Təbiət

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

A

Adət təbiətə qalib gələ bilmədi.Çünki, o həmişə məğlubedilməzdir. Mark Tulli Siseron
Adətin köləsinə çevrilmiş ruhda həqiqət axtarmaq, təbiəti tədqiq edən və sınaqdan keçirən fizik üçün ayıb deyilmi? Mark Tulli Siseron
Ağılı və gerçəkləri istifadə edən bir insan mükəmmələ çatacaq. Təbiət insanın ağıl gücünə bir məhdudlaşdırma gətirməmişdir. Mari Jan Antuan Kondorse
Ağıl da təbiət kimi boşluq sevmir. Viktor Hüqo
Ağıl təbiətin vergisi deyil, təcrübənin nəticəsidir. Əfqan atalar sözləri
Ağrı, ümidsizlik, yersiz bədən fəaliyyəti və həyat cərəyanlarının yanlış istiqamətləndirilməsi (və ya idarə edilməsi) aşağı psixi təbiətdəki maneələrin nəticəsidir. Alisa Beyli
Alim hər hansı bir fərziyyəni dinləməyə çalışan, lakin bunun ədalətli olub-olmadığını özü müəyyən edən insan olmalıdır. Fenomenlərin xarici əlamətləri alimin mühakimələrini bağlamamalı, sevdiyi bir fərziyyəyə malik olmamalı, məktəbdən kənar olmalı və heç bir səlahiyyətə malik olmamalıdır. Fərdlərə deyil, obyektlərə hörmət etməlidir. Bu keyfiyyətlərə zəhmət əlavə edilsə, təbiət məbədində pərdəni qaldıracağına ümid edə bilər. Maykl Faradey
Allah hamını azad yaradıb, təbiət heç kimi qul yaratmayıb. Alkimdamant
Allahın iradəsini bildikdən və ona itaət etdikdən sonra başqa bir vacib işimiz var: Onun hikmətini, qüdrətini və mərhəmətini əsərlərində bildirilən şahidliklərdən anlamaq. Təbiət qanunlarını bilmək - Allahı tanımaqdır. Ceyms Preskott Coul
Aydındır ki, təbiət qanunları ilə tanışlıq, Allahın ağlı ilə tanışlıqdan daha az ifadə olunmur. Ceyms Preskott Coul

