Qədim

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Antisemitizm, yəhudi xalqına nifrət bəşəriyyətin ruhunda ləkə olub və qalır. Biz bu məsələ ilə tam razıyıq. Buna görə də bunu bilin: antisionizm mahiyyətcə antisemitizm deməkdir və həmişə belə olacaq. Bu niyə belədir? Bilirsiniz ki, sionizm yəhudi xalqının öz torpaqlarında yaşamağa qayıtmaq arzusu və idealından başqa bir şey deyil. Yəhudi xalqı, Müqəddəs Yazılar bizə deyir ki, müqəddəs torpaqda, öz vətənində çiçəklənən birlik içində yaşayırdılar. Onları oradan Rəbbimizi belə amansızlıqla qətlə yetirən Roma tiranı qovmuşdu. Vətənindən qovulmuş, milləti külə dönmüş yəhudi xalqı dünyanı dolaşmağa məcbur oldu. Yəhudi xalqı onlara hökmranlıq etməyə gələn hər bir tiranın əlindən dönə-dönə əzab çəkdi. Bütün bəşəriyyətin bu ayrılmaz hüququnu əziz tutan hər kəs üçün bunu başa düşmək, yəhudi xalqının qədim İsrail torpağında yaşamaq hüququnu dəstəkləmək çox asan olmalıdır. Bütün yaxşı niyyətli insanlar Allahın xalqının onlardan oğurlanmış torpağa sevinclə qayıtması vədinin yerinə yetməsinə sevinəcəklər. Bu sionizmdir, nə çox, nə də az. Martin Lüter Kinq
• Antisemitizm yəhudilərə qarşı düşmənçilik yaymaq deməkdir. Lənətə gəlmiş çar monarxiyası son günlərini yaşayarkən cahil fəhlə və kəndliləri yəhudilərə qarşı qızışdırmağa çalışırdı. Çar polisi torpaq sahibləri və kapitalistlərlə ittifaqda yəhudilərə qarşı talanlar təşkil etdi. Torpaq sahibləri və kapitalistlər yoxsulluq üzündən işgəncələrə məruz qalan fəhlə və kəndlilərin nifrətini yəhudilərə qarşı yönəltməyə çalışırdılar. Başqa ölkələrdə də tez-tez görürük ki, kapitalistlər zəhmətkeşlərin gözlərini kor etmək, onların diqqətini zəhmətkeş xalqın əsl düşməni olan kapitaldan yayındırmaq üçün yəhudilərə qarşı nifrət bəsləyirlər. Yəhudilərə qarşı nifrət yalnız torpaq sahiblərinə və kapitalistlərə köləliyin fəhlə və kəndlilər arasında uçurum cəhaləti yaratdığı ölkələrdə davam edir. Yəhudilər haqqında yayılan yalan və böhtanlara ancaq ən cahil və məzlum insanlar inana bilər. Bu, kahinlərin bidətçiləri odda yandırdığı, kəndlilərin əsarətdə yaşadığı, xalqın əzilmiş və susqun olduğu qədim feodal dövrünün sağ qalmasıdır. Bu qədim, feodal cəhalət keçib gedir; insanların gözü açılır. Zəhmətkeş xalqın düşməni yəhudilər deyil. Fəhlələrin düşmənləri bütün ölkələrin kapitalistləridir. Yəhudilər arasında da işləyən insanlar var və onlar çoxluq təşkil edir. Onlar da bizim kimi kapitalın əzdiyi qardaşlarımızdır; onlar bizim sosializm uğrunda mübarizədə yoldaşlarımızdır. Yəhudilər arasında da ruslar və bütün xalqlarda olduğu kimi istismarçılar və kapitalistlər də var. Kapitalistlər müxtəlif dinlərə, müxtəlif millətlərə və müxtəlif irqlərə mənsub işçilər arasında nifrət toxumu səpməyə və qızışdırmağa çalışırlar. İşləməyənlər isə kapitalın gücü ilə hakimiyyətdə saxlanılır. Zəngin yəhudilər, varlı ruslar kimi və bütün ölkələrin zənginləri işçiləri sıxışdırmaq, əzmək, soymaq və parçalamaq üçün ittifaqdadırlar. Yəhudilərə işgəncə verən və təqib edən lənətə gəlmiş çarizmə ayıb olsun. Yəhudilərə nifrət bəsləyənlərə, başqa millətlərə qarşı nifrət bəsləyənlərə ar olsun. Vladimir Lenin
• Azərbaycan ən qədim zamanlardan dinlərin, dillərin və mədəniyyətlərin təmas və ünsiyyət yeri olmuşdur. Heydər Əliyev

