Azad

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Allah hamını azad yaradıb, təbiət heç kimi qul yaratmayıb. Alkimdamant
• Amerika, Avropa və bütün sivil dünya bilməlidir ki, Türkiyə xalqı hər bir sivil və bacarıqlı xalq kimi qeyd-şərtsiz azad və müstəqil yaşamaq qərarına gəlib. Bu ədalətli qərarı ləğv etməyi hədəfləyən istənilən güc Türkiyənin əzəli düşməni olaraq qalır. Mustafa Kamal Atatürk
• Anarxizm, insan zehninin dini hökmranlıqdan və insan bədəninin vətəndaş zülmündən azad olması üçün; Dövlətin zəncirlərindən və məhdudiyyətlərindən azad olmaq üçün mövcuddur. Fərdlərin sərbəst qruplaşmasına əsaslanan sosial sifarişdir. Emma Qoldman
• Arzularına sərhəd qoymayan insan azad ola bilməz. Epiktet
• Azad insan bütün başqa şeylərdən ən az ölüm haqqında düşünür. Onun müdrikliyi ölüm haqqında yox, həyat haqqında düşünməsindən ibarətdir. Benedikt Spinoza
• Azad insan cəsarətlə, ruh yüksəkliyi ilə döyüşü seçdiyi kimi, qaçmağı da eyni keyfiyyətlərlə seçir. Benedikt Spinoza
• Azad insan hər cür qorxu və kədərdən azaddır. Konfutsi
• Azad insan müxtəlif qərarlar qəbul edən insandır. Roza Lüksemburq
• Azad insanın ölümdən daha az düşündüyü bir şey yoxdur. Benedikt Spinoza
• Azad iradə bütün əxlaq qanunlarının və onların nəzərdə tutduğu vəzifələrin unikal prinsipidir. İmmanuel Kant
• Azad olacaq şəxs özü özünü azad etməlidi. Azadlıq insanın qucağına düşən sehrli hədiyyə deyil. Azadlıq nədir? Azadlıq birinin özünə qarşı məsuliyyət ixtiyarıdır. Maks Ştirner
• Azad olmadığı halda özünü azad sananlar qədər kölə yoxdur. Yohann Volfqanq Göte
• Azad olmaq – özün kimi olmaq deməkdir. Jan Pol Sartr
• Azad olmasaq, heç kim bizə hörmət etməyəcək. Abdul Kalam
• Azad olmuş yox, azad edilmiş qul nə edəcəyini bilməz - ya keçmiş qulluğunun həsrətin çəkər, ya da yeni ağa axtarar. Əbülfəz Elçibəy
• Azad ruha yox, hansısa başqa şeyə səbəb olan sevgi çox asanlıqla nifrətə çevrilir. Benedikt Spinoza
• Azadlıq ali dəyərdir; o olmadan şəxsiyyət mümkün deyildir. Həyat və bilik bu gün o qədər mürəkkəbdir ki, biz öz yolumuzu yalnız azad diskussiya vasitəsilə seçə, səhvlər və xurafatlar içərisindən keçərək həqiqət perspektivinə nail ola bilərik. Qoy insanlar, hətta müəllimlər belə fərqli rəy söyləsinlər və müzakirələr aparsınlar; belə müxtəlif fikirlər inamın nisbi olduğunu üzə çıxaracaq, belə halda silaha əl atmaq o qədər də vacib olmayacaqdır; nifrət və müharibə kənardan güclə boynuna qoyulan ideyalardan və doqmatik inamdan irəli gəlir. Təfəkkür və nitq azadlığı "müasir" ruhun nadanlığını və xurafatını yuyub təmizləyəcəkdir. Biz düşündüyümüz qədər təhsilli deyilik; biz ümumi təhsilin böyük eksperimentinin başlanğıcındayıq və onun elə bir vaxtı olmayıb ki, bizim təfəkkür üslubumuza və ictimai həyatımıza təsir göstərə bilsin. Biz müəyyən təchizat yaradırıq, amma bu metodlarda və texniki qaydalarda çox primitivik; biz təhsil haqqında belə düşünürük ki, bu, müəyyən biliklərin ötürülməsidir, əslində isə o, zəkanın elmi vərdişlərinin inkişafı olmalıdır. Nadan insanın fərqli əlaməti ondadır ki, onun fikirləri tələsikdir və şərtsizdir. Bertran Rassel
• Azadlıq bax budur: Qəlbinin istədiyi şeyi hiss etmək və bunu başqalarının düşüncələrinə bağlı olmadan etmək. Azaddır, çünki sevgi insanı azad hiss etdirir. Paulo Koelyo
• Azadlıq mədəniyyətin insana bir hədiyyəsi deyil. Heç mədəniyyət yox ikən insanoğlu çox daha azad idi. Ziqmund Freyd
• Azərbaycan xalq musiqi incəsənətinin əsasını təşkil edən ciddi qanun-qaydalar (mən öz operamı yazarkən bunlara riayət etmişəm) nəinki mənim yaradıcılıq arzumu boğdu, əksinə bu qanun-qaydalar bir bünövrə olaraq azad yaradıcılıq fantaziyasının geniş üfüqlərini aydın işıqlandırıb mənə daha artıq cəsarət verdi. Üzeyir Hacıbəyli
• Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqlarının azad edilməsi üçün döyüşəcək, vuruşacaq və Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü təmin edəcəyik. Heydər Əliyev

