da az yaz.

B

• Başlanğıc hər şeyin yarısıdır.
• Bəd ümidlər insanı pis əməllərə təhrik edir.
• Bədbəxtlik qapını döyəndə, onun başqa vaxt da qapını döyməsini gözləmdən qapını onun üzünə şən üzlə aç. Müqavimət onu qıcıqlandır, itaət isə silahsız edir.
• Bədənini ruhunun tabutuna çevirmə.
• "Bəli" və "Xeyr" sözləri nə qədər qısa olursa olsun, yenə də ən ciddi əksini tələb edir.
• Biliklə müdrikliyi eyni şey hesab etmə.
• Biliksiz adam okeanda azan yelkənsiz gəmiyə bənzər: ya sahilə çırpılıb parçalanar, ya tufana düşüb batar.
• Bir-biri ilə qarşılaşan ədədlər, fiqurlar və onların kombinasiyası bütün riyazi ideyaların mənbəyidir.
• Böyük biliyə sahib olmağa çan atma. Ola bilsin ki, əxlaqi elm bütün biliklərdən ən lazımlısıdır, amma onu öyrənmirlər.
• Böyük vədlər vermədən böyük işlər gör.
• Bütün həyatınız boyu, xüsusilə də gənclik illərində yeganə müdrik himayəçi olan ağlınıza inanın.

Nə qədər ki, İnsan aşağı canlıları amansızcasına məhv etməkdə davam edir, o, heç vaxt sağlamlıq və dinclik bilməyəcək. Nə qədər ki, insanlar heyvanları qırıblar, bir-birlərini öldürəcəklər. Həqiqətən də, qətl və əzab toxumu səpən sevinc və məhəbbəti biçə bilməz.

Ç

• Çərənçi adamı evinə dəvət etmə.
• Çox gülən arvadına etibar etmə.

C

• Cismini ruhunun tabutu etmə. Şərab içib nəsil əkmək kimi müqəddəs işə başlama.

D

• Danışmazdan əvvəl fikirlərinin yetişməsinə vaxt ayır.
• Dövlətin sarsılmaz əsası ədalətdir.

E

• Elə ünsiyyət saxla ki, dostları düşmən, düşmənləri dost etməyəsən.
• Ey insan! İstəmədiyin şeyi başqa heyvanlara etmə ki, onlar da bunu sənə etməsinlər.
• Ey insan! Qapını bədbəxtlik döyəndə, onu gülümsər üzlə qarşıla, gözləmə ki qapın ikinci dəfə döyülsün. müqavimət bədbəxtliyi bir az da qıcıqlandırar, itaət - zəiflədər.
• Eyni gücə malik iki insandan haqlı olanı güclüdür.

Ə

• Əgər allahlardan da qədim nəyin olmasını soruşsalar, qorxu və ümid cavabını ver.
• Əgər fəzilətin nə olduğunu soruşsalar, hərəkətdə olan fəlsəfə cavabını ver.
• Əgər gələcək nəsildə hörmət qazanmaq istəyirsənsə, özündən sonra yaxşı ailə və kitab qoy get.
• Əgər xoşbəxtliyin nə olduğunu soruşsalar, özün özünlə razılıqda olmaq cavabını ver.
• Əgər istəyirsən ölümündən sonra da yaşayasan və gələcək nəslin hörmətini qazanasan, özündən xeyirxah ailə və yaxşı bir kitab yadigar qoy.
• Əgər müstəqil olmaq istəyirsənsə, mülayim və ayıq həyat tərzi yaşa.
• Əgər sadiq dost tapa bilmirsənsə, özün öz dostun ol.
• Əgər sakit ölüm arzulayırsansa, eyni bir həyat sür.
• Əgər sənin barəndə düşünülməsini istəmirsənsə, ədalətli hesab etdiyini et.
• Əgər soruşsalar Allahlardan əzəl kim olub, Cavab ver: qorxu və ümid.
• Əsl vətən xoş niyyətlər olan yerdədir.
• Əzab çəkməyə qədər həqiqətin dostu ol, amma dözülməzliyə qədər onun müdafiəçisi olma.

F

• Fikirlərini və Allahlar barədə düşüncələrini nümayiş etdirmə. Allahları musiqi və mahnılarla yad et, çünki hər ikisi bizə qulaqlarımız vasitəsilə çatır.

G

• Gəmilər üçün körpü liman, həyat üçün isə dostluqdur.
• Günəş batanda uzanan kölgənə baxıb özünü böyük adam hesab eləmə.