B

• Bir çox qədim mədəniyyətlər əxlaqi dəyərləri itirdiklərinə görə dünya səhnəsindən silinmişlər.Alan Miln
• Bu qədim və əzəli və nəhayət zərif və ruhlandırıcı olan qorxu, mənə elə gəlir ki, indi elm adlanır. Fridrix Nitsşe
• Bugünkü Qərb sivilizasiyasının mayası qədim Yunan elm və fəlsəfəsidir. Bu elm və fəlsəfənin əsası nədir? İnsan ağlı; soruşmaqla bilmək, anlamaq, izah etmək və şərh etməkdə sərbəst olmaq. Falih Rıfkı Atay
• Bütün dünya bilir ki, fəzilət insanın ehtiraslarına tabe olmaqdan və ya özündən imtina etməkdən ibarətdir. Bunu təkcə Nitsşenin əleyhinə fəryad etdiyi xristian dünyası deyil, həm də bütün bəşəriyyətin, o cümlədən brahmanizm, buddizm, konfusiçilik və qədim fars dinini inkişaf etdirdiyi əbədi ali qanundur. Və birdən bir adam peyda olur ki, özündən imtinanın, həlimliyin, itaətkarlığın və məhəbbətin bütün insanlığı məhv edən pisliklər olduğuna əmin olduğunu bəyan edir (bütün başqa dinlərə məhəl qoymadan xristianlığı nəzərdə tutur). Belə bir bəyanatın əvvəlcə insanları niyə çaşdırdığını başa düşmək olar. Ancaq bir az fikirləşdikdən və qəribə müddəaların sübutunu tapa bilmədikdən sonra, hər hansı bir ağıllı adam kitabları bir kənara atıb, bu gün nəşriyyat tapa bilməyəcək bir zibilin olub-olmadığını düşünməlidir. Ancaq Nitsşenin kitablarında bu baş vermədi. Yalançı maarifçilərin əksəriyyəti Fövqəlinsan nəzəriyyəsinə ciddi yanaşır və onun müəllifinin böyük filosof, Dekart, Leybnits və Kant nəslindən olduğunu qəbul edir. Və bütün bunlar ona görə baş verdi ki, günümüzün psevdo-maarifçilərinin əksəriyyəti fəzilət haqqında hər hansı bir xatırlatma və ya onun əsas müddəasına etiraz edirlər: özündən imtina və məhəbbət - onların həyatının heyvani tərəfini məhdudlaşdıran və pisləyən fəzilətlər. Onlar şəxsi xoşbəxtlik və yaşadıqları başqalarının həyatından üstünlük ideyasını təsdiqləyən eqoizm və qəddarlıq doktrinasını, nə qədər ardıcıl və ayrı-ayrılıqda ifadə olunsa da, məmnuniyyətlə alqışlayırlar. Lev Tolstoy

D

• Din - yaşadığımız duyğular dünyasının bəzi bioloji və psixoloji ehtiyaclarımıza görə daxilimizdə yaratdığımız arzular aləmi vasitəsilə nəzarət altına alınması yolunda göstərilən cəhddir. Ancaq din son məqsədinə heç vaxt çatmır. Dini təlimlərdə yarandıqları dövrlərə, insan irqinin hələ tamamilə cahil olduğu uşaqlıq günlərinə aid izlər vardır. Onun verdiyi təskinlik və təsəllilərə qəti surətdə inanmaq lazım deyil. Təcrübələrimiz bizə dünyanın uşaq bağçası olmadığını öyrədir. Dinin söykənməyə çalışdığı əxlaqi buyruqlar dindən başqa dayaqların mövcudluğunu zəruri edir. Çünki insan cəmiyyətləri bəzi əxlaq qaydaları olmadan yaşaya bilmir; itaətkarlığı dini inanc və əxlaq qaydaları ilə əlaqələndirmək təhlükəlidir. İnsanın təkamül prosesində dinin yerini müəyyənləşdirməyə çalışan şəxs görəcəkdir ki, din o qədər də qədim tarixə malik deyildir və bu tarix sivilizasiyaya yiyələnmiş fərdin uşaqlıqdan yetkinliyə keçid prosesində məruz qaldığı nevrozlara paraleldir. Ziqmund Freyd
• Dünya üzərində türkdən daha böyük, ondan daha qədim, ondan daha təmiz bir millət yoxdur və bütün insanlıq tarixində görünməmişdir!. Mustafa Kamal Atatürk