B

• Bağlılıqdan kədər doğulur, Bağlanmadan qorxu yaranır; bağlılıqdan azad olanın kədəri yoxdur, qorxu haradan gəlir? Qautama Budda
• Başqalarının azadlığını əlindən alanların özlərinin azad olmağa haqqı yoxdur. Avraam Linkoln
• Bəziləri Allahdan bir şey ümid edərək ibadət edərlər; bu tacirlərin ibadətidir. Bəziləri də qorxaraq ibadət edərlər; bu da kölələrin ibadətidir. Bəziləri isə Allaha şükr olaraq ibadət edərlər; bu da azad insanların ibadətidir; bax ən fəzilətli ibadət də məhz budur. İmam Hüseyn
• Birləşmənin elə bir ümumi formasını tapmaq lazımdır ki, bu forma özünün ümumi gücü ilə hər bir üzvünün şəxsiyyətini və əmlakını müdafiə edə bilsin və qorusun və onun vasitəsi ilə hamı ilə birləşən şəxs əvvəlki kimi azad olsun və yalnız özünə itaət etsin. Jan Jak Russo
• Biz sevgidə azad deyilik, amma hərəkətlərimizi idarə etmək öz səlahiyyətimizdədir. Artur Konan Doyl
• Borc götürməyin, çünki dəyməz. İmkanlarınızı real qiymətləndirin. Azad yaşayın. Borclar sizə bunu etməyə imkan verməyəcək. Barie Davenport
• Bu mübarizədə mənim ən yüksək məqsədim ittifaqın qorunması, köləliyin qorunmaması və ya məhv edilməsidir. Əgər mən hər hansı bir qulu azad etmədən ittifaqı xilas edə bilsəydim, mən bunu edərdim və əgər mən bütün qulları azad edib onu xilas edə bilsəydim, bunu edərdim, əgər mən bəzi qulları azad edib, bəzilərini isə azad edə bilməyib onu xilas edə bilsəydim, bunu edərdim. Köləlik məsələsində və rəngli irq üçün etdiyim hər şeyi ona görə edirəm ki, bunun ittifaqı qorumağa kömək edəcəyinə əminəm... Avraam Linkoln
• Bütün insanlar şeylərin səbəblərindən xəbərsiz olaraq doğulurlar və hamısının özləri üçün faydalı olanı axtarmaq istəkləri var. Bunun birinci nəticəsi budur ki, insanlar öz istəklərindən xəbərdar olduqları üçün özlərini azad hesab edirlər və onları tanımadıqları üçün onları bu istək və arzuya sövq edən səbəbləri yuxuda belə görmürlər. İkinci nəticə odur ki, insanlar hər şeyi bir məqsəd naminə, məhz can atdıqları mənfəət naminə edirlər. Buradan belə nəticə çıxır ki, onlar həmişə baş verənlərin yalnız son səbəblərini (causae finales) tapmağa çalışırlar və onlara göstərilən zaman sakitləşirlər, əlbəttə ki, əlavə şübhələr üçün heç bir əsas olmadan. Onları başqasından öyrənməyə imkanları yoxdursa, özlərinə üz tutub görməkdən başqa çarələri yoxdur. Belə hallarda özləri, adətən, hansı məqsədləri rəhbər tuturlar; beləliklə, onlar mütləq digərini özləri mühakimə edirlər. Bundan əlavə, onlar öz daxilində və xaricində faydalarının həyata keçirilməsinə böyük töhfə verən bir çox vasitə tapdıqları üçün, məsələn: görmə üçün gözlər, çeynəmək üçün dişlər, yemək üçün bitki və heyvanlar, işıqlandırma üçün günəş, balıqları bəsləmək üçün dəniz və s., deməli, onlar bütün təbii şeylərə öz mənfəətləri üçün vasitə kimi baxırlar. Onlar bilirlər ki, bu vasitələri özləri hazırlamırlar, özləri tapırlar və bu, onlara inanmağa əsas verir ki, bu vasitələri onların istifadəsi üçün hazırlayan başqa biri var. Əslində, əşyalara vasitə kimi baxaraq, bu şeylərin özlərini belə etdiyini düşünə bilməzdilər. Ancaq özlərinin adətən özləri üçün hazırladıqları vasitələrə bənzətməklə, gərək belə bir nəticəyə gəliblər ki, insan azadlığı bəxş edilmiş hansısa təbiət hökmdarı və ya hökmdarları var ki, onlar üçün hər şeyin qayğısına qalıb, hər şeyi onların istifadəsi üçün yaradıb. Bu hökmdarların xarakteri, heç vaxt bu barədə heç nə eşitmədikləri üçün, özləri mühakimə etməli oldular. Nəticə etibarı ilə onlar belə hesab edirdilər ki, Tanrılar hər şeyi insanların xeyrinə təşkil edir ki, insanlar onlara bağlansınlar və onlara ən yüksək ehtiramları bəxş etsinlər. Benedikt Spinoza

