Mütəfəkkir

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Aforizm - mütəfəkkirin strategiyasıdır. Rahid Ulusel
• Alimlər - bunlar çoxlu kitab oxuyanlardır. Mütəfəkkirlər, dahilər, dünya maarifçiləri və bəşəriyyətin hərəkətverici qüvvələri bilavasitə Kainat kitabını oxuyanlardır. Artur Şopenhauer

B

• Bizi gənclərin rahatlığı deyil, onları həyat mübarizəsi üçün daha yaxşı təchiz etmək lazımdır ki, bu, dəyişməz kosmik qanundur. Məhz buna görə də Yeni Epoxa strukturunda milli rifahın əsas amili insanların təhsili və tərbiyəsi olacaqdır. Məktəb proqramlarının, xüsusən ibtidai və orta məktəb proqramlarının təkmilləşdirilməsinə və genişləndirilməsinə təcili diqqət yetirmək lazımdır... Hələ uşaqlıqdan biliyə hörmət aşılanmalıdır. Məktəblərdə təkamülün bu həqiqi və tək pərvanəsinə konkret tarixi nümunələrlə diqqət yetirilməlidir. Elə bir vəziyyətə çatmaq lazımdır ki, elmə olan həvəs və ehtiram canımıza, qanımıza daxil olub, gündəlik həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilsin. Yalnız bundan sonra xalqların mədəniyyət yoluna qədəm qoyduğunu söyləmək mümkün olacaq. Yalnız bundan sonra bilik daşıyıcıları yalnız hər hansı bir ölkənin deyil, bütün dünyanın həqiqi xəzinələri hesab ediləcəklər. O zaman təkamülün sürətlənməsindən və uzaq dünyalarla ünsiyyət xəyallarının həyata keçirilməsindən danışmaq mümkün olacaq. Beləliklə, biz bir mütəfəkkirin və liderin sözlərini təkrarlaya bilərik: “Birincisi, hamı öyrənməlidir, ikincisi, hamı öyrənməlidir, üçüncüsü, hamı öyrənməlidir, sonra isə görəcəyik ki, bilik ölü hərfə çevrilmir, əksinə həyatda tətbiq olunur." Helena İvanovna Roeriç

D

• Dünyada ən çox nifrət etdiyim adam Oqüst Rodendir. Çünki, o, oturaraq çənəsini ovucuna dayayan mütəfəkkiri təsvir edən iyrənc heykəlin müəllifidir. Belə pozada heç bir yaradıcılıq mümkün deyil. Bu poza yalnız unitazda oturmaq üçün yarayır. Salvador Dali
• Düşüncə tarixində yəqin ki, indiki dövrə tamamilə bənzəyən bir dövr olmamışdır. Hər yerdə mütəfəkkirlər iki şeyin şüurundadırlar, birincisi, sirr bölgəsi indiyə qədər heç vaxt bu qədər aydın şəkildə müəyyən edilməmişdir, ikincisi, bu bölgəyə indiyə qədər olduğundan daha asan daxil olmaq olar; buna görə də, bütün məktəblərin müstəntiqləri öz axtarışlarını qətiyyətlə davam etdirsələr, bəlkə də bəzi sirləri açmağa müvəffəq ola bilərlər. Həyatın və varlığın məlum faktlarını öyrənərkən qarşılaşdığımız problemlər, indiyə qədər olduğundan daha aydın tərifə həssasdır və suallarımızın cavabını bilməsək də, hələ də öz problemlərimizin həlli yollarını kəşf etməmişik. Problemlər, baxmayaraq ki, heç bir panacea (bütün çətinliklərin və ya xəstəliklərin müalicəsi və həlli) bizim əlimizdə hazır olmasa da, dünyanın xəstəliklərini müalicə edə bilərik, lakin onları müəyyən edə bildiyimiz həqiqət, sirrin hansı istiqamətə yönəldiyini göstərə biləcəyimizi və elmin, dinlərin və fəlsəfənin işığının əvvəllər qaranlıqlar diyarı hesab edilən geniş ərazilərə yayılması gələcəkdə uğurun təminatıdır. Müdriklərin və mistiklərin bir neçə dairəsi istisna olmaqla, biz beş yüz il əvvəlki vəziyyətdən daha çox şey bilirik; nə qədər təbiət qanunlarını kəşf etmişik, baxmayaraq ki, "şeylər olduğu kimi" (və mən bu sözləri çox qəsdən seçirəm) olması barədə biliklər sahəsində böyük irəliləyişlər əldə olundu, hələ də onları tətbiq edə bilmirik. Alisa Beyli