B

Başqa fənlərlə məşğul olmaq tədqiqata, təlimata və elmə əsaslanır. Şair isə öz gücünü təbiətdən alır. O, öz ağlının gücü ilə ruhlanır və sanki ilahi bir ruhla qidalanır. Mark Tulli Siseron
Beləliklə, rədd olsun qadınların o cəfəngiyatı ki, vaxtdından əvvəl ölmək bədbəxtlikdir! Hansı vaxtdan əvvəl? Təbiətin bizə verdiyi vaxtdan? Amma o, bizə vaxtını demədən, yalnız pul kimi istifadə etmək üçün həyat verib. Belə olan halda, o verdiyini geri qaytarmağı tələb edirsə, niyə şikayətlənirsən? Onun şərti əvvəldən belə olub. Mark Tulli Siseron
Biz öz əllərimizlə təbiətdə ikinci təbiət yaradırıq.Mark Tulli Siseron
Bütün idraki (rasional) biliklər ya material biliklərdir və müəyyən obyekti öyrənir, ya da formal biliklərdir və ancaq mühakimənin forması və idrakın özü ilə və obyektlərə fərq qoymadan bütövlükdə düşüncənin ümumi qaydaları ilə məşğul olur. Formal fəlsəfə məntiq adlanır, material fəlsəfə isə müəyyən obyektlərlə və onların tabe olduqları qanunlarla məşğuldur, o da ikiyə bölünür. Çünki bu qanunlar ya təbiət qanunlarıdır, ya da azadlıq (qanunlarıdır). Birinciyə aid elm fizika adlanır, digərinə aid (elm) etikadır, onlar həm də təbiət elmləri və əxlaq elmləri adlanırlar. İmmanuel Kant
Bütün insanlar şeylərin səbəblərindən xəbərsiz olaraq doğulurlar və hamısının özləri üçün faydalı olanı axtarmaq istəkləri var. Bunun birinci nəticəsi budur ki, insanlar öz istəklərindən xəbərdar olduqları üçün özlərini azad hesab edirlər və onları tanımadıqları üçün onları bu istək və arzuya sövq edən səbəbləri yuxuda belə görmürlər. İkinci nəticə odur ki, insanlar hər şeyi bir məqsəd naminə, məhz can atdıqları mənfəət naminə edirlər. Buradan belə nəticə çıxır ki, onlar həmişə baş verənlərin yalnız son səbəblərini (causae finales) tapmağa çalışırlar və onlara göstərilən zaman sakitləşirlər, əlbəttə ki, əlavə şübhələr üçün heç bir əsas olmadan. Onları başqasından öyrənməyə imkanları yoxdursa, özlərinə üz tutub görməkdən başqa çarələri yoxdur. Belə hallarda özləri, adətən, hansı məqsədləri rəhbər tuturlar; beləliklə, onlar mütləq digərini özləri mühakimə edirlər. Bundan əlavə, onlar öz daxilində və xaricində faydalarının həyata keçirilməsinə böyük töhfə verən bir çox vasitə tapdıqları üçün, məsələn: görmə üçün gözlər, çeynəmək üçün dişlər, yemək üçün bitki və heyvanlar, işıqlandırma üçün günəş, balıqları bəsləmək üçün dəniz və s., deməli, onlar bütün təbii şeylərə öz mənfəətləri üçün vasitə kimi baxırlar. Onlar bilirlər ki, bu vasitələri özləri hazırlamırlar, özləri tapırlar və bu, onlara inanmağa əsas verir ki, bu vasitələri onların istifadəsi üçün hazırlayan başqa biri var. Əslində, əşyalara vasitə kimi baxaraq, bu şeylərin özlərini belə etdiyini düşünə bilməzdilər. Ancaq özlərinin adətən özləri üçün hazırladıqları vasitələrə bənzətməklə, gərək belə bir nəticəyə gəliblər ki, insan azadlığı bəxş edilmiş hansısa təbiət hökmdarı və ya hökmdarları var ki, onlar üçün hər şeyin qayğısına qalıb, hər şeyi onların istifadəsi üçün yaradıb. Bu hökmdarların xarakteri, heç vaxt bu barədə heç nə eşitmədikləri üçün, özləri mühakimə etməli oldular. Nəticə etibarı ilə onlar belə hesab edirdilər ki, Tanrılar hər şeyi insanların xeyrinə təşkil edir ki, insanlar onlara bağlansınlar və onlara ən yüksək ehtiramları bəxş etsinlər. Benedikt Spinoza
Bütün təbiəti izah etmək hər hansı bir adam üçün, hətta bütöv bir dövr üçün çox çətin məsələdir. Bunu tədricən, amma əminliklə etmək, qalanları isə sizdən sonra gələnlərə saxlamaq, əminlik olmadan hər şeyi fərziyyələr əsasında izah etməkdən daha yaxşıdır.. İsaak Nyuton

C

Cəmiyyət üçün üsyan, təbiət üçün ildırımdan daha az faydalı deyil. Bu, hökumətin sağlamlığı üçün lazım olan dərmandır. Tomas Cefferson

D

Döyüş qətiyyən bir təbiət qanunu deyil. Oldos Haksli
Düşüncə tarixində yəqin ki, indiki dövrə tamamilə bənzəyən bir dövr olmamışdır. Hər yerdə mütəfəkkirlər iki şeyin şüurundadırlar, birincisi, sirr bölgəsi indiyə qədər heç vaxt bu qədər aydın şəkildə müəyyən edilməmişdir, ikincisi, bu bölgəyə indiyə qədər olduğundan daha asan daxil olmaq olar; buna görə də, bütün məktəblərin müstəntiqləri öz axtarışlarını qətiyyətlə davam etdirsələr, bəlkə də bəzi sirləri açmağa müvəffəq ola bilərlər. Həyatın və varlığın məlum faktlarını öyrənərkən qarşılaşdığımız problemlər, indiyə qədər olduğundan daha aydın tərifə həssasdır və suallarımızın cavabını bilməsək də, hələ də öz problemlərimizin həlli yollarını kəşf etməmişik. Problemlər, baxmayaraq ki, heç bir panacea (bütün çətinliklərin və ya xəstəliklərin müalicəsi və həlli) bizim əlimizdə hazır olmasa da, dünyanın xəstəliklərini müalicə edə bilərik, lakin onları müəyyən edə bildiyimiz həqiqət, sirrin hansı istiqamətə yönəldiyini göstərə biləcəyimizi və elmin, dinlərin və fəlsəfənin işığının əvvəllər qaranlıqlar diyarı hesab edilən geniş ərazilərə yayılması gələcəkdə uğurun təminatıdır. Müdriklərin və mistiklərin bir neçə dairəsi istisna olmaqla, biz beş yüz il əvvəlki vəziyyətdən daha çox şey bilirik; nə qədər təbiət qanunlarını kəşf etmişik, baxmayaraq ki, "şeylər olduğu kimi" (və mən bu sözləri çox qəsdən seçirəm) olması barədə biliklər sahəsində böyük irəliləyişlər əldə olundu, hələ də onları tətbiq edə bilmirik. Alisa Beyli