Ə

• Əbədi müdrikliklə dolu qədim yunan mənbələrimiz olmasaydı, keçmişi qarşımıza qoyan və bu əsərlərlə qorunub bizə ötürülən elm dünyasından xəbərsiz olsaydıq, indi əldə etdiyimiz bütün məlumatlardan məhrum olardıq. Qədim Yunan elmləri ilə zənginləşməsəydik və bu mənbələrə əsaslanmasaydıq, məlumat bazamız son dərəcə acınacaqlı vəziyyətdə qalardı və sonsuz çətinliklərlə üzləşərdik. Və əgər biz yalnız öz mənbələrimizin və öz səylərimizin nəticəsi ilə kifayətlənmək məcburiyyətində olsaydıq, biliklərimiz qısır olardı və beləliklə, elmi sivilizasiyaya yiyələnmək cəhdini itirmiş olardıq. Əl-Cahiz
• Əlahəzrət mərkəzi rus torpaqlarında ermənilərin məskunlaşmasına icazə verməyin. Onlar elə tayfadırlar ki, bir neçə on il yaşadıqdan sonra dünyaya hay-küy salacaqlar ki, bura bizim qədim dədə-baba torpağımızdır deyəcəklər. İlya Çavçavadze
• Ən qədim zamanlardan bəri din həmişə zülm və ziyana vasitə olub. Reşat Nuri Güntekin

H

• Hər bir dövr yeni ideyaları əldə etməklə yeni göz də əldə edir və insan ruhunun qədim əsərlərində çoxlu yeni şeylər görür. Henrix Heyne

İ

• İndi olduğu kimi keçmişdə də qədim hayların ağızlardan-ağızlara keçən nəğmələrə həvəsləri olmayıb. Ona görə də kəmağıl, nadan və vəhşi adamlar haqqında danışmaq artıqdır. Musa Xorenatsi

Q

• Qədim bir müdriklikdə deyilir: “Uşaqlar və axmaqlar həmişə həqiqəti söyləyirlər. Nəticə aydındır: yaşlılar və müdriklər heç vaxt həqiqəti söyləmirlər.Mark Tven
• Qədim dünya yazıçılarını bir cəhət birləşdirir: Faciə və məhəbbət. Hərb və sülh oppozisiyasını yalnız XIX əsrin yazıçıları görə bilmişlər. Qədim tarixi əsərlərin isə bir düsturu var: HƏRB. Müharibənin hər bir anı salnaməçi sözü ilə ilmələnib, ömrü min illərlə ölçülən sülhə isə salnamələrdə yer tapılmayıb. Oljas Süleymenov
• Qədim insanlar tacirlər və oğrular üçün ümumi bir allah müəyyən etməklə nə qədər haqlı imişlər. Aleksandr Düma (oğul)
• Qədim insanların malik olmadıqları məlumatlar çox əhatəli olub.Mark Tven
• Qədim kitabların füsunkar təravəti şərabı andırır. Qrem Qrin
• Qədim müdriklik o qədər aforizmlər vəsiyyət edib ki, onlardan möhkəm bir daş divar yaranıb.Saltıkov-Şedrin
• Qədim yunanlar deyirdilər ki, allahların insana verdiyi son və ən ali bəxşiş - ləyaqət hissidir. İvan Turgenev