Ə

• Əgər insan yalnız özü üçün işləyirsə, onun məşhur alim, böyük mütəfəkkir, yaxşı şair olmasına güman var, amma heç bir zaman o, əsl kamil və böyük adam ola bilməz. Karl Marks
• Ən böyük mütəfəkkirlərin ləyaqəti məhz ondadır ki, mövcud kitablardan və ənənələrdən asılı olmayaraq, onlar özlərindən əvvəlkilərin və ya ətrafdakıların düşündüklərini deyil, özlərinin düşündüklərini ifadə edirdilər. Ona görə də hər birimiz insanın şüurunda bəzən alovlanan, alışıb-yanan o saf düşüncələrə qulaq asmalı, izləməli, qavramalıyıq. Bu daxili şimşək bizim hamımız üçün şairlərin və müdriklərin bütün bürcünü öyrənməkdən daha çox əhəmiyyət kəsb edir. Ralf Uold Emerson
• Əsl mütəfəkkir üçün tamamilə doğru və ya yanlış baxış nöqtələri yoxdur. Osvald Şpenqler
• Əslində mən alim, müşahidəçi, eksperimentator, mütəfəkkir deyiləm. Əgər bunu insanlara xas olan maraqla, həyasızlıqla və əzmkarlıqla əlaqələndirmək istəyirsinizsə, o zaman mən temperamentcə macəra axtaranam. Ziqmund Freyd

G

• Gecə səmasının bütün ucsuz-bucaqsızlığına nəzər salaq. Düşüncələrimizdə saysız-hesabsız dünyalar və sonsuz məkanın gizli dərinlikləri üzərində uçaq. Onun mahiyyətindəki düşüncə sonsuzdur və yalnız şüurumuz onu məhdudlaşdırmağa çalışır. Buna görə də, gecikmədən növbəti addıma - şüurun genişlənməsinə başlayaq. Hindistanın ən qədim hikmətində deyilir: “Düşüncə dünya yaradılmasının əsas mənbəyidir”. Böyük Budda bizim mahiyyətimizi quran düşüncənin mənasını göstərdi. Şagirdlərinə şüurunu genişləndirməyi öyrədirdi. Lao Tze, Konfutsi, Məsih - bütün ruh müəllimləri və böyük mütəfəkkirlər eyni şeyi öyrədirdilər. Helena İvanovna Roeriç

H

• Həyat iki kateqoriyalı insanları açıq şəkildə göstərir: sənətçilər və mütəfəkkirlər. Aralarında kəskin bir fərq var. Bəziləri - hər cür sənətkarlar: yazıçılar, musiqiçilər, rəssamlar və s. - gerçəkliyi bütövlükdə, tamamilə, tamamilə, canlı reallığı, heç bir parçalanma olmadan, heç bir ayrılıq olmadan ələ keçirirlər. Digərləri - mütəfəkkirlər - onu dəqiq bir şəkildə əzirlər və beləliklə, onu bir növ müvəqqəti bir skelet halına gətirirlər və sonra tədricən hissələrini yenidən yığaraq bu şəkildə canlandırmağa çalışırlar, lakin hələ də buna nail ola bilmirlər. .. İvan Pavlov

İ

• İdeal mütəfəkkir nadir faktı hərtərəfli araşdırıb hadisələrin ardıcıllığını, eləcə də bundan irəli gələn nəticələri izləyə bilər. Artur Konan Doyl

K

• Kasıbı padşah, zəifi qüdrətli, pisdən yaxşı gənc nəsli, ağılsızı mütəfəkkir edən hikmətdir. İrland atalar sözləri

