Reallıq

Cəsarət bizim irsimizdən yoxa çıxıb. Gügman ki, o bizdə heç vaxt olmayıb da. Cəmiyyətin zəhmi, hansı ki, əxlaqın təməlindədir, Allahın zəhmi, hansı ki, dinin sirridir — bu iki şey bizi idarə edir. Və hələ də, inanıram ki, əgər bir insan öz həyatının çərçivələrindən kənara çıxıb onu bütünlüklə, dolu-dolu yaşaya bilsə, hər hissə bir surət, hər fikrə bir təbir, hər arzuya reallıq qata bilər. Mən inanıram ki, dünya elə yeni sevinc impulsları əldə edər ki, biz orta əsrin bütün bəlalarını unudarıq və Antik idealdan da daha yaxşı, daha zəngin bir ideala qayıda bilərik. Ancaq aramızdakı ən cəsur insan belə özü özündən qorxur. İçimizdəki vəhşi insanın dağıdıcı hissi özümüzü təkzib etmədə faciəvi bir yer alır və həyatımızı korlayır. Biz öz imtinalarımızın cəzasını yaşayırıq. Hər impuls hansı ki, haqqında düşünməyi daxilimizdə boğmağa çalışırıq bizi zəhərləyir. Oskar Uayld

Ə

Əfsanələr əfsanə kimi, Dev Malay hekayələri isə Dev Malay hekayələri kimi oxunmalı və öyrədilməlidir. Həm də möcüzələrə şairlərin təxəyyülünün uçuşundan, mübaliğəsindən artıq əhəmiyyət verilməməlidir. Yalan hekayələri, mövhumatları həqiqət kimi təqdim etmək və öyrətmək üzücüdür. Günahsız bir uşaq ağlı bu mifləri, xurafatları, poetik təxəyyülün uçuşlarını reallıq kimi qəbul edir. Sonra çarəsiz ruhi sarsıntılar, çaşqınlıqlar və ya faciələrdən keçdikdən sonra bu xurafatların gerçəkliyi ona məlum olur. Fakt budur ki, insanlar mövhumatları həqiqət kimi müdafiə edirlər. Hər bir xurafat anlaşılmaz olduğundan, yəni hisslərlə təsdiq və ya təkzib oluna bildiyi üçün onu təkzib etmək asan deyil. Xurafatdan fərqli olaraq, həqiqət perspektivdir və dəyişdirilə bilər. Hipatia
Əksər hallarda həyata keçirilməmiş hadisələrin nəticələri bizə baş verənlərlə eyni reallıq kimi görünür. Çarlz Dikkens
Əslində sən bölünmüş deyilsən. Reallıqda sən ahəng içərisində olan bir bütövsən. Amma bir bütün olmadığını düşünməyə şərtləndirilmisən. Və əgər ruhi bir varlıq olmaq istəsən, bədəninlə mübarizə aparmaq lazım olduğun öyrədilib. Bədənini fəth etmək, onu məğlub etmək, yox etmək… Mümkün olan hər vasitəylə ona işgəncə verməyin lazımdır. Oşo

F

Fəlsəfi sistemlərin ən böyük naqisliyi daltonizmdir. Dünyanı ancaq ağ və qara rəngdə görənlər reallığa nə qədər yaxınlaşırsa, ancaq varlıq və yoxluqdan, xeyir və şərdən, həqiqət və yalandan çıxış edərək bu kənar hallar arasındakı rəngarəngliyi görməyənlər də reallığı o qədər mənimsəyir. Əbu Turxan

G

Getdikcə daha tez-tez belə bir qənaətə gəldim ki, seks, narkotik kimi, reallıqdan qaçmaqdır, dərdləri unutmağa və rahatlamağa imkan verir. Və bütün stimullaşdırıcılar kimi, zərərlidir və insanın qüvvəsini itükəndirir. Paulo Koelyo