H

• Heç kim nə qidada, nə də içkidə həddi aşmamalıdır.
• Heç nəyə təəccüblənmə. Təəccüb allahları yaratdı.
• Heykəli onun görkəmi, insanı isə əməlləri gözəlləşdirir.
• Heyvanları öldürməkdən çəkin: onların qanının tökülməsi insanı özünə bənzərlərin qanını tökməyə sövq etdi.
• Heyvanları öldürüb ətini yeyənlər özlərinə bənzərləri də fikirləşmədən öldürməyi bacararlar.
• Həqiqəti çılpaq görmək faydalıdır. Yalan qoy libaslara bürünsün.
• Hər şey nömrəyə uyğundur.
• Hər şeydən əvvəl dilini saxla.
• Hər şeydən əvvəl hər bir şeyi öz adı ilə adlandır. Bu, bütün elmlərdən ən birincisi və vacibidir.
• Hər şeydən əvvəl mənliyini itirmə!
• Hər şeydən əvvəl müdrik ol, boş vaxtın olanda isə alim.
• Həşəratı öldürən uşağını ciddi cəzalandır. Qatillik buradan başlayır.
• Həyat oyun meydanına bənzəyir: bəziləri gəlirlər yarışmağa, bəziləri alverə, ən xoşbəxtləri isə tamaşa etməyə.
• Həyat tamaşaya bənzəyir: bəziləri ona yarışmağa, bəziləri alış-verişə, ən xoşbəxtləri isə baxmağa gəlirlər.
• Həyat tarlasında toxum səpən kimi müntəzəm və davamlı addımla.
• Həyat teatra bənzəyir: onda ən yaxşı yerləri pis insanlar tutur.
• Həyat yolunda toz qaldırmayın.
• Həyat ziyafətində əyləş, amma dirsəklənmə.
• Həyatını kef üstündə qurma.

X

• Xalqa yazığı gəlmək olar, amma ona gülmək olmaz.
• Xalqlar! Çalışın yaxşı qanunlardan əvvəl yaxşı niyyətləriniz olsun.Mahiyyətcə, ən birinci qanunlar yaxşı niyyətlərdir.
• Xəyalına çox güc vermə! O çox qorxunc mənzərələr yarada bilər.
• Xoşbəxtlik ardınca qaçma – o, həmişə sənin özündədir.

İ

• İki şey insanı Tanrıya bənzər edir: cəmiyyətin rifahı üçün həyat və düzgünlük.
• İnsan şərabdan sərxoşluqda ölür,sevgidən sərxoşluqda isə özündən çıxır.
• İnsanları dərk etməyi öyrənin. İnsanları dərk etmək allahları dərk etməkdən daha rahat və daha lazımlıdır.
• İnsanları yaxşı yaşamağa yox, xeyirxahlığa və zəhmətə çağır.
• İnsanlarla elə davran ki, dostların sənə düşmən olmasın, əksinə, düşmənlərin səninlə dost olsun.
• İnsanlığın ən yüksək məfhumu – fikirdir.
• İt, dostun təsviridir.
• İtinin sədaqətinə hər zaman, amma arvadının sədaqətinə yalnız birinci hadisəyə qədər güvən.

K

• Kahinlər deyirlər ki, Allahlar insanı yaratdıqlarına görə peşman oldular. Biz də onlara eyni cavab veririk: insan da allahları yaratdığına görə peşman olub.
• Kütlənin fikriylə yox, ariflərin fikri ilə hesablaş.

Q

• Qayda-qanun qoy sənin ilahin olsun! Ona yorulmadan ürəkdən qulluq et: qayda-qanun bütün şeylərin birliyidir. Təbiətin özü onun vasitəsi ilə mövcuddur.
• Qəzəb əsnasında nə danışma, nə də bir şey etmə.
• Qıcqıran şərabı sevmədiyin kimi, qəzəblənən insanı da mühakimə etmə.
• Qızıl suyuna çəkilmiş silah kimi, lovğa adamların da daxili aləmi xaricinə uyğun gəlmir.
• Qızıla pas, fəzilətə isə rüsvayçılıq yapışmaz.
• Qonaqpərvərlik pis insanlara göstərildiyi təqdirdə son dərəcə pisdir.
• Qoy sənin yeganə Allahın - Vicdanın olsun.
• Qulaq asıb sən susa-susa müdrikləşirsən. Müdrikliyin başlanğıcı susmaqdır.

M

• Məzəmmətə də, tərifə də eyni cür biganə ol.
• Mülkiyyəti olmayan vətəndaşın vətəni də yoxdur!
• Müdrik! Əgər sən insanlara hər hansı əhəmiyyətli həqiqəti xəbər verməyi arzu edirsənsə, onu ümumi fikrin geyiminə bürü.
• Müdrik! Sadə camaatın arasında yaşamağa məcbur olarkən suda üzən, amma onunla qarışmayan yağ kimi ol.
• Müdrikliyin başlanğıc mərhələsi – çərənləməyi tərgidib düşünməyi öyrənməkdir.

N

• Nə cür xoşbəxtliyə düçar olsan belə, göz yaşı axıtma. Gözünün yaşını insanların bədbəxtliyi üçün saxla.
• Nə qədər ki, İnsan aşağı canlıları amansızcasına məhv etməkdə davam edir, o, heç vaxt sağlamlıq və dinclik bilməyəcək. Nə qədər ki, insanlar heyvanları qırıblar, bir-birlərini öldürəcəklər. Həqiqətən də, qətl və əzab toxumu səpən sevinc və məhəbbəti biçə bilməz.