E

Elm Təbiət kitabını oxuyur və öyrəndiklərini təbiətin öz üzərində sınaqdan keçirir. Əbu Turxan

Ə

Əgər kimsə məni təhqir edirsə, bu onun işidir. Çünki, onun niyyəti bu cürdür.Mənim isə öz xarakterim var və bu xarakter mənə təbiət tərəfindən verilmişdir və mən öz əməllərimdə bu təbiətə sadiq qalacağam. Mark Avreli
Əgər mən hərfləri tanımadan oxumaq istəsəydim, bu cəfəngiyyat olardı. Bu qayda ilə, əgər mən şeylərin başlanğıcları haqqında təsəvvürə malik olmadan təbiət hadisələrini mühakimə etmək istəsəydim, bu da cəfəngiyyat olardı. Mixail Lomonosov
Əgər təbiət qanunlarına görə baxsaq insan çox qabiliyyətsiz bir varlıqdır. Alfred Adler
Ətraf mühiti təkcə qanunvericilik aktlarının tədbirləri ilə mühafizə etmək olmaz. Əhaliyə təbiəti mühafizə haqqında geniş məlumat vermək, onun yollarını göstərmək lazımdır. Hər bir vətəndaşın ekoloji mədəniyyətinin və savadının formalaşmasında təbliğatın rolu böyükdür. Həsən Əliyev

G

Göylərin söhbətini dinləmək istəyirsənsə, çadır götürüb dağlara çıx. Əlçatan uzaqlığa get. Yoldaşın həsrət, qonaqların izsiz itən xəyallardan başqa kimsə olmasın. Əlinə qələm alma, danışma. Təbiət danışırsa, sən sus! Xudu Məmmədov

H

Hakimiyyət yalnız o vaxt böyük nemət olur ki, onu əldə edən adama təbiət və tərbiyə alicənablıq, qüvvətli ruh, geniş ürək, dərin ağıl, böyük təcrübə vermişdir. Pol Anri Holbax
Heyvanları - yalnız laboratoriyalarda və muzeylərdə deyil, meşə və çöllərdə, dağlarda öyrənən kimi dərhal anlayırıq ki, müxtəlif növlər arasında və xüsusən də müxtəlif heyvan sinifləri arasında böyük bir döyüş və qırğın getsə də, eyni zamanda, eyni növə və ya ən azı, eyni cəmiyyətə mənsub olan heyvanlar arasında bir o qədər, bəlkə də daha çox qarşılıqlı dəstək, qarşılıqlı yardım və qarşılıqlı müdafiə mövcuddur. Ünsiyyətçilik də qarşılıqlı mübarizə qədər təbiət qanunudur. Təbii ki, hər iki fakt silsiləsinin nisbi ədədi əhəmiyyətini təxmini olaraq təxmin etmək olduqca çətin olardı. Ancaq dolayı sınağa müraciət etsək və Təbiətdən soruşsaq: "Ən uyğun olanlar kimlərdir: daim bir-biri ilə müharibə edənlər, yoxsa bir-birinə dəstək olanlar?" biz dərhal görürük ki, qarşılıqlı yardım vərdişləri əldə edən heyvanlar, şübhəsiz ki, ən uyğun heyvanlardır. Onların yaşamaq üçün daha çox şansları var və onlar öz siniflərində ən yüksək inkişafa və bədən quruluşuna nail olurlar. Bu fikri təsdiqləyən saysız-hesabsız faktlar nəzərə alınarsa, əminliklə deyə bilərik ki, qarşılıqlı yardım da qarşılıqlı mübarizə qədər heyvan həyatının qanunudur; lakin təkamül amili kimi o, çox güman ki, daha böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki o, növün saxlanmasını və daha da inkişafını təmin etmək kimi vərdişlərin və xarakterlərin inkişafına, eyni zamanda, ən böyük rifah və həyatdan həzz almasına üstünlük verir. Pyotr Kropotkin
Hər dağıntı düzələ bilir, təbiətin dağıntısı heç vaxt… Falih Rıfkı Atay