M

Müharibənin böyük böhranında Allah bizi qüdrətli həqiqətlə üz-üzə qoydu ki, biz öz azadlığımızı itirməliyik və ya onu qullara verməliyik. Çətinliyimizdə biz qara adamı Respublikanı xilas etməyə kömək etməyə çağırdıq; Biz onunla əhd bağladıq, həm onun qanı ilə, həm də bizim qanımızla möhürləndik və Yehova şəhadət verdik ki, xalq satın alındıqdan sonra o, azad olsun və onun izzətini, onun nemətlərini bizimlə bölüşsün. Əgər biz bu əhdi yerinə yetirməsək, hər şeyi bilən Şahid bizə qarşı hökm çıxaracaq. Biz bunu etdikmi? Qara adama azadlıq verdikmi? Azadlıq nədir? Bu sadəcə inkardırmı? Zəncirlənməmək, alınıb-satılmamaq, damğalanmamaq və qamçılanmamaq üçün çılpaq bir imtiyazmıdır? Əgər bunlar hamısıdırsa, azadlıq acı bir istehzadır, amansız bir aldatmadır və köləliyin daha yaxşı olub-olmaması şübhə altına alına bilər. Amma azadlıq inkar deyil. Bu, əsaslı, hiss olunan reallıqdır. “Bütün insanlar bərabər yaradılmışdır” Bəyannaməsinin həmin ölməz həqiqətlərinin həyata keçirilməsidir; bütün ədalətli hökumətin sanksiyasının "idarə olunanların razılığı" ilə olduğunun qəbul edilməsidir. Hər bir insanın özünə aid olan bütün məsələlərdə dinlənilmək hüququ olana qədər bunlar həyata keçirilə bilərmi? Açıq həqiqət budur ki, hər kəs öz mənafeyini daha yaxşı bilir. Deyilmişdir: “Əgər o, pul ödəməyə məcbur olsa, döyüşmək məcburiyyətində qalarsa, dolayısı ilə itaət etmək tələb olunarsa, qanuni olaraq ona deyilməyə haqqı olmalıdır. nə üçün; onun razılığını almaq və onun rəyinin nəyə dəyər olduğunu hesablamaq. Yetkin və sivil bir xalqda heç bir pariya olmamalıdır, heç bir şəxs öz öhdəliyi istisna olmaqla diskvalifikasiya edilməməlidir. Bu nəslin ehtiras və qərəzliliyi Bəyannamənin aksiomlarını şübhə altına almasaydı, mən bu qədər açıq bir həqiqəti müzakirə etməklə sizin zəkanızı təhqir etməzdim. Ceyms Qarfild

N

Nağıllar reallıqdan daha üstündür - ona görə yox ki, onlar bizə əjdahaların mövcudluğunu deyir, ona görə ki, əjdahaları məğlub etməyin mümkün olduğunu göstərir. Nil Qeyman

O

“Obyektiv” və “subyektiv” kimi anlayışların nə qədər problemli olduğunu göstərən son onilliklərdə fizikada baş verən hadisələri mən böyük bir düşüncə azadlığı hesab edirəm. Hər şey nisbilik nəzəriyyəsi ilə başladı. Keçmişdə iki hadisənin eyni vaxtda olması barədə bəyanat obyektiv iddia hesab olunurdu, o, kifayət qədər sadə şəkildə çatdırıla bilərdi və bu, istənilən müşahidəçinin yoxlamasına açıq idi. Bu gün biz bilirik ki, “eyni vaxt” subyektiv elementi ehtiva edir, çünki istirahətdə olan müşahidəçi üçün eyni vaxtda görünən iki hadisə mütləq hərəkətdə olan müşahidəçi üçün eyni vaxtda baş vermir. Bununla belə, relativistik təsvir həm də obyektivdir, çünki hər bir müşahidəçi hesablama yolu ilə digər müşahidəçinin qavradığını və ya qavradığını çıxara bilər. Bütün bunlara baxmayaraq, biz obyektiv təsvirlərin klassik idealından xeyli uzaqlaşmışıq. Kvant mexanikasında bu idealdan uzaqlaşma daha da radikal olmuşdur. Müşahidə edilə bilən faktlar haqqında bəyanatlar vermək üçün hələ də klassik fizikanın obyektivləşdirici dilindən istifadə edə bilərik. Məsələn, foto lövhənin qaraldığını və ya bulud damcılarının əmələ gəldiyini deyə bilərik. Ancaq atomların özləri haqqında heç nə deyə bilmərik. Və bu cür tapıntılara əsaslanaraq hansı proqnozlar verməyimiz eksperimental sualımızı necə qoyduğumuzdan asılıdır və burada müşahidəçinin seçim azadlığı var. Təbii ki, müşahidəçinin insan, heyvan və ya aparat olmasının hələ də fərqi yoxdur, lakin müşahidəçiyə və ya müşahidə vasitələrinə istinad etmədən proqnoz vermək artıq mümkün deyil. Bu dərəcədə hər bir fiziki prosesin obyektiv və subyektiv xüsusiyyətlərə malik olduğunu söyləmək olar. On doqquzuncu əsr elminin obyektiv dünyası, bu gün bildiyimiz kimi, ideal, məhdudlaşdırıcı hal idi, lakin bütün reallıq deyildi. Etiraf etmək lazımdır ki, hətta reallıqla gələcək qarşılaşmalarımızda da biz obyektiv və subyektiv tərəfi bir-birindən ayırmalı, ikisi arasında bölgü aparmalı olacağıq. Ancaq ayrılığın yeri hər şeyə necə baxıldığından asılı ola bilər; müəyyən dərəcədə iradəsi ilə seçilə bilər. Ona görə də mən başa düşürəm ki, niyə biz dinin məzmunu haqqında obyektivləşdirici dildə danışa bilmirik. Müxtəlif dinlərin bu məzmunu kifayət qədər fərqli ruhani formalarda ifadə etməyə çalışması əsl etiraz deyil. Bəlkə də biz bu müxtəlif formalara bir-birini istisna etsələr də, insanın mərkəzi nizamla münasibətindən irəli gələn zəngin imkanları çatdırmaq üçün lazım olan tamamlayıcı təsvirlər kimi baxmalıyıq. Nils Bor

