Mədəniyyət

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Avropa xalqları ailəsini bəşəriyyətin sabit bir hissəsi əvəzinə təkmilləşən nə etdi? Onlarda, mövcud olduqda səbəb kimi deyil, nəticə olaraq mövcud olan heç bir üstün mükəmməllik yoxdur; lakin onların əlamətdar xarakter və mədəniyyət müxtəlifliyi. Fərdlər, siniflər, millətlər bir-birindən son dərəcə fərqli idilər: onlar hər biri dəyərli bir şeyə aparan çox müxtəlif yollar açdılar; və hər dövrdə müxtəlif yollarda səyahət edənlər bir-birlərinə qarşı dözümsüzlük göstərsələr də və qalanların hamısı öz yolu ilə getməyə məcbur edilsəydi, bunu əla bir şey hesab edərdilər, lakin onların bir-birinin inkişafına mane olmaq cəhdləri nadir hallarda baş verirdi. Hər hansı bir daimi uğur və hər biri digərlərinin təklif etdiyi yaxşılığı almaq üçün vaxt keçdikcə dözdü. Avropa mənim fikrimcə mütərəqqi və çoxşaxəli inkişafı üçün bu yolların çoxluğuna tamamilə borcludur. Lakin o, artıq bu faydanı xeyli az dərəcədə əldə etməyə başlayır. O, qətiyyətlə bütün insanları eyniləşdirmək kimi Çin idealına doğru irəliləyir. Con Stüart Mill
• Azadlıq mədəniyyətin insana bir hədiyyəsi deyil. Heç mədəniyyət yox ikən insanoğlu çox daha azad idi. Ziqmund Freyd

B

• Başqalarına özümüz haqqında danışmaq çox təbiidir; başqalarının özləri haqqında söylədiyi şeyləri, onların demək istədiyi şəkildə anlamaqsa bir mədəniyyət məsələsidir. Yohann Volfqanq Göte
• Bilgisizliyi mədəniyyətdən çox sevirdi: cahillik hər bilginin yetişə, bitə biləcəyi bir tarladırsa, mədəniyyət artıq heç bir şeyin yetişməyəcəyi ot basmış tarladır. Andrey Platonov
• Bir cəmiyyətin mədəniyyət, incəsənət və fəlsəfəsini öyrənmək üçün o cəmiyyətin kitablarını oxuyub öyrənməliyik. Samuel Smayls
• Bir mədəniyyət sonunun gəldiyini hiss etdikdə, bir keşiş göndərir. Karl Kraus
• Bir mədəniyyət yalnız öz zəifliyi ucbatından məhv ola bilər. Andre Malro
• Bir millətin həqiqi tarixi millətin mədəniyyət tarixidir. Corci Zeydan
• Bir millətin qüvvət qazanması ortaq dəyərlər arasında mənəvi bağın artmasına bağlıdır. Özəlliklə qarşılıqlı sevginin artmasına çalışilmalıdır...Məsələ bir-birimizi tanımaq, sevmək, mədəniyyət yolunda bir-birimizə yardım etmək məsələsidir...Əli bəy Hüseynzadə
• Bir millətin mədəniyyət səviyyəsi, üzərində yaşadığı torpaqları ağaclandırmasıyla ölçülər. Franklin Delano Ruzvelt

D

• Dil xalqın tarixidir. Dil sivilizasiya və mədəniyyət yoludur. Ona görə də rus dilinin öyrənilməsi və qorunub saxlanılması heç bir işi olmayan boş məşğuliyyət deyil, təcili ehtiyacdır. Konstantin Paustovski

E

• Elm inkişafın ön cəbhəsidir, mədəniyyət isə onun ictimai həyatda buraxdığı izdir. Əbu Turxan
• Ev kiçik bir Mədəniyyət ocağıdır. Çarlz Dikkens
• Ey özündən xəbərsiz türk! Mədəniyyət əsrləri, nizam, idarə və asayiş üsulu "yasaq" qanunları hənuz Bağdad, Şam, Paris və Londonda yox ikən, sənin yurdunda var idi. Sən öz dadlı dilini cığırından çıxarıb bugünkü acınacaq hala salan ərəb əlifba və yazısından əvvəl sənin göyçək əlifba və yazın var idi. Ey özünü itirir, unudur dərəcədə misafirpərvərlik, özgələrə hörmət göstərən türk, yaxşı yadına sal ki, sənin ruhun, sənin qanın, sənin düşüncən, sənin varlığın hənuz sənin özündə ikən sən bugünkü kimi dilsiz, yazısız, yəni milli nişanəsiz deyildin. Ömər Faiq Nemanzadə

Ə

• Əgər soruşsanız: «Mədəniyyət nədir? Kim mədəniyyətə sahibdir? » Kompas iynəsi qeyri-adi bir təsadüflə özümüzə doğru işarə edir. Carlz Persi Snou