İ

İnsan təbiətdən öyrənir, onun havası ilə pərvəriş tapır, ağıla dolur, zənginləşir, təzələnir, təmizlənir. Heydər Əliyev
İnsana nə üç arşın torpaq, nə də malikanələr lazım deyil, ona bütün Yer kürəsi, bütün təbiət lazımdır ki, bu geniş aləmdə özünün azad ruhunun bütün mahiyyət və xüsusiyyətlərini meydana çıxara bilsin. Anton Çexov
İnsanın yaxşı həyatını təmin edən amillərdən biri də ekoloji vəziyyət, sağlamlıq və təbiətin, ətraf mühitin qorunmasıdır. İnsanların sağlamlığına, ekoloji vəziyyətə, udduğumuz havaya, içdiyimiz suya, bütün bunlara biz çox böyük diqqət göstərməliyik. İlham Əliyev

Q

Quş aləmi təbiətin ən canlı, poetik hissəsidir. Həsən Əliyev

M

Məhəbbət təbiət kimidir, ilk soyuqlar daha çox hiss olunur. Bruast
Mən dəfələrlə demişəm, bir də deyirəm, kim hansı bir sağlam ağacı kəsirsə hesab edirəm ki, o, mənim qolumu, barmaqlarımı kəsir... İnsan qurmalıdır, yaratmalıdır... Mən istəyirəm ki, hamınız təbiəti qoruyanlar olasınız. Təbiətə zərər vuranlar, təbiəti çirkləndirənlər, korlayanlar cəmiyyətimizin, hamımızın düşmənidir. Heydər Əliyev

N

Nə qədər ki, insanlar mövcuddur, təbiət və insanlar bir-biri ilə əlaqədar olacaqlar. Karl Marks
Niyə tanış şeylər haqqında düşünmək bu qədər rahatdır? Çünki o, təhlükəsizlik illüziyası yaradır. Amma insanlar pisi düşünməyə, pisi gözləməyə, pisə hazırlaşmağa öyrəşirlər. Yaradıcı olmaq, həyatı necə yaxşılaşdırmaq barədə düşünmək əvəzinə, keçmişlərinin əbədi həbsxanasına düşürlər. İnsanların çoxu nə düşünür? Keçmiş sevgi, yerinə yetirilməmiş arzular, itirilmiş imkanlar və ya maliyyə problemləri haqqında. Digərləri xoşbəxt uşaqlıq arzulayırlar - baxmayaraq ki, bütün dürüstlüklə, kimin buludsuzluğu var idi? İnsanlar heç bir mənası olmayan şeylərə nə qədər diqqət yetirirlər? Məsələn, tərəvəz dükanında satıcı qadının və ya iş yoldaşının yan baxması haqqında. İnsan bu cür düşüncələrə öz içinə yol verirsə, adı təşviş olan zəhərin dağıdıcı təsirinə məruz qalır. İnsanlar özləri böyük gücdən imtina edirlər, onların təbiətinə xasdır. Doğuşdan hamımız möcüzə işçiləriyik, sadəcə özünüzə möcüzələr yaratmağa icazə verməlisiniz. Nə qədər ki, insan adi düşüncələrin əsiridir, xoşbəxtliyin sirrinin şüurun idarə olunmasında olduğunu heç vaxt anlaya bilməyəcək. Robin Şarma
Nyu-Yorkda böyüyən gənc bir oğlan kimi bayrağa beyət etməkdən imtina etdim. Təbii ki, bunun üçün rejissorun yanına göndərildim. Və soruşdu ki, “niyə bayrağın üstünə and içmək istəmirsən? Hamı bunu edir!” Cavab verdim ki, hamı bir vaxtlar Yerin düz olduğuna inanırdı, lakin bu, onun düz olmadığı həqiqətini dəyişmədi. Mən izah etdim ki, Amerika sahib olduğu hər şeyi başqa mədəniyyətlərə, başqa millətlərə borcludur və mən Yer kürəsinə və onun bütün sakinlərinə sədaqət əhdini yerinə yetirmək istərdim. Deməyə ehtiyac yoxdur, mən az sonra məktəbi tamamilə atdım və otağımda laboratoriya qurdum. Orada elmin və təbiətin sirlərini araşdırmağa başladım. Sonra anladım ki, kainat müəyyən qanunlarla idarə olunur və insan bütün cəmiyyətlə birlikdə bu qanunlardan azad deyil. Daha sonra 1929-cu ilin qəzası gəldi və bu, bu gün "Böyük Depressiya" kimi tanıdığımız dövrə başladı. Bütün fabriklər hələ də ayaqda olduğu halda milyonlarla insanın niyə aclıqdan, işsiz və evsiz qaldığını başa düşmək mənim üçün çətin idi. Resursların miqdarı dəyişməyib. Məhz o zaman anladım ki, iqtisadi oyunun qayda-qanunları kökündən yanlışdır. Qısa müddət sonra İkinci Dünya Müharibəsi başladı, bu müharibə zamanı xalqlar növbə ilə bir-birlərini sistematik şəkildə məhv etdilər. Mən sonra hesabladım ki, bu müharibəyə sərf edilən bütün dağıntılar və israfçı resurslar bu planetin hər bir sakininin ehtiyaclarını asanlıqla ödəyə bilər. O vaxtdan bəri mən bəşəriyyətin labüd olaraq yox olmağa doğru getdiyini müşahidə etmişəm. Mənim gözümün qabağında qiymətsiz xammallar mənfəət və azad bazar ideyaları adı altında israf edilib məhv edilib. Cəmiyyətin dəyər sisteminin xəstə materializm və ağılsız istehlak çərçivəsinə sıxışdırıldığının şahidi oldum. Mən maliyyə güclərinin guya azad dövlətlərin hökumətlərinə və siyasətlərinə nəzarət etdiyini görmüşəm. İndi mənim 94 yaşım var və qorxuram ki, xasiyyətim 75 il əvvəl olduğu kimidir. Bu pisliyi dayandırmalıyıq. Yak Fresko