D

• Diktatorların ilk işi azad mətbuatı ləğv etmək və senzuranı tətbiq etməkdir. Şübhə yoxdur ki, azad mətbuat diktaturaların ilk düşmənidir. Fidel Kastro
• Dünya səni başıboş saxlamağa çalışır. Bank ödənişləri və faizlərdən başlayaraq möcüzə-dieatalara kimi – təhsilsiz insanlardan pul çırpıb təmizləmək və onları idarə etmək çox asandır. Təhsillə bacardığınız qədər məşğul olun – varlı, azad və xoşbəxt olmaq üçün. Culian Smit
• Dünya sərvətlərinin bölüşdürülməsi və dünya xalqlarının oturaq birliyi əslində bir şeydir, çünki bütün müasir müharibələrin arxasında fundamental iqtisadi problem dayanır. Bunu həll edin və müharibələr böyük ölçüdə dayanacaq. Buna görə də, hazırda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının axtardığı və vurğuladığı sülhün qorunub saxlanmasını nəzərə aldıqda dərhal aydın olur ki, sülh, təhlükəsizlik və dünya sabitliyi ilk növbədə iqtisadi problemlə bağlıdır. Ehtiyacdan azad olduqda, müharibənin əsas səbəblərindən biri aradan qalxacaq. Dünya sərvətlərinin qeyri-bərabər bölüşdürüldüyü və bəzi xalqların hər şeyə sahib olduğu və ya götürdüyü, digər xalqların isə yaşayış üçün lazım olan ehtiyaclardan məhrum olduğu bir vəziyyət varsa, orada problem yaradan bir amilin olduğu və nəyisə etmək lazım olduğu göz qabağındadır. Alisa Beyli
• Dünyada heç bir nemət həyatın əvəzi ola bilməz və onu hər cüzi şey üstündə və ədalət pərdəsi altında azad insanlardan almaq olmaz. Mirzə Fətəli Axundov
• Dünyada insan düşüncəsi qədər azad olan heç nə yoxdur. Devid Yum
• Dünyanı tərpətmək üçün Arximedin tələb etdiyi dayaq nöqtəsi - azad əməkdir. Maksim Qorki

E

• Ehtiras: bütün azad ürəklər üçün günahsız və sərbəst, yerin xoşbəxtlik bağı, bayram bolluğu və gələcəyin hədiyyəsidir.Fridrix Nitsşe

Ə

• Əgər bir millət azad olacaqsa: qürura, iradə gücünə, meydan oxumağa, nifrətə, nifrətə və yenə də nifrətə ehtiyac duyacaq. Adolf Hitler
• Ən çətin əldə olunan azadlıq insanın öz keçmişindən azad olmasıdır. Əbu Turxan

H

• Heç bir şey insanın təxəyyülü qədər azad deyil. Devid Yum
• Heç kimi sevməmək səni məğlubedilməz edən böyük bir vergidir, heç kimi sevməməklə sən ən qorxulu ağrıdan azad olursan. Adolf Hitler
• Həqiqi azad adam həmişə ölməyə hazır olan adamdır. Sinoplu Diogen
• Hər bir fərdi azad etmədən cəmiyyət özünü azad edə bilməz. Fridrix Engels

