Sosializm

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

• Antisemitizm yəhudilərə qarşı düşmənçilik yaymaq deməkdir. Lənətə gəlmiş çar monarxiyası son günlərini yaşayarkən cahil fəhlə və kəndliləri yəhudilərə qarşı qızışdırmağa çalışırdı. Çar polisi torpaq sahibləri və kapitalistlərlə ittifaqda yəhudilərə qarşı talanlar təşkil etdi. Torpaq sahibləri və kapitalistlər yoxsulluq üzündən işgəncələrə məruz qalan fəhlə və kəndlilərin nifrətini yəhudilərə qarşı yönəltməyə çalışırdılar. Başqa ölkələrdə də tez-tez görürük ki, kapitalistlər zəhmətkeşlərin gözlərini kor etmək, onların diqqətini zəhmətkeş xalqın əsl düşməni olan kapitaldan yayındırmaq üçün yəhudilərə qarşı nifrət bəsləyirlər. Yəhudilərə qarşı nifrət yalnız torpaq sahiblərinə və kapitalistlərə köləliyin fəhlə və kəndlilər arasında uçurum cəhaləti yaratdığı ölkələrdə davam edir. Yəhudilər haqqında yayılan yalan və böhtanlara ancaq ən cahil və məzlum insanlar inana bilər. Bu, kahinlərin bidətçiləri odda yandırdığı, kəndlilərin əsarətdə yaşadığı, xalqın əzilmiş və susqun olduğu qədim feodal dövrünün sağ qalmasıdır. Bu qədim, feodal cəhalət keçib gedir; insanların gözü açılır. Zəhmətkeş xalqın düşməni yəhudilər deyil. Fəhlələrin düşmənləri bütün ölkələrin kapitalistləridir. Yəhudilər arasında da işləyən insanlar var və onlar çoxluq təşkil edir. Onlar da bizim kimi kapitalın əzdiyi qardaşlarımızdır; onlar bizim sosializm uğrunda mübarizədə yoldaşlarımızdır. Yəhudilər arasında da ruslar və bütün xalqlarda olduğu kimi istismarçılar və kapitalistlər də var. Kapitalistlər müxtəlif dinlərə, müxtəlif millətlərə və müxtəlif irqlərə mənsub işçilər arasında nifrət toxumu səpməyə və qızışdırmağa çalışırlar. İşləməyənlər isə kapitalın gücü ilə hakimiyyətdə saxlanılır. Zəngin yəhudilər, varlı ruslar kimi və bütün ölkələrin zənginləri işçiləri sıxışdırmaq, əzmək, soymaq və parçalamaq üçün ittifaqdadırlar. Yəhudilərə işgəncə verən və təqib edən lənətə gəlmiş çarizmə ayıb olsun. Yəhudilərə nifrət bəsləyənlərə, başqa millətlərə qarşı nifrət bəsləyənlərə ar olsun. Vladimir Lenin

B

• Bu döyüş başqa cür bir döyüşdür . Hər kəs sistemini ordularının çata bildiyi yerə qədər təlqin edər. Bu başqa cür də ola bilməz. Əgər bu anda Parisdə kommunist bir hökumət yoxdursa, bunun səbəbi 1945-ci ildə Sovet ordusunun oraya çatacaq qədər güclü olmamasıdır. İosif Stalin
• Bu ədəbiyyat azad bir ədəbiyyat olacaq, çünki bu ədəbiyyatın sıralarına şəxsi mənfəət və mənsəb hissi deyil, sosializm ideyası və zəhmətkeşlərə rəğbət hissi yeni - yeni qüvvələr cəlb edəcəkdir. Bu ədəbiyyat azad bir ədəbiyyat olacaqdır ; çünki o, həyatdan doymuş qadın qəhrəmanlara və piyinin çoxluğundan darıxan və əziyyət çəkən « yuxarıdaki on minlərə» deyil, ölkənin qaymağını, onun qüvvətini və gələcəyini təşkil edən milyonlarla və on milyonlarla zəhmətkeşlərə xidmət edəcəkdir. Bu ədəbiyyat, bəşəriyyətin ən yeni inqilabi fikirlərini sosializm proletariatının təcrübə və canlı işi ilə birləşdirən, keçmişin təcrübəsi ilə hal - hazırki təcrübəsi arasında daima qarşılıqlı təsir yaradan azad bir ədəbiyyat olacaqdır. Vladimir Lenin