H

• Hər bir mədəniyyət teokratiyadan başlayıb, demokratiyada başa çatır. Viktor Hüqo
• Hər iki mənşə balanslaşdırılmış olsaydı, bugünkü terror və cinayətlər mümkün ola bilərdimi? Bəşəriyyətin və planetimizin xilası qadının əlindədir. Qadın öz əhəmiyyətini, Dünya Anasının böyük missiyasını dərk etməlidir; o, bəşəriyyətin taleyi üçün məsuliyyət daşımağa hazır olmalıdır. Həyat verən ananın övladlarının taleyini yönləndirmək hüququ var. Qadının, ananın səsi bəşəriyyətin liderləri arasında eşidilməlidir. Ana uşağına ilk şüurlu fikirləri təklif edir. Onun bütün istək və qabiliyyətlərinə istiqamət və keyfiyyət verir. Ancaq mədəniyyət haqqında heç bir fikri olmayan ana insan təbiətinin yalnız aşağı ifadələrini təklif edə bilər. Ancaq təhsilə can atarkən qadın yadda saxlamalıdır ki, bütün təhsil sistemləri yalnız yüksək bilik və mədəniyyətin inkişafı üçün vasitədir. Əsl düşüncə mədəniyyətini ruh və qəlb mədəniyyəti inkişaf etdirir. Yalnız belə birləşmə o böyük sintezi verir ki, onsuz insan həyatının kosmik təkamülündə həqiqi əzəmətini, müxtəlifliyini və mürəkkəbliyini dərk etmək mümkün deyil. Buna görə də, biliyə can atarkən, qadın İşıq Mənbəsini və Ruhun Rəhbərlərini - həqiqətən, bəşəriyyət şüurunu yaradan o böyük Ağılları xatırlasın. Bu Mənbəyə, bu aparıcı Sintez Prinsipinə yaxınlaşmaqla, bəşəriyyət həqiqi təkamülün yolunu tapacaqdır. Helena İvanovna Roeriç

X

• Xalqımızın incəsənət, mədəniyyət sahəsindəki nailiyyətləri Vətənini, millətini sevən hər bir azərbaycanlı üçün iftixar mənbəyidir. Mən bununla daim fəxr etmişəm. Heydər Əliyev

İ

• İnsan öz tarixini bilmədən mədəniyyət əldə edilə bilməz. Dario Fo
• İnsanlığın və planetimizin xilası qadının əlindədir... Ana övladına ilk şüurlu fikirləri təklif edir. Onun bütün istək və qabiliyyətlərinə istiqamət və keyfiyyət verir. Ancaq mədəniyyət haqqında heç bir fikri olmayan ana insan təbiətinin yalnız aşağı ifadələrini təklif edə bilər. Ancaq təhsilə can atarkən qadın yadda saxlamalıdır ki, bütün təhsil sistemləri yalnız yüksək bilik və mədəniyyətin inkişafı üçün vasitədir. Əsl düşüncə mədəniyyətini ruh və qəlb mədəniyyəti inkişaf etdirir. Yalnız belə birləşmə o böyük sintezi verir ki, onsuz insan həyatının kosmik təkamülündə həqiqi əzəmətini, müxtəlifliyini və mürəkkəbliyini dərk etmək mümkün deyil. Buna görə də, biliyə can atarkən, qadın İşıq Mənbəsini və Ruhun Rəhbərlərini - o böyük Ağılları xatırlasın ki, həqiqətən insanlıq şüurunu yaratmışdır. Bu Mənbəyə, Sintezin bu aparıcı Prinsipinə yaxınlaşmaqla, bəşəriyyət həqiqi təkamülün yolunu tapacaqdır. Helena İvanovna Roeriç