Ö

• Öz ailəsinə başçılıq edə bilməyən adam nə qanunverici ola bilər, nə də rəhbər.
• Öz arvadı ilə razılaşmayandan özünə dost seçmə.
• Öz arzularını ölç, fikirlərini çək, sözlərini say.
• Öz ehtiraslarının əsiri olan adam heç vaxt azad ola bilməz.
• Öz tarlanı öz əllərinlə becər, onu azad olmayanlara tapşırma. Əkinçilkdə azad insanın əlləri lazımdır.
• Özünə dost seç, sən təklikdə xoşbəxt ola bilməzsən: xoşbəxtlik iki nəfərlik məsələdir.
• Özünə sadiq dost tap. Ona malik olsan, allahlara ehtiyacın olmaz.
• Özünün hakimi ol: özünə hakim olduqca və özünü idarə etdikcə üstün hökmranlığa və ən vacib vəzifəyə sahib olacaqsan.

P

• Pis ümidlər pis bələdçilər kimi pis əməllərə aparır.

S

• Sağlam ağlının bir damcısınıı bütöv bir elm dəryasından üstün tut.
• Sakit ölüm istəyirsənsə, sabit həyat keçir.
• Savadsız uşaqlar hərfləri, tərbiyəsiz adamlar isə işləri qarışdırırlar.
• Səadət dalınca qaçma, o, sənin özündədir.
• Səhər oyananda nə edəcəyin haqda düşün. Axşam yatanda isə nə etdiyin haqda.
• Səhərlər oyananda özündən soruş: “Mən nə etməliyəm?”
• Səndən soruşsalar, xeyirxahlıq nədir, de ki, müdrikliyin əmələ keçirilməsi.
• Səndən soruşsalar ki, müvəffəqiyyətin açarı nədədir? de ki özü-özünlə yola getməkdə.
• Sənə hansı bədbəxtlik üz verməsindən asılı olmayaraq göz yaşlarını axıtma. Göz yaşlarını başqalarının bədbəxtliyində tök.
• Sənin haqqında nə düşünürlər düşünsünlər, ədalətli hesab etdiyin işi gör.
• Sərxoşluq, ağılsızlıqda edilən hərəkətdir.
• Sərxoşluq ağılsızlığın məşqidir.
• Söhbəti elə aparmaq lazımdır ki, həmsöhbət dostu düşmən yox, düşməni dost edəsən.
• Sözündə və əməlində bayağı və adi şeylərdən uzaq ol.
• Sözündə və əməlində şitlikdən və təkrarçılıqdan qaç.
• Sus, ya da susmaqdan qiymətli olan söz söylə.
• Susmaqdan daha yaxşı olan şey barəsində sus, yaxud danış.

Ş

• Şərab içməkdən çəkin. O, ehtirasları qidalandıran süddür.

T

• Tanrılardan nə yağış istə, nə vedrə: allahlar belə işlərə qarışmırlar.

U

• Uşaqlarının yanında arvadını töhmətləmə.
• Uşaqlarınızın göz yaşını qoruyun ki, qəbrinizin üstündə axıtmağa göz yaşları qalsın.
• Uşaqlarla, qadınlarla və xalqla fikrini bölüşmə.

Ü

• Ümumxalq yerlərindən həqiqəti bəyan etmə: xalq onu şər işlərdə istifadə edəcək.

V

• Vaxtımı siyasətə və tənliklərə sərf edirəm.Zənnimcə tənliklər daha vacibdir, çünki siyasət yalnız həmin məqam üçün mövcud olduğu halda, tənliklər əbədidir.
• Vicdan qoy sənin yeganə ilahin olsun.

Y

• Ya sus, ya da susmaqdan daha dəyərli bir söz de.
• Yadda saxla ki, heç bir yalançılıq uzun müddət gizli qala bilməz.
• Yaxınında olan şeyləri araşdır, sonra yatmazdan əvvəl özündən soruş: “Mən nə etdim?”
• Yaxınını məyus edənin özü də çətin ki, məyus edilməkdən qaça bilsin.
• Yaxşı və gözəl insanlar istirahət etmək və əylənmək üçün yox, yaxınlarına kömək etmək üçün yaşayırlar.
• Yalnız ən nanəcib adam üzə tərifləyib, dalda söyə bilər.
• Yalnız əsərlərində ağıllı görünənlərdən olma.
• Yalnız təbiəti qiymətləndir, qalan şeyləri isə rəiyyətə burax.
• Yalnız öz yazılarında müdrik görünənlərdən biri olmayın.
• Yaltaqlıq, şəkildə çəkilmiş silah kimidir. Xoş olsa da,heç bir faydası olmur.
• Yoxsulluq yox, yoxsulluğu daşımaq bacarığı fəzilətdir.
• Yoxsulun həyatı sahilə yaxın üzən gəmidir. Varlınınkı isə dənizin ortasında. Birinci sahilə asan yan ala bilər, ikincisi çətin.
• Yuxudan oyandığında özünə sual ver: "Mən nə etməliyəm" və gecə yatmazdan əvvəl soruş: "Mən bugün nə etdim".

Z

• Zarafatdan duz kimi ehtiyatla istifadə etmək lazımdır.

Mənbə

• Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.