S

Sən gəncsən və nikah haqqında, uşaq barəsində düşünürsən. Ancaq mənə cavab ver: uşaq istəməyə sənin haqqın varmı?... Sən özünə qalib gəlmisənmi, hissiyyatlarına hakimsənmi, fəzilətlərinin ağasısanmı?.. Yoxsa, sənin arzun heyvani hissiyyatdan və təbiət tələbkarlığından irəli gəlir? Yaxud tənhalıqdan və ya özündən razı olmamağından? Fridrix Nitsşe
Sənətin vəzifəsi, təbiəti kopiya etmək deyil, təbiəti ifadə etməkdir. Onore de Balzak

T

Tarixin də təbiət kimi öz qanunları var. Lion Feyxtvanger
Təbiət aza qane olur. Mark Tulli Siseron
Təbiət bizə daimi yaşayış yox, müvəqqəti sığınacaq verib. Mark Tulli Siseron
Təbiət daşları necə də adama oxşadır. Əksinə də olur. Xudu Məmmədov
Təbiət elə sənət əsəridir ki, burada nisbilik anlayışı yalnız duyğusuzlara şamil edilməlidir. Həsən Əliyev
Təbiət hər səhifəsi məna dolu bir kitabdır. Yohann Volfqanq Göte
Təbiət hadisələrini izah etmək üçün kifayət edən və həqiqi səbəblərdən başqa səbəblər qəbul edilməməlidir. İsaak Nyuton
Təbiət insanı həqiqəti aşkar etmək cəhdi ilə mükafatlandırıb. Mark Tulli Siseron
Təbiət insanı zülmətlə dövrələyir və onu daim işığa doğru getməyə məcbur edir. Bu işıq isə elmdir. Höte
Təbiət jestləri anlamır. O daimi həqiqətdir, daim kəskindir Daim haqlıdır və səhvlər yalnız insanlar tərəfindən törədilir. Onu olduğu kimi qəbul etməyənə nifrət edir və öz sirrini yalnız cəsarətli, səmimi və düzgün olanlara açır. Yohann Volfqanq Göte
Təbiət qanunları ilə cəmiyyət qanunlarının əsas fərqi ondan ibarətdir ki, birinciləri cəzasız pozmaq mümkün deyil, ikinciləri isə mümkündür. Xudu Məmmədov
Təbiət qanunlarının öyrənilməsi –elm adlanır. İmmanuel Kant
Təbiət qədər ixtiraçı heç nə yoxdur. Mark Tulli Siseron
Təbiət qədər nizamlı heç nə yoxdur. Mark Tulli Siseron
Təbiət mənə rəhmli, vətən sərt olmağı əmr etdi. Amansız olmağı isə nə vətən, nə də təbiət əmr etmədi. Mark Tulli Siseron
Təbiət musiqi mənbəyi, şeir, sənət guşəsi, ilham çeşməsidir. Təbiət ən gözəl müalicə vasitəsi, ən gözəl loğmandır. Həsən Əliyev
Təbiət nə qədər az, nə qədər kiçik şeylərə ehtiyacı olduğunu bizə hər gün xatırladır. Mark Tulli Siseron
Təbiət olduqca sadədir. Buna zidd olanların hamısı rədd edilməlidir. Mixail Lomonosov
Təbiət öz gözəlliyninin tərənnümündə şairlərə, yazıçılara borclu olduğu kimi, yazıçı və şairlər də bir çox cəhətdən təbiətə borcludurlar. Valter Skott
Təbiət özü ahəng və gözəllik prinsipləri ilə qurulubsa, onu öyrənən elm də bu prinsiplərə sadiq qalmalıdır. Əbu Turxan