D

• Daha çox sosializm, gündəlik həyatda daha çox demokratiya, şəffaflıq və kollektivizm deməkdir ... Mixail Qorbaçov
• Demokratiya fərdi azadlıq sahəsini genişləndirir, sosializm onu ​​məhdudlaşdırır. Demokratiya hər bir insana mümkün olan bütün qiymətləri verir; sosializm hər bir insanı sadəcə bir agentə, sadəcə bir rəqəmə çevirir. Demokratiya və sosializmi bir sözdən başqa ortaq heç nə yoxdur: bərabərlik. Ancaq fərqə diqqət yetirin: demokratiya bərabərliyi azadlıqda axtararkən, sosializm təmkin və qulluqda bərabərlik axtarır. Aleksis de Tokvil
• Dünyanın qurtuluşu sosializmdədir. Karl Marks

Ə

• Əgər siz sosializm qurmaq istəyirsinizsə, heyfslənmədiyiniz bir ölkə seçin. Otto fon Bismark

H

• Heç bir xalq demokratiyası ölkəsində bu ölkədəki qədər çox millət yoxdur. Yalnız Çexoslovakiyada iki qohum millət var, bəzi digər ölkələrdə isə yalnız azlıqlar var. Ona görə də bu xalq demokratiyası ölkələrində bizim burada məskunlaşmalı olduğumuz kimi ciddi problemlərin həllinə ehtiyac yox idi. Onlarda sosializmə gedən yol burada olduğundan daha az mürəkkəbdir. Onlarda əsas amil sinif məsələsidir, bizdə isə həm millət, həm də sinif məsələsidir. Millət məsələsini bu qədər dərindən həll edə bilməyimizin səbəbini ölkədəki bütün millətlərin iştirak etdiyi Qurtuluş Müharibəsi zamanı inqilabi yolla həll olunmağa başlamasında axtarmaq lazımdır ki, hər bir milli qrup öz imkanlarına uyğun olaraq işğalçıdan azad olmaq üçün ümumi səylərə öz töhfəsini verirdi. Nə makedoniyalılar, nə də o vaxta qədər zülmə məruz qalan hər hansı digər milli qrup fərmanla öz milli azadlığını əldə etmədi. Əllərində tüfənglə milli azadlıqları uğrunda vuruşurdular. Kommunist Partiyasının rolu ilk növbədə, həmin mübarizəyə rəhbərlik etməsi idi, bu da müharibədən sonra milli məsələnin kommunistlərin müharibədən xeyli əvvəl və müharibə zamanı düşündüyü kimi qəti şəkildə həll olunacağına zəmanət idi. Kommunist Partiyasının bu baxımdan bu gün sosializm quruculuğu mərhələsində rolu müsbət milli amillərin ölkəmizdə sosializmin inkişafına əngəl deyil, stimul olmasından ibarətdir. Bu gün Kommunist Partiyasının rolu ondan ibarətdir ki, milli şovinizmin heç bir millətdə meydana çıxmaması və inkişaf etməməsi üçün diqqətli olmaq lazımdır. Kommunist partiyası həmişə çalışmalıdır və çalışır ki, millətçiliyin bütün mənfi hallarının aradan qalxması, insanların beynəlmiləlçilik ruhunda tərbiyə olunmasını təmin etsin. Millətçilik fenomenləri hansılardır? Onlardan bəziləri bunlardır: 1) Millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərindən qaynaqlanan milli eqoizm, məsələn: yadelli işğalı arzusu, başqa millətləri sıxışdırmaq istəyi, başqa millətlərə iqtisadi istismar etmək istəyi və s.; 2) milli nifrət, başqa xalqları aşağılamaq, onların tarixini, mədəniyyətini, elmi fəaliyyətini, elmi nailiyyətlərini aşağılamaq və s. kimi millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərinin mənbəyi olan milli-şovinizm; öz tarixlərində mənfi olan və marksist nöqteyi-nəzərimizdən mənfi hesab edilən hadisələrin tərənnümü. Və bu neqativ hallar nədir? İstila müharibələri, başqa xalqların tabe və zülmü, iqtisadi istismar, müstəmləkə əsarətinə çevrilmə və s. Bütün bunlar marksizm tərəfindən mənfi hesab edilir və pislənir. Keçmişin bütün bu hadisələri, doğrudur, izah oluna bilər, lakin bizim nöqteyi-nəzərimizdən onlara heç vaxt haqq qazandırmaq olmaz. Sosialist cəmiyyətində belə hadisələr yox olmalıdır və yox olacaq. Köhnə Yuqoslaviyada böyük serb kapitalist qruplaşmasının milli zülmü məzlum xalqların iqtisadi istismarını gücləndirmək demək idi. Bu, milli zülmdən əziyyət çəkən hər kəsin qaçılmaz taleyidir. Yeni, sosialist Yuqoslaviyada mövcud hüquq bərabərliyi bütün millətlər bir milli qrupun digərinə iqtisadi istismar tətbiq etməsini qeyri-mümkün etmişdir. Çünki bu ölkədə bir milli qrupun digəri üzərində hegemonluğu artıq mövcud deyil. İstənilən belə hegemonluq istər-istəməz özü ilə bu və ya digər dərəcədə bu və ya digər formada iqtisadi istismarı da gətirməlidir; və bu, sosializmin söykəndiyi prinsiplərə zidd olardı. Yalnız iqtisadi, siyasi, mədəni və ümumbəşəri hüquq bərabərliyi cəmiyyətimizin bu böyük səylərində gücümüzü artırmağımıza imkan verə bilər. İosip Broz Tito
  • Sloveniya İncəsənət və Elmlər Akademiyasında milli məsələ və sosial vətənpərvərlik nitqi ilə bağlı, 26 noyabr 1948-ci il, Lyublyana.
• Həm səmərəli, həm də ucuz istehsal edən gözəl maşınları məhv etmək əvəzinə, onu idarə etməyi öyrənək. Həm səmərəlilikdən, həm də ucuzluqdan istifadə edək maşınları özümüz idarə edək. Mövcud sahibləri çıxaraq və onların yerində bu gözəl cihazların sahibi olaq. Sosializm budur, cənablar. Cek London
• Hər bir Kommunist Partiyası öz ölkəsində marksizmin, leninizmin və sosializmin əsas prinsiplərini tətbiq etməkdə sərbəstdir, lakin bu prinsiplərdən kənara çıxa bilməz (təbii ki, kommunist partiyası olaraq qaldığını fərz etməklə). Antisosialist elementlər Çexoslovakiya əslində millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə hüququndan danışaraq, sözdə neytrallıq tələbini və Çexoslovakiyanın sosialist birliyindən çıxmasını ört-basdır etdi. Lakin bu cür öz müqəddəratını təyinetmənin həyata keçirilməsi, başqa sözlə, Çexoslovakiyanın sosialist birliyindən qopması onun öz həyati maraqları ilə ziddiyyətə düşəcək və digər sosialist dövlətləri üçün zərərli olardı. Leonid Brejnev