İ

• İngilis xalqı çox səhv düşünərək özünü azad bir xalq hesab edir. O yalnız Parlament üzvlərinə seçkilər zamanı azaddır. Üzvlər seçildikdən sonra xalq kölə, heç nədir. Jan Jak Russo
• İnsan ağlı və mənəviyyatı ilə nə qədər inkişaf edərsə, bir qədər azad olur və həyatdan daha çox həzz alır. Anton Çexov
• İnsan azad doğulur, amma hər yerdə buxovdadır. Jan Jak Russo
• İnsan hürr olaraq doğulmuşdur, ancaq hər yerdə zəncirlənmişdir. Jan Jak Russo
• İnsan insan kimi, insan olaraq azad olmağı bacarmırsa, onda qurd kimi, quş kimi azad sanar özünü. Əziz Nesin
• İşlərin asan olar, olsan tamahdan azad,

Qənaətə başladın, ev-eşik oldu abad! Qabusnamə

Q

• Qulları azad insanlar etmək üçün onlar arasında yalnız bir qəhrəman lazımdır. Pyer Büast

L

• Layiqli insanlar üçün dürüstlük, savadlı insanların alimliyindən daha dəyərlidir.

N

• Nail ola bilməyəcəyin şeyi arzulama. Sənin ən böyük sərvətin azadlığındır.Azadlığın səni gözəl, zəngin, hörmətli, güclü və xoşbəxt yox, yalnız azad edə bilər. O, səni şeylərin yox, sənin özünün ağası edir. Rene Dekart
• Nə qədər ki, hamı azad deyil, heç kəs özünü tam azad saya bilməz. Nə qədər ki, hamı xoşbəxt deyil, heç kəs özünü tam xoşbəxt saya bilməz. Nə qədər ki, hamı əxlaqlı deyil, heç kəs özünü tam əxlaqlı saya bilməz. Henrix Mann

O

• Oxumaq təkcə işıq deyil, o, həm də azadlığın rəmzidir. Bilik kimi insanı azad edən amil yoxdur. İvan Turgenev

Ö

• Öz əsrinin, ölkəsinin və cəmiyyətinin baxışlarına tabe olmağa can atan insanlar hər zaman olacaq. Bu gün biri özünü azad düşüncəli və filosof hesab edir. Məhz bu səbəbdən o, mütləq Liqa dövründə fanatik ola bilərdi. Jan Jak Russo

S

• Saxta pullardan azad olmaq istəyirsən? Onları nəzir qutusuna tulla. Corc Karlin
• Sovet xalqı ilə alman xalqı arasında münasibətlərin islahatı Almaniyanın sovet zonasının hakimiyyət orqanlarının apardığı xətt üzrə mümkün deyil. Həmin zonadakı almanlar onları bu qədər qeyri-insani şəkildə pozanlara nifrət və xor baxmağa başladılar. Və bu sistemi dəstəkləyənlərə qarşı da oxşar hisslər olmalıdır. Sərhədin bağlanması misli görünməmiş iflasın etirafıdır. Almaniyanın o hissəsində yaşamaq məcburiyyətində qalan insanların fəhlə və fermerlər cənnətini tərk etmələrinin qarşısını ancaq fiziki güc tətbiq etməklə almaq olar. Sovet və alman xalqları arasında münasibətləri yeni təməl üzərində qurmağın yalnız bir imkanı var: alman xalqına öz iradəsini azad və təsirsiz şəkildə ifadə etmək yolu ilə formalaşdırmaq hüququ geri qaytarılmalı, yer üzündə heç bir xalqa verilməməlidir. Konrad Adenauer

T

• Tanrı varsa, insan bir kölədir ; amma insan azad ola bilər və azad olmalıdır: nəticədə Allah yoxdur. Mixail Bakunin
• Torpağımızı qorumaq hər bir azərbaycanlının şərəfli borcudur. Əgər bəziləri bunu anlamırlarsa, qorxurlarsa, hərbi xidmətə tab gətirə bilmirlərsə, onlar öz vicdanları, ata-anaları, vətən qarşısında xəyanət edirlər. Gün o gün olacaq ki, Azərbaycan torpaqlarının hamısı azad olacaq. Hər bir vətəndaşımız öz elinə-obasına qayıdacaqdır. Heydər Əliyev

Y

• Ya azad bir millət olaraq yaşayaq, ya da ölək. Avraam Linkoln
• Yalnız böyük hadisələr böyük insanlar yaradır.
• Yalnız şüurlu və azad əmək insanı xoşbəxt edə bilər. Konstantin Uşinski
• Yarıya bölünmüş bir ev fırtınaya davam gətirə bilməz. Düşünürəm ki, yarısı qullardan, yarısı azad insanlardan ibarət olan ölkənin hökuməti də möhkəm ola bilməz. Avraam Linkoln
• Yoxsulluq ayıb deyil, ayıb olan zəhmət hesabına yoxsulluqdan azad olmağa səy göstərməməkdir. Fukidid