M

• Mən Allahı bütün şeylərin transsendent (transsendent- idealist fəlsəfədə: təcrübə xaricində olan, dərk edilə bilməyən) yox, immanent (immanent- fəlsəfədə: bir şeyin və ya hadisənin öz təbiətinə xas olan; daxili) səbəbi hesab edirəm. Mən Pavellə birlikdə, ola bilsin ki, bütün qədim filosoflarla birlikdə təsdiq edirəm ki, hər şey Allahın özündədir və Allahda hərəkət edir... Ancaq, əgər bəziləri “Teoloji-siyasi traktakt”ın Allahın və təbiətin ( bu adlar altında müəyyən kütləni, yaxud maddi materiyanı başa düşürlər) mahiyyətcə eyni şey olmasına əsaslanmasını düşünürlərsə, onlar tamamilə səhv edirlər. (“Oldenburqa məktub”-1675-ci il, noyabr-dekabr). Benedikt Spinoza

O

• Onlar Orta Asiyanın Əşrusən (Usruşana) vilayətinin qədim soğd nəsillərindən idilər. Ərəb ordusunun bir çox məşhur sərkərdələri, о sıradan Afşin Heydər ibn Kavus bu torpaqdan çıxmışdılar. Bəzi mənbələrdə türk kimi anılıblar, lakin onu da qeyd etmək lazımdır ki, o vaxtı ərəblər Orta Asiyadan çıxan bütün xalqları, tayfaları türk sayırdılar.Vladimir Minorski

Ö

• Ölkəmiz qədim dövrlərdən başlayaraq, öz yüksək kitab mədəniyyəti ilə seçilmiş və zəngin kitabxanaları ilə tanınmışdır. İlham Əliyev
• “Özünü dərk et” - gözəl və faydalı məsləhətdir. Amma təəssüf ki, qədim insanlar bu məsləhətdən hansı üsulla istifadə etməyi göstərməyi ağıllarına gətirməmişlər.Anton Çexov
• Özünün təbii ağlına güvənən yalnız qədim kitablara inananlardan daha düzgün mühakimə edəcək. Rene Dekart

R

• Rejissor olmaq istəyim 16 yaşımda yaranıb. Mən qədim vikinqlər haqqında film çəkmək istəyirdim. O vaxtlar vikinqləri öyrənirdim. Axmaq fikir idi, hə? Ancaq məni kinoya gətirən bu istək olub. Mel Qibson

S

• Sən mənim dinimin nə olduğunu bilirsən. Mən pravoslav deyiləm və Roma Kilsəsinə inanmıram. Düşünürəm ki, əgər bizim tipimizə layiq bir sxem varsa, bu, insanın naməlum zonalara doğru irəliləməsinə səbəb olan insan dəyişiklikləridir. Bu, bizdən aşağı olan yaradılış qanunudur; bu, üstün yaradılışların qanunu olmalıdır. Qədim ideyaların xristian mənasında yalnız təkrarı olan İsveçborqçuluq mənim dinimdir və ona əlavə olaraq Allahın anlaşılmazlığını əlavə etmək istəyirəm. (arvadı Evelina Hańskaya məktubundan (31 may 1837). Onore de Balzak

Ş

• Şeirlə insan ruhu arasında qədim bir ünsiyyət var. Buna görə də insanın sevincli və kədərli anlarında şeir həmişə onunladır. Anatol Frans

T

• Tiflis Bab əl-Əbvabdan kiçik şəhərdir... Bu şəhər hər tərəfdən düşmən əhatəsində olan mühüm sərhəd yeridir. Tiveriadada olan hamamlardan burada da vardır. Onların suyu odsuz qaynayır. Şəhər Kür çayı üstündədir. ...Tiflis əhalisi xaricdən gələnlərə qarşı əminlik və xeyirxahlıq göstərirlər. Onlar təsadüfən buraya gəlib çıxan və azacıq düşüncə və biliyi olan hər kəsə dostcasına yanaşırlar. Onlar qədim nəzəriyyələrə (təlimlərə) əsasən sünnilik tərəfdarlarının fikirlərini müdafiə edirlər. Tiflislilər hədis haqqında elmlərlə çox məşğul olur və bu elm ilə məşğul olanlara hörmət edirlər. ...Arranda Bərdə, əl-Bab və Tiflisdən (başqa) böyük şəhərlər yoxdur. İbn Havqəl