Tərənnüm

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

B

• Bir şeyi idarə etmək istəyirsinizsə, ilk növbədə onu ölçməlisiniz. Ölçmək üçün vahidlər tələb olunur. Birlik sağlam düşüncə tələb edir. Sağlam düşüncə düzgün müşahidənin, işgüzar istəyin və razılığın nəticəsidir. Düzgün müşahidə üçün qərəzsiz müayinə tələb olunur. İş arzusu həyat sevincini tələb edir. Ünsiyyət qurmaq üçün düzgün dil tələb olunur. Bunlar olmadan vahidlər icad edilə bilməz, elm yarana bilməz. Elmlə məşğul olmadıqca tarix yaza bilməzsiniz, çünki tarix yazmaq üçün təkcə doğru olmaq deyil, həm də güclü olmaq kifayətdir. Güc bilikdən gəlir. Odur ki, elmə, alimlərə hörmət etməyən cəmiyyətlər quldur, elmi tərənnüm edən cəmiyyətlər isə ağadır. Bilməyənlə bilən heç vaxt bir olmaz. Anooshirvan Miandji
• Biz almanlar yalnız qıza pərəstiş edirik və bizim şairlər yalnız onu tərənnüm edir, fransızlarda əksinədir, yalnız ərdə olan qadın həyatda və incəsənətdə sevgi predmeti olur. Henrix Heyne

E

• Erməni aşıq yaradıcılığının yalnız kiçik, əhəmiyyətsiz bir hissəsi bizim ədəbiyyata aiddir. Aşıqlarımız həyat və məişət hadisələrini nağıllarda, öz nəğmələrində tərənnüm edərkən Azərbaycan dilinə üstünlük verirlər, çünki bu dil daha rəvan, ifadəli və zəngindir, nəinki erməni dili ... erməni aşıq sənətinin kiçik, hətta əhəmiyyətsiz hissəsinin ədəbiyyatımıza aid olduğunu söyləmək olar. Böyük əsərlərin (dastanlar, qəhrəmanlıq nağılları) əksəriyyəti Azərbaycan dilində yaradılıb.
  • Professor Leo, əsl adı Arakel Qriqoryeviç Babaxanyan (erməni tarixinə dair bir neçə böyük əsərin müəllifi, erməni kilsəsinin və erməni milyonçularının pulu ilə əmələ gələn mifik erməni tarixinin yaradıcılarından biri)

Ə

• Əxlaq düşüncə gücünü artırır, insanlar arasında sülhü təmin edir; sivilizasiya onu elmdən və sənətdən daha çox tərənnüm edir. Aleksis Karrel