İ

• İnqilab üçün döyüşməyənə kommunist deyilməz. Fidel Kastro

K

• Kim demokratiyanın güclənməsini istəyirsə, sosialist hərəkatının zəifləməsini deyil, güclənməsini istəməlidir. Kim sosializm uğrunda mübarizədən əl çəkərsə, işçilərin səfərbərliyindən və demokratiyasından da imtina edər. Roza Lüksemburq
• Kimin ki, 20 yaşı var və hələ sosialist deyil - onun ürəyi yoxdur. Kimin ki, 40 yaşı var və hələ sosialist olaraq qalır - onun ağlı yoxdur. Uinston Çörçill
• Kommunistlər milli məsələyə həmişə sinfi mübarizə prizmasından baxmış, onun həllinin inqilabın maraqlarına, sosializmin mənafelərinə tabe edilməli olduğuna inanmışlar. Məhz buna görə də kommunistlər və bütün sosializm mübarizləri hesab edirlər ki, milli məsələnin əsas tərəfi milli mənşəyindən asılı olmayaraq zəhmətkeşlərin hər cür zülmə qarşı birgə mübarizədə birləşməsi və yeni ictimai quruluş uğrunda birləşməsidir. Leonid Brejnev
• Kommunistlər fikirlərini və məqsədlərini gizlədə bilməzlər. Var olan nizamın zorla yıxılacağını açıqca müdafiə edərlər. Proletariatın zəncirlərindən başqa itirəcək heç bir şeyləri yoxdur. Qazanacaqları böyük bir dünya vardır. Karl Marks
• Kommunistsənsə, yaşamağa dəyər. Antonio Qramşi

