Tərif

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Arif tərif istəməz. Türk atalar sözləri
• Arvada tərif, ata nəvaziş. Avar atalar sözləri

B

• Bir çox hallarda İsa küçədə yaşayan şəxs kimi idi. Onun nə evi, nə də ki, maddi imkanı var idi. Buna baxmayaraq O, həyatları və heç kimin etmədiyindən daha çox tarixin axınını dəyişib. Buna görə də Müqəddəs Kitabı din haqqında yox amma İsa Məsih haqqında öyrənmək üçün oxumağa davam etdim. Bütün İncil boyu Məsih, peyğəmbər ya da ki, yaxşı tərbiyəli olduğunu yox Allah olduğunu iddia edir. Heç bir tərifə layiq adam belə iddia etməmişdir. Əgər həqiqətən O yerdə olan Allah idisə, mən bununla razılaşmalı idim. Kevin Cenkins

D

• Dostundan yalnız tərif gözləyən heç dostluğa layiq deyil. Siseron
• Dünyada üç şey təhlükəlidir: bıçaq uşaq əlində, hakimiyyət axmaq əlində və tərif yaltaq dilində. Monqol atalar sözləri
• Düşüncə tarixində yəqin ki, indiki dövrə tamamilə bənzəyən bir dövr olmamışdır. Hər yerdə mütəfəkkirlər iki şeyin şüurundadırlar, birincisi, sirr bölgəsi indiyə qədər heç vaxt bu qədər aydın şəkildə müəyyən edilməmişdir, ikincisi, bu bölgəyə indiyə qədər olduğundan daha asan daxil olmaq olar; buna görə də, bütün məktəblərin müstəntiqləri öz axtarışlarını qətiyyətlə davam etdirsələr, bəlkə də bəzi sirləri açmağa müvəffəq ola bilərlər. Həyatın və varlığın məlum faktlarını öyrənərkən qarşılaşdığımız problemlər, indiyə qədər olduğundan daha aydın tərifə həssasdır və suallarımızın cavabını bilməsək də, hələ də öz problemlərimizin həlli yollarını kəşf etməmişik. Problemlər, baxmayaraq ki, heç bir panacea (bütün çətinliklərin və ya xəstəliklərin müalicəsi və həlli) bizim əlimizdə hazır olmasa da, dünyanın xəstəliklərini müalicə edə bilərik, lakin onları müəyyən edə bildiyimiz həqiqət, sirrin hansı istiqamətə yönəldiyini göstərə biləcəyimizi və elmin, dinlərin və fəlsəfənin işığının əvvəllər qaranlıqlar diyarı hesab edilən geniş ərazilərə yayılması gələcəkdə uğurun təminatıdır. Müdriklərin və mistiklərin bir neçə dairəsi istisna olmaqla, biz beş yüz il əvvəlki vəziyyətdən daha çox şey bilirik; nə qədər təbiət qanunlarını kəşf etmişik, baxmayaraq ki, "şeylər olduğu kimi" (və mən bu sözləri çox qəsdən seçirəm) olması barədə biliklər sahəsində böyük irəliləyişlər əldə olundu, hələ də onları tətbiq edə bilmirik. Alisa Beyli

E

• Elm, həqiqətin aydın dərk edilməsi, ağılın maarifi, həyatın təmiz əyləncəsi, gəncliyin tərifi, qocalığın dayağı, şəhərlərin qurucusu, bədbəxtlikdə müvəffəqiyyət qalası, xoşbəxtlikdə bəzək, hər yerdə sadiq və ayrılmaz yoldaşdır. Mixail Lomonosov
• Eşqin heç bir tərifə ehtiyacı yoxdur; başlı başına bir dünyadır eşq. Ya düz ortasındasan-mərkəzində; ya da xaricindəsən-həsrətində. Əlif Şəfəq

Ə

• Ən böyük hörmətə o qadın layiqdir ki, o, kişilər arasında daha az məzəmmət və tərif edilir, onun barəsində daha az danışılır. Fukidid
• Əsl alim nə tərifdən, nə də qınaqdan təsirlənmir, nə də təbliğ edir. O, kainatın pərdəsini açır və insanlar heç bir itələmədən həvəslə gəlirlər, yeni bir vəhyi görmək üçün gəlirlər: nizam, harmoniya, yaradılışın əzəməti! İnsan kainatı mükəmməl ahənglə idarə edən heyrətamiz qanunları dərk etdikcə, nə qədər kiçik olduğunu dərk etməyə başlayır. O, insan varlığının xırdalığını, ambisiyaları və intriqaları ilə, “mən səndən daha yaxşıyam” inancını görür. Bu, onun içindəki kosmik dinin başlanğıcıdır; dostluq və insan xidməti onun əxlaq kodeksinə çevrilir. Və belə əxlaqi əsaslar olmadan ümidsizcəsinə məhv oluruq. Albert Eynşteyn

X

• Xeyirxahlıq ona deyilir ki, xoşagələn işlərin yerinə yetirilməsindən, tərifəlayiq hərəkətlərin davam etdirilməsindən zövq alınsın, sevinc əmələ gəlsin. Nəsirəddin Tusi