M

• Mədəmiz fikirlərimizə təsir etsə də, ən yaxşı mədəsi olanlar ən yaxşı mütəfəkkir olmurlar. Volter
• Müsəlman Şərqində ilk demokratik cümhuriyyətin məhz Azərbaycan torpağında yaranması xalqımızın o dövrdə və o illər ərəfəsində – XIX əsrin sonunda və XX əsrin əvvəllərində milli müstəqillik, azadlıq duyğuları ilə yaşaması ilə bağlıdır. O illərdə xalqımızın qabaqcıl şəxsiyyətləri, mütəfəkkir adamları, ziyalıları xalqımızda milli azadlıq, milli müstəqillik duyğularını gücləndirmiş, milli dirçəliş, milli oyanış əhval-ruhiyyəsi yaymış və bunların hamısı məntiqi olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Heydər Əliyev
• Mütəfəkkir öz hərəkətlərini təcrübələr və suallar kimi görür - nəyisə tapmaq cəhdləri kimi. Uğur və uğursuzluq onun üçün hər şeydən əvvəl cavablardır. Fridrix Nitsşe
• Mütəfəkkirin ən ağrılı narahatlıqlarından biri də odur ki, o, kölgənin insan ruhu üzərində dayandığını görür və o, uyuyan Tərəqqisini oyada bilmədən qaranlıqda əl-ələ verir. Viktor Hüqo

O

• O, xəyalpərəst, mütəfəkkir, filosof ... və ya arvadının dediyi kimi, axmaq idi. Duqlas Noel Adams

R

• Rəssamlar şəkillər yaratdıqda və mütəfəkkirlər qanunlar axtardıqda və düşüncələrini formalaşdırdıqda, bu, ölümün böyük rəqsindən nəyisə xilas etmək, bizdən daha uzun sürən bir şey etmək üçündür. Herman Hesse

S

• Sabit qalmaq, özünüzü ağrıdan ayırmağa çalışmamaqdır, çünki bacara bilməyəcəyinizi bilirsiniz. Qorxudan qaçmaq qorxudur, ağrı ilə mübarizə aparmaq ağrıdır, cəsur olmağa çalışmaq qorxmaqdır. Ağıl ağrıyırsa, ağıl ağrıdır. Mütəfəkkirin öz düşüncəsindən başqa forması yoxdur. Qaçmaq yoxdur. Alan Uilson Uots

T

• Tədricən Qərb mütəfəkkirləri Qərb təfəkkürünün təməllərinə hücum etməyə başladılar. Mexanika elminin həyatın sirlərini izah edəcəyini gözləməkdə sadəlövh idik. Daha geniş dünyagörüşü üçün bu sözçülər institutlarımızın təbiəti necə pozduğuna işarə etdilər: Təhsilimiz və fəlsəfəmiz sənətə, hisslərə, intuisiyaya dəyər verə bilmədi. Merilin Ferqyuson

Y

• Yaxşı mütəfəkkirlər həmişə ideya pompasını işə salırlar. Onlar həmişə düşünmə prosesini başlatmaq üçün şeylər axtarırlar, çünki daxil etdiyiniz şey həmişə ortaya çıxana təsir edir. Con Maksvell
• Yuxular haqqında irəli sürülən fikirləri üç qrupa ayırmaq olar. Filosofların əksəriyyəti bu üç qrupdan birinə, xüsusilə də yuxulara həddindən çox əhəmiyyət verən fikirlərə üstünlük vermişdir. Bu mütəfəkkirlər belə hesab edir ki, yuxular insanın ruhi fəaliyyətinin qəribə nəticəsidir. Hətta onlar bir az da iddialı davranıb, yuxuları bəzi ali hallarla əlaqələndirirlər. Məsələn, onlardan biri olan Şubert belə deyir: "Yuxular - insanın xarici aləmin təzyiqlərindən qaçışıdır. Başqa sözlə, ruhun özünü maddənin qandallarından xilas etməsidir". Filosofların hamısı bu cür iddialı olmasa da, çoxu yuxuların kökünün ruhi xəbərdarlıqlarda olduğunu bildirir. Onların fikrincə, yuxular gün ərzində sərbəstlikləri məhdudlaşan ruhi qüvvələrin yatanda üzə çıxmasıdır. Yuxularda yaşanılan həyatın müxtəlif qeyri-adi uğurlara imza atdığı bu gün əksər müşahidəçilər tərəfindən qəbul olunmuşdur. Ziqmund Freyd

Z

• Zahiri gözəlliyi ilə daxili aləminin paklığının vəhdət təşkil etdiyi, öz səbri, təmkini ilə səciyyələnən Azərbaycan qadını dəyanət və sədaqət rəmzinə çevrilmişdir. Onun şəninə dastanlar qoşulmuş, ona dahilər və qəhrəmanlar anası deyilmişdir. Tariximizin keşməkeşli səhifələrinə Azərbaycan qadını qayğıkeş ana, fitri istedada malik şair, möhkəm iradəli hökmdar, dərin zəkalı mütəfəkkir kimi öz adını həkk etdirmişdir. Heydər Əliyev