Təbiət saysız-hesabsız nadir, gözəl abidələrin “müəllifidir”. Həsən Əliyev
Təbiət sadədir və artıq səbəblərlə cah-calalla yaşamır. İsaak Nyuton
Təbiət sadəlikdən məmnundur. Təbiət isə kukla deyil. İsaak Nyuton
Təbiət tənhalığı sevmir. Mark Tulli Siseron
Təbiət tərəfəindən bizə şeylərin hüdudlarını dərk etmək verilməyib. Mark Tulli Siseron
Təbiət yox etməyə nifrət edir. Mark Tulli Siseron
Təbiət və Təbiətin qanunu, qaranlıqda gizli idi. Aleksandr Pop
Təbiətdə mövcud olan hər şey riyazi olaraq dəqiq və müəyyəndir; bəzən bu dəqiqliyə şübhə ilə yanaşsaq da, cahilliyimiz bundan heç bir nəticə çıxarmaz: hətta bütün dünya iki dəfə iki dörd olmasına şübhə etsə belə, bütün şübhələnənlərdə də iki dəfə iki dörd edəcəkdir. Mixail Lomonosov
Təbiətə heyranlığımız, şəhərlərin yaşanmazlığından irəli gəlməkdədir. Bertolt Brext
Təbiətə qarşı işlənən cinayətin qisası, insan ədalətindən daha çətindir. Fyodor Dostoyevski
Təbiətə qarşı zor işlətmək lazım deyil, əksinə, ona tabe olmaqla yanaşı, arzularınız üçün təbiətdən istifadə zamanı bütün bəd əməllərinizi qəddarcasına dəf edin!". Epikür
Təbiətə münasibətdə yubanmaq - yaşamağa yubanmaqdır. Həsən Əliyev
Təbiətə uyğun olaraq edilən hər şey xoşbəxt hesab edilməlidir. Mark Tulli Siseron
Təbiətə uyğun olaraq yaşamaq lazımdır. Mark Tulli Siseron
Təbiəti korlamaq ən ağır və dəhşətli cinayətdir. Onu məhv etmək asan, bərpa etmək isə qeyri-mümkündür. J. Borodin
Təbiəti sevən, təbiətlə daima təmasda olan insan heç zaman nankor, rəhmsiz, vicdansız ola bilməz. Həsən Əliyev
Təbiətin bizə bəxş etdiyi ən qiymətli sərvəti torpaqdır. Həsən Əliyev
Təbiətin bizə bəxş etdiyi həyat yolu qısadır, amma şöhrət yolu hüdudsuzdur. Mark Tulli Siseron
Təbiətin ən böyük möcüzəsi anadır. Yohann Volfqanq Göte
Təbiətin gücü çox böyükdür. Mark Tulli Siseron
Təbiətin ölkəmizə bəxş etdiyi zəngin sərvətlərə xüsusi qayğı ilə yanaşmaq, belə misilsiz xəzinələri bəşəriyyətin gələcəyi naminə qorumaq üzərimizə düşən başlıca vəzifələrdəndir... Heydər Əliyev
Təbiətin öyrənilməsi və müşahidə edilməsi elmi yaratdı. Elə bir adam tapılarmı ki, şanlı abidələrin şahidi olmuş keçmiş onda təəssürat yaratmasın? Mark Tulli Siseron
Təbiətin rəhbərliyi altında heç cür səhv etmək olmaz. Mark Tulli Siseron
Təbiətin yaratdıqlarından ən һeyrətamizi–insan şəxsiyyətidir. Yohann Volfqanq Göte
Tədbirli təbiət insanları yerdən qaldıraraq onları uca və düz qamətli etdi. Mark Tulli Siseron
Təfəkkür gözə görünməyən təbiət, təbiət isə görünən təfəkkürdür. Henrix Heyne