Ö

Öz-özümüzə deyirik ki, əgər bütün kainatı yaradan, onu bizim üçün min cür naz-nemətlə dolduran Tanrı olsaydı və əgər yer üzündə əxlaqi nizamla axirət mövcud olsaydı, nə gözəl olardı. Halbuki bütün bunların reallıqda əksini tapmaması və sadəcə, məsum arzulardan ibarət olması məlumdur. Əgər yazıq cahil ulu babalarımız bütün bu qəliz kosmik suallara cavab tapsaydılar, onda hər şey çox gözəl olacaqdır. Ziqmund Freyd

R

Reallıq — baş verənlərin variantlarından biridir və mən onu heç cür təkzib edə bilmərəm. Leonard Koen
Reallıq - sən ona inanmayandan sonra belə davam edən bir haldır. Bernar Verber
Reallıqda hökumət, göründüyü kimi, razılıq deyil, güc məsələsidir. Arzu etmək olar ki, hökumət mümkün qədər öz subyektlərinin ideyalarına və meyllərinə uyğunlaşdırılsın və onun quruluşuna və qaydalarına hörmətlə yanaşaraq, mümkün qədər geniş şəkildə onlarla məsləhətləşsin. Ancaq nəhayət, xüsusilə böyük bir icma üçün yaradıla bilən ən yaxşı qurulmuş hökumət, bütün üzvlərinin razılığını almaqdan uzaq, hətta başlanğıcda şiddətli, düşünülmüş təsirsiz bir müxalifətlə qarşılaşan bir çox müddəaları ehtiva edəcəkdir. Uilyam Qodvin

S

Siz başqalarına nəzarət edə bilməzsiniz. Biz istəyirik ki, ətrafımızda olan insanlar bizim istəyimizə uyğun davransınlar. Lakin reallıq elədir ki, biz başqa insanları dəyişdirə bilmirik. Hər bir insanın unikallığına və müstəqilliyinə hörmət edin. Barie Davenport
Sovet İttifaqında təhkimçilik hökm sürür. Mən bunu bir neçə dəfə demişəm, amma deyəsən bu, daha çox bədii obraz kimi qəbul edilir. Və bu, milyonlarla hallarda uzaqlıq, əyalətçilik, səssizlik, başqasının səthi baxışlarından məharətlə gizlədilmiş tam bir reallıqdır. Yalnız təhkimçilik hüququ dünya şöhrətli insanlara şamil ediləndə bunu hər kəs görmək mümkündür. Sovet təhkimçiliyinin açarı budur: daimi yaşayış yerinə təyinat, onun icazəsi olmadan yerli hakimiyyətin tabeliyindən heç yerə gedə bilməməsi. Buna görə də, təhkimçilik təkcə birbaşa məcburi əməyin, azad vətəndaşların nə əmək seçimində, nə də onun layiqli haqqının qorunmasında, hətta ümumi həyat davranışında qətiyyən azad olmadığı düşərgələrdə və kolxozlarda deyil, onlar yerli xırda partiya satraplarına və onların şıltaqlıqlarına uyğunlaşmalıdırlar: onların qəzəbinə səbəb olub, bütün qanunlardan kənar təzyiqə məruz qala bilərlər. Aleksandr Soljenitsın

Ü

Ürəyini yer üzündə yeganə reallıq olan illüziyalara verən, eləcə də verməyən insanın vay halına. Birini məyusluq və ağrı, digərini isə gecikən peşmanlıq gözləyir. Teodor Drayzer

Reallıq

A

B

C

Ə

F

G

M

N

O

Ö

R

S

Ü

İstinadlar