İ

• İşin mənəvi dəyəri ondan ibarətdir ki, o, digər insanlardan daha yüksək mənbədən gəlir. O mənbə cəmiyyətdir; millətdir. Əslində, əxlaq yalnız ictimai, milli, özəl fərdlərdən ayrı və yuxarıda ola bilər. Millətin ictimai asayişi və əmin-amanlığı, rifahı, xoşbəxtliyi, gələcəkdə təhlükəsizliyi və məsumluğu, sivilizasiyanın tərəqqisi naminə maraq, zəhmət və fədakarlıq tələb edəndə canından keçməyi tələb edən milli mənəviyyatdır. Kamil xalqda milli əxlaqın tələbləri, demək olar ki, o xalqın insanları tərəfindən mühakimə olunmadan, vicdanlı və emosional motivlə irəli sürülür. Bu, ən böyük milli hissdir, milli həyəcandır. Millət anaları, millət ataları, millət müəllimləri və millət ağsaqqalları; Onların evdə, məktəbdə, orduda, fabrikdə, hər yerdə və hər işdə millətin övladlarına, millətin hər bir üzvünə yorulmadan və davamlı olaraq verəcəkləri milli tərbiyənin məqsədi, bu yüksək milli hissi gücləndirir. Əxlaqın milli-ictimai olduğunu söyləmək və onun ümmət vicdanının ifadəsi olduğunu söyləmək həm də əxlaqın müqəddəs atributunu tanımaqdır. Əxlaq müqəddəsdir; çünki onun bərabər dəyəri yoxdur və heç bir başqa cür dəyərlə ölçülə bilməz. Əxlaq müqəddəsdir; çünki ən böyük əxlaqi vicdanı olan cinayətkar üçün prioritetdir. Həmin cinayəti törədən cəmiyyət tək və təkdir. Başqa cinayətkar yoxdur. İlahiyyatda hətta məcazi mənada düşünülmüş cəmiyyət də gizlidir. Çünki vicdanımıza təsir edən mənəvi həyat, cəmiyyət üzvləri arasında əməl və təriflərdən ibarətdir. Həqiqi, doğru bir cəmiyyət sıx bir intellektual və əxlaqi fəaliyyətdir. Mustafa Kamal Atatürk
• İtirilmişin tərifi qiymətli xatirələrə səbəb olur. Uilyam Şekspir

K

• Kim bir işdə xalqa rəhbər olmaq istəyirsə, başqasına tərbiyə verməyə başlamazdan əvvəl özünü tərbiyə etməlidir. Tərbiyə yalnız dil ilə öyüd verməkdən deyil, hərəkətləri ilə nümunə göstərməkdən də ibarət olmalıdır. Nəfsinə müəllim olub özünü tərbiyə edən şəxs insanlara müəllimlik edib onları tərbiyə edəndən daha çox tərifə layiqdir. Kim bir işdə xalqa rəhbər olmaq istəyirsə, başqasına tərbiyə verməyə başlamazdan əvvəl özünü tərbiyə etməlidir. Tərbiyə yalnız dil ilə öyüd verməkdən deyil, hərəkətləri ilə nümunə göstərməkdən də ibarət olmalıdır. Nəfsinə müəllim olub özünü tərbiyə edən şəxs insanlara müəllimlik edib onları tərbiyə edəndən daha çox tərifə layiqdir. Həzrəti Əli

Q

• Qiymət, öz işin üçün mükafat, tərif və s. axtarma. Xalq üçün çalış, o arxanca gedəcək və səni qiymətləndirəcək. Bunun üçün əvvəlcə onun inamını qazan. Həsən bəy Zərdabi

S

• Sən kiməsə yaxşılıq və ya pislik etdin və bu yaxşılıq bəhrə verdisə, sən niyə ağılsız bir insan kimi etdiyin yaxşılığa görə əlavə olaraq tərif də gözləyirsən? Mark Avreli

Ş

• Şit tərif nə onu deyənə, nə də aid olduğu adama hörmət qazandırır. Maksim Qorki

T

• Təkəbbürlü adamı heç kəs tərif etməz. Əli
• Tərif də qızıl və almaz kimi yalnız az olanda qiymətli olur. Samuel Conson
• Tərif dostluğa ziyan vurur. Polşa atalar sözləri
• Tərif fəziləti gücləndirə bilməz. Mahatma Qandi
• Tərif həmişə əxlaqlıdır. Fyodor Dostoyevski
• Tərif o zaman yaxşıdır ki, tərifləyən adam yaxşı olsun. Miqel de Servantes
• Tərif; yaxşı adamı daha yaxşı, pis adamı daha pis edər. Ergün Gülər
• Tərifi və qınamanı əməlin məcburi və ya qeyri-məcburi edilməsinə görə edirlər. Aristotel

Ü

• Üzə deyilən tərif həm danışanı, həm də dinləyəni rüsvay edir. Deyl Karnegi
• Üzə tərif söyləmək yaltaqlıq əlamətidir. Aristotel

Y

• Yaxşı şeylərə tərif nə gərək. Alman atalar sözləri
• Yel qa­ya­dan, tə­rif və töh­mət isə müd­rik adam­dan heç nə apa­ra bil­məz. Dham­ma­pa­da