Q

• Qədim dünyanın süqutu və xristianlığın meydana çıxması dövründə qədim Maarifçilik və qədim sivilizasiyanın prinsiplərini müdafiə etmək “mürtəce” idisə, “proqressiv” və hətta “inqilabi” həmin mənəvi prinsipləri müdafiə edirdi. Sonralar orta əsr mədəniyyətində qələbə çaldı. Yaradıcılıq hərəkatı, o dövrlərin ruhunun inqilabı “qaranlıq dövrlərə” gətirib çıxardı. Qədim dünyanın son vətəndaşları, sonuncu yazıçı və filosofları deyil, əsl ruhani hərəkatın adamları olan kilsənin müəllimləri və Ataları idi. Dağılan köhnə dünya, geri dönüş ola bilməz, məhz rasionalist Maarifçiliklə müasir dünya, fərdiyyətçilik və humanizmlə, liberalizm və demokratizmlə, şanlı milli monarxiyalarla və imperialist siyasətlə, dəhşətli sənaye-kapitalist iqtisadiyyat sistemi ilə, qüdrətli texnologiya və aşkar fəthlər və firavanlıqla, iyrənc və hədsiz həyata ehtirasla, ateizm və ürəksizliklə, amansız sinfi mübarizə və dövrün tacı kimi sosializmlə. Biz “Köhnə dünyanı inkar edək” inqilabi mahnının sözlərini oxumağa hazırıq, “köhnə dünya”nı məhvə məhkum olan müasir dünya kimi başa düşürük. Nikolay Berdyayev

L

• Liberalizm sosializm deyil və heç vaxt da olmayacaq. Sosializm zənginliyi, liberalizm isə yoxsulluğu aradan qaldırmağa çalışır. Sosializm şəxsi marağı məhv edir, liberalizm onu cəmiyyətin hüquqları ilə ölçərək qoruyur. Sosializm sahibkarlığı məhv edir, liberalizm yalnız onu imtiyazlar boyunduruğundan azad edir. Sosializm tənzimləni, liberalizm isə insanı. Sosializm kapitalı, liberalizm isə inhisarçılığı tənqid edir. Uinston Çörçill

S

• Sosializm kütləvi köləlik tələb edir. Herbert Spenser
• Sosializm quruculuğunda əldə olunan uğurlar əsasən ictimai inkişafda ümumi və milli spesifikliyin düzgün birləşməsindən asılıdır. Sosializmə gedən yolu və onun əsas xüsusiyyətlərini bütün sosialist ölkələrinin inkişafına xas olan ümumi qanunauyğunluqlarla müəyyən etdiyinə indi nəinki nəzəri cəhətdən, həm də praktikada əmin olduq. Onu da bilirik ki, ümumi qanunauyğunluqların təsiri konkret tarixi şəraitə, milli xüsusiyyətlərə uyğun müxtəlif formalarda təzahür edir. Ümumi qanunauyğunluqlara əsaslanmadan və ya hər bir ölkənin konkret tarixi xüsusiyyətlərini nəzərə almadan sosializm qurmaq mümkün deyil. Həm də bu amilləri düzgün nəzərə almadan sosialist dövlətləri arasında münasibətləri inkişaf etdirmək mümkün deyil. Leonid Brejnev
• Sosializm və bazar iqtisadiyyatı bir-birinə uyğun gəlmir. Den Syaopin
• Sosializmin həm də kapitalist mürtəceliyi ortasında heç kimin bir şeylərini fəda etmədən qurulacağını düşünmək bir nağıldır. Ernesto Çe Gevara

Y

• Yeni sistemimizin xarab olduğunu iddia edirlər. Lakin xatırlayırsınızsa, ilk düzəldilən buxar maşınının də xarab olduğu iddia edilmişdi. Amma indi buxarla işləyən maşınlar var. Nə olursa, olsun, dünya üzərində sosialist bir cəmiyyətin qurula biləcəyini isbatladıq. Vladimir İliç Lenin