Y

Yer kürəsinin yaşıllıq və həyatla necə və hansı proseslərlə büründüyünü, buludların, dumanların və yağışların necə əmələ gəldiyini, bu yer kürəsinin bütün dəyişikliklərinə nəyin səbəb olduğunu və hansı ilahi qanunların səbəb olduğunu bilmək, şübhəsiz ki, saf bir zövqdür. Nizam açıq-aşkar qarışıqlıq içərisində qorunur. Fırtınanın və vulkanın səbəbini araşdırmaq və onların əşyaların təsərrüfatda istifadəsinə işarə etmək — buludlardan şimşək çaxıb onu təcrübələrimizə tabe etmək — olduğu kimi istehsal etmək ülvi bir məşğuliyyətdir. İncəsənət laboratoriyasındakı mikrokosmos və hərəkətləri və İlahi Ağılın onlara verdiyi qanunlara uyğun olaraq dəyişən, şeylərin kainatını təşkil edən görünməz atomları ölçmək və çəkmək. Əsl kimya filosofu xarici dünyanın bütün müxtəlif formalarında yaxşılıq görür. O, sonsuz müdrikliyin rəhbər tutduğu sonsuz qüdrətin əməllərini araşdırarkən, bütün alçaq xurafatlar, bütün məntiqli xurafatlar onun zehnindən yox olur. O, insanı kosmosda bir nöqtəyə sabitlənmiş atomlar arasında bir atom görür və bununla belə ətrafdakı qanunları dərk edərək onları dəyişdirmək; zaman keçdikcə bir növ hökmranlıq və maddi məkanda bir imperiya əldə etmək və sonsuz kiçik miqyasda bir növ yaradıcı enerjinin kölgəsi və ya əksi kimi görünən və ona fərqlilik hüququ verən bir güc tətbiq etmək istəyir. Allahın surətində yaradılmış və ilahi ağılın qığılcımı ilə canlandırılmışdır. Kimyəvi axtarışlar idrakı ucaltsa da, təxəyyülü incitmir və həqiqi hissləri zəiflətmir. Onlar zehnə dəqiqlik vərdişləri bəxş etməklə bərabər, onu faktlara diqqət yetirməyə məcbur etməklə yanaşı, onun bənzətmələrini də genişləndirirlər və əşyaların xırda formaları ilə tanış olsalar da, onların son məqsədi təbiətin böyük və möhtəşəm obyektlərinə malikdirlər. Onlar kristalın əmələ gəlməsini, çınqılın quruluşunu, gil və ya torpağın təbiətini nəzərə alırlar və onlar bizim dağ silsilələrimizin müxtəlifliyinin səbəblərinə, küləklərin görünüşünə, ildırım fırtınalarına, meteoritlərə, zəlzələlərə, vulkanlara və şairə və rəssama ən heyrətamiz obrazlar təqdim edən bütün hadisələrə aiddir. Təbiətimizin ən böyük səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri olan biliyə olan o sönməz susuzluğu yaşadırlar — hər bir kəşf faktların tədqiqi üçün yeni sahə açır, nəzəriyyələrimizin qeyri-kamilliyini bizə göstərir. Ədalətli şəkildə deyilir ki, işığın dairəsi nə qədər böyükdürsə, onu əhatə edən qaranlığın sərhəddi də bir o qədər böyük olar. Hemfri Devi

Təbiət

A

B

C

D

E

Ə

G

H

İ

Q

M

N

S

T

Y

İstinadlar