H

• Heç bir xalq demokratiyası ölkəsində bu ölkədəki qədər çox millət yoxdur. Yalnız Çexoslovakiyada iki qohum millət var, bəzi digər ölkələrdə isə yalnız azlıqlar var. Ona görə də bu xalq demokratiyası ölkələrində bizim burada məskunlaşmalı olduğumuz kimi ciddi problemlərin həllinə ehtiyac yox idi. Onlarda sosializmə gedən yol burada olduğundan daha az mürəkkəbdir. Onlarda əsas amil sinif məsələsidir, bizdə isə həm millət, həm də sinif məsələsidir. Millət məsələsini bu qədər dərindən həll edə bilməyimizin səbəbini ölkədəki bütün millətlərin iştirak etdiyi Qurtuluş Müharibəsi zamanı inqilabi yolla həll olunmağa başlamasında axtarmaq lazımdır ki, hər bir milli qrup öz imkanlarına uyğun olaraq işğalçıdan azad olmaq üçün ümumi səylərə öz töhfəsini verirdi. Nə makedoniyalılar, nə də o vaxta qədər zülmə məruz qalan hər hansı digər milli qrup fərmanla öz milli azadlığını əldə etmədi. Əllərində tüfənglə milli azadlıqları uğrunda vuruşurdular. Kommunist Partiyasının rolu ilk növbədə, həmin mübarizəyə rəhbərlik etməsi idi, bu da müharibədən sonra milli məsələnin kommunistlərin müharibədən xeyli əvvəl və müharibə zamanı düşündüyü kimi qəti şəkildə həll olunacağına zəmanət idi. Kommunist Partiyasının bu baxımdan bu gün sosializm quruculuğu mərhələsində rolu müsbət milli amillərin ölkəmizdə sosializmin inkişafına əngəl deyil, stimul olmasından ibarətdir. Bu gün Kommunist Partiyasının rolu ondan ibarətdir ki, milli şovinizmin heç bir millətdə meydana çıxmaması və inkişaf etməməsi üçün diqqətli olmaq lazımdır. Kommunist partiyası həmişə çalışmalıdır və çalışır ki, millətçiliyin bütün mənfi hallarının aradan qalxması, insanların beynəlmiləlçilik ruhunda tərbiyə olunmasını təmin etsin. Millətçilik fenomenləri hansılardır? Onlardan bəziləri bunlardır: 1) Millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərindən qaynaqlanan milli eqoizm, məsələn: yadelli işğalı arzusu, başqa millətləri sıxışdırmaq istəyi, başqa millətlərə iqtisadi istismar etmək istəyi və s.; 2) milli nifrət, başqa xalqları aşağılamaq, onların tarixini, mədəniyyətini, elmi fəaliyyətini, elmi nailiyyətlərini aşağılamaq və s. kimi millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərinin mənbəyi olan milli-şovinizm; öz tarixlərində mənfi olan və marksist nöqteyi-nəzərimizdən mənfi hesab edilən hadisələrin tərənnümü. Və bu neqativ hallar nədir? İstila müharibələri, başqa xalqların tabe və zülmü, iqtisadi istismar, müstəmləkə əsarətinə çevrilmə və s. Bütün bunlar marksizm tərəfindən mənfi hesab edilir və pislənir. Keçmişin bütün bu hadisələri, doğrudur, izah oluna bilər, lakin bizim nöqteyi-nəzərimizdən onlara heç vaxt haqq qazandırmaq olmaz. Sosialist cəmiyyətində belə hadisələr yox olmalıdır və yox olacaq. Köhnə Yuqoslaviyada böyük serb kapitalist qruplaşmasının milli zülmü məzlum xalqların iqtisadi istismarını gücləndirmək demək idi. Bu, milli zülmdən əziyyət çəkən hər kəsin qaçılmaz taleyidir. Yeni, sosialist Yuqoslaviyada mövcud hüquq bərabərliyi bütün millətlər bir milli qrupun digərinə iqtisadi istismar tətbiq etməsini qeyri-mümkün etmişdir. Çünki bu ölkədə bir milli qrupun digəri üzərində hegemonluğu artıq mövcud deyil. İstənilən belə hegemonluq istər-istəməz özü ilə bu və ya digər dərəcədə bu və ya digər formada iqtisadi istismarı da gətirməlidir; və bu, sosializmin söykəndiyi prinsiplərə zidd olardı. Yalnız iqtisadi, siyasi, mədəni və ümumbəşəri hüquq bərabərliyi cəmiyyətimizin bu böyük səylərində gücümüzü artırmağımıza imkan verə bilər. İosip Broz Tito
  • Sloveniya İncəsənət və Elmlər Akademiyasında milli məsələ və sosial vətənpərvərlik nitqi ilə bağlı, 26 noyabr 1948-ci il, Lyublyana.

İ

• İlahi eşq ideyası getdikcə solmuş, cırlaşmış və onun bədii tərənnümünü fərdi məhəbbətdən seçmək çətinləşmişdir. Əbu Turxan
• İnsan öz əməllərinin tərənnümüdür. Georq Vilhelm Fridrix Hegel

L

• Layla ilə vücuda yerləşən, hafizəyə yazılan, məndə mənim olub bütövləşən, mərhəmət dilim, şəfqət dilim, qeyrət dilim, şücaət dilim - Ana dilim! Milli varlığımın tərənnüm dili, vətən dilim - Ana dilim. Füyuzat jurnalı

M

• Mən rəssamam. Fikrimi, düşüncəmi yazmaqdan daha çox fırça işlətməyi sevirəm. Bütün yaradıcılığımı səni - doğma diyarı tərənnüm etməyə həsr etmişəm. Bunu böyük iftixar hissi ilə deyirəm. Bundan sonra yüz ömrüm olsa da yenə də səni vəsf etməyə həsr edərəm. Səttar Bəhlulzadə
• Məndən soruşsalar ki, dövlətdən, naz-nemətdən nəyim var, qürur hissi ilə deyərdim: Bütün kainatı, yer üzünü təsvir və tərənnüm etməyə qadir sözüm, ana dilim var. Cəlil Məmmədquluzadə