M

• Mədəniyyət bir növ mübarizədir və tarixi qalib gələnlər yazır, ona görə də ümid edirəm ki, hamı qalib tərəfdədir. Enq Li
• Mədəniyyət bizim üçün əldə edilə bilən reallıqların sonuncusudur. Osvald Şpenqler
• Mədəniyyət, bu yalnız xaos üzərindəki nazik alma qabığıdır. Fridrix Nitsşe
• Mədəniyyət elə bu məqamda doğulur ki, bəşəriyyət ibtidai ruh halından əbədi uşaqlıqdan oyanır və böyük ruhu ayırır. Osvald Şpenqler
• Mədəniyyət müəllimlər hazırlamaq üçün müəllimlər tərəfindən idarə olunan bir alətdir, onlar da öz növbəsində müəllimlər hazırlayacaqlar. Simona Veyl
• Mədəniyyət nəinki qələbədir, o, həm də silahdır. Moriz Torez
• Mədəniyyət – oxunmuş kitabların kəmiyyəti deyil, mənasını, ideyasını anladığımız kitabların kəmiyyətidir. Fazil İsgəndər
• Mədəniyyət sözünü eşidəndə, Brauninqimin qoruyucusunu endirirəm! German Görinq
• Mədəniyyət və sivilizasiya - bunlar: ruhun canlı bədəni və onun mumiyası. Osvald Şpenqler
• Mədəniyyətlər qədər əxlaq növləri var - nə çox, nə də az. Osvald Şpenqler
• Məktəb elm və maarifin bağı, ağıl və fikir çiçəklərinin meyvəsidir. Elm və mədəniyyət bir günəş, məktəb də o günəşin doğduğu yerdir. Mərifət nuru həmişə oradan saçılır. Füyuzat jurnalı
• Mən öz dinimi, öz ədəbiyyatımı, öz duyğularımı, kədər və iztirablarımı, dərdlərimi və ehtiyaclarımı düşündüyüm zaman, gerçəkdə özümü düşünürəm. Mənim fərdi deyil, ictimai və tarixi özüm bu mədəniyyətin doğulub ortaya çıxdığı qaynaqdır. Bu səbəbdən mədəniyyət mənim cəmiyyətimin, tarixin varlığı olan quruluşun təcəllisidir, əks olunmasıdır; lakin xüsusi şərtləri olan özünə xas tarixi dövrdə iştirak edən, fərqli mənşəyi olan, maddi, iqtisadi və ictimai quruluşun meydana gətirdiyi xüsusi dərdlərə, düşüncələrə, anlayış və meyllərə alışmış bir cəmiyyətdə bir sıra saxta taktikalar, o cəmiyyətin mədəniyyətini zehnindən silir. Sonra başqa bir zamana və tarixi dövrə, başqa bir iqtisadi sistemə, başqa sosial və siyasi bağlara aid olan mədəniyyəti mənim mədəniyyətimin yerinə yerləşdirir. Artıq mən özümü düşünmək istədiyim zaman, başqa bir cəmiyyətin mədəniyyətini öz mədəniyyətim olaraq düşünürəm, o zaman özümə aid olmayan dərdlərə həmsöhbət oluram. Mənim mədəni, fəlsəfi və ictimai həqiqətimlə uyğunlaşmayan problemlərdən ötəri fəryad edirəm. Nəticədə o cəmiyyətə və o cəmiyyətin sosial, iqtisadi, siyasi və tarixi şərtlərinə aid olan, lakin mənə aid olmayan ideallar və iztirablarla qarşılaşıram. O dərdləri, iztirab və idealları öz dərd, iztirab və ideallarım olaraq görməyə başlayıram. Əli Şəriəti
• Müəyyən zehni mədəniyyət olmadan nəcib hisslər də ola bilməz. Anatol Frans

N

• Nə qədər çox mədəniyyət, o qədər az azadlıq. Ernest Teodor Amadey Hofman

Ö

• Ölkəmiz qədim dövrlərdən başlayaraq, öz yüksək kitab mədəniyyəti ilə seçilmiş və zəngin kitabxanaları ilə tanınmışdır. İlham Əliyev

P

• Pul qazanmaq qabiliyyət tələb edirsə, onu düzgün xərcləmək ikiqat qabiliyyət və mədəniyyət tələb edir. Əbu Turxan

R

• Roman mədəniyyət tarixinə xidmət edən incə bir vasitədir. Leonid Leonov

S

• Stalinizm siyasət, iqtisadiyyat, sosial və mənəvi həyat və mədəniyyət üzərində mütləq bir diktaturadır. Dmitri Volkoqonov

T

• Təhsilə can atarkən qadın yadda saxlamalıdır ki, bütün təhsil sistemləri yalnız yüksək bilik və mədəniyyətin inkişafı üçün vasitədir. Əsl düşüncə mədəniyyətini ruh və qəlb mədəniyyəti inkişaf etdirir. Yalnız belə birləşmə o böyük sintezi verir ki, onsuz insan həyatının kosmik təkamülündə həqiqi əzəmətini, müxtəlifliyini və mürəkkəbliyini dərk etmək mümkün deyil . Buna görə də, biliyə can atarkən, qadın İşıq Mənbəsini və Ruhun Rəhbərlərini - həqiqətən, bəşəriyyət şüurunu yaradan o böyük Ağılları xatırlasın. Bu Mənbəyə, Sintezin bu aparıcı Prinsipinə yaxınlaşmaqla, bəşəriyyət həqiqi təkamülün yolunu tapacaqdır. Helena İvanovna Roeriç
• Türk millətinin istedadı və qəti qərarı mədəniyyət yolunda dayanmadan, qorxmadan irəliləməkdir. Mustafa Kamal Atatürk

V

• Vətənə məhəbbət mücərrəd anlayış deyil, o, təşkilatçılıq, inkişaf və mədəniyyət tələb edən mənəvi qüvvədir. Lev Tolstoy