Həqiqət

Walter Seymour Allward, Veritas, 1920

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ac itin dünyada inandığı bir həqiqət varsa, o da ətdir. Anton Çexov
• Adətən, mən ümidsizliyə qapılanda tarixin bir çox epizodlarını yada salıram. Əsrlər boyunca həqiqət və sevgi həmişə qalib gəlib. Bəli, tarixdə çox qüdrətli zülmkarlar olub, amma sonda hamısı iflasa uğrayıb. Bunu həyatın çətin anlarında xatırla. Mahatma Qandi
• Ağıl gözəlliyi ona deyilir ki, istər mübahisə, istər tədqiqat, istərsə kəşfdə həqiqət necədirsə, həmin hədd və həmin kəmiyyətdə qorunub saxlanılsın, nə daxili ehtimala, nə də xarici təsirə yol verilməsin. Nəsirəddin Tusi
• Allah axmaqları və uşaqları qoruyur. Bu bir həqiqətdir. Mən bunu ona görə bilirəm ki, bunu öz üzərimdə yoxlamışam. Mark Tven
• Allah sevginin özüdür; bu, yeganə həqiqətdir ki, mən tamlıqla qəbul edirəm. Sevgi Allaha bərabərdir. Mahatma Qandi
• Almazı yerin dərinliyində axtardığımız kimi, həqiqəti də düşüncələrimizin dərinliyində axtarmalıyıq. Viktor Hüqo
• “Allah”, “ruh”, “savab”, “günah”, “o dünya”, “həqiqət”, “axirət dünyası” – bütün bunlar yaramaz adamların xəstə instinktlərinin uydurduqları yalanlardır. Fridrix Nitsşe
• Ancaq elm bəşəriyyəti həqiqətə, ədalətə və xoşbəxtliyə apara bilər. Emil Zolya
• Ancaq həqiqət təhqiredicidir. Napoleon Bonapart
• Aydınlıq və həqiqət üst-üstə düşmür, aydınlıq həqiqətə bir əlavədir. Nils Bor
• Azadlıq ali dəyərdir; o olmadan şəxsiyyət mümkün deyildir. Həyat və bilik bu gün o qədər mürəkkəbdir ki, biz öz yolumuzu yalnız azad diskussiya vasitəsilə seçə, səhvlər və xurafatlar içərisindən keçərək həqiqət perspektivinə nail ola bilərik. Qoy insanlar, hətta müəllimlər belə fərqli rəy söyləsinlər və müzakirələr aparsınlar; belə müxtəlif fikirlər inamın nisbi olduğunu üzə çıxaracaq, belə halda silaha əl atmaq o qədər də vacib olmayacaqdır; nifrət və müharibə kənardan güclə boynuna qoyulan ideyalardan və doqmatik inamdan irəli gəlir. Təfəkkür və nitq azadlığı "müasir" ruhun nadanlığını və xurafatını yuyub təmizləyəcəkdir. Biz düşündüyümüz qədər təhsilli deyilik; biz ümumi təhsilin böyük eksperimentinin başlanğıcındayıq və onun elə bir vaxtı olmayıb ki, bizim təfəkkür üslubumuza və ictimai həyatımıza təsir göstərə bilsin. Biz müəyyən təchizat yaradırıq, amma bu metodlarda və texniki qaydalarda çox primitivik; biz təhsil haqqında belə düşünürük ki, bu, müəyyən biliklərin ötürülməsidir, əslində isə o, zəkanın elmi vərdişlərinin inkişafı olmalıdır. Nadan insanın fərqli əlaməti ondadır ki, onun fikirləri tələsikdir və şərtsizdir. Bertran Rassel

B

• Başqalarına qarşı bütün məsuliyyətlərdən ən başlıcası sözdə və əməldə həqiqətdir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Belə fikir var ki, xristian dininə bağlı olmasaq, hamımız üçün pis olar. Mənə elə gəlir ki, buna sadiq qalan insanlar çox pis insanlar olublar. Siz bu maraqlı həqiqəti görürsünüz ki, hər hansı bir dövrdə din nə qədər güclü və doqmatik inanc nə qədər dərin olsa, qəddarlıq da bir o qədər çox olmuş, vəziyyət də bir o qədər pis olmuşdur. İnsanlar həqiqətən xristian dininə bütün tamlığı ilə inandıqları zaman, bütün işgəncələri ilə birlikdə inkvizisiya var idi; cadugər kimi yandırılan milyonlarla bədbəxt qadın var idi; din adı altında hər cür insana qarşı hər cür qəddarlıq edilirdi. Siz dünyaya nəzər saldıqda görürsünüz ki, insani hisslərdə hər bir irəliləyiş, cinayət qanununda hər bir təkmilləşmə, müharibənin azaldılması istiqamətində atılan hər addım, rəngli irqlərə qarşı daha yaxşı rəftar istiqamətində atılan hər addım və ya köləliyin yumşaldılması, dünyada mövcud olan mənəvi tərəqqi, dünyanın mütəşəkkil kilsələri tərəfindən [davamlı]] olaraq qarşı çıxdı. Mən tamamilə qəsdən deyirəm ki, öz kilsələrində təşkil olunmuş xristian dini dünyada mənəvi tərəqqinin əsas düşməni olub və indi də belədir. Bir fakt götür. Bu, xoşagəlməz fakt deyil, lakin kilsələr insanı xoşagəlməz faktları qeyd etməyə məcbur edir. Fərz edək ki, bu gün yaşadığımız dünyada təcrübəsiz bir qız sifilisli kişi ilə evlidir; bu halda Katolik Kilsəsi deyir: “Bu, ayrılmaz bir müqəddəslikdir. Bekarlığa dözməli və ya birlikdə qalmalısınız. Birlikdə qalsanız, sifilitik uşaqların doğulmasının qarşısını almaq üçün kontraseptivlərdən istifadə etməməlisiniz." Bu yalnız bir nümunədir. Hazırda kilsənin əxlaq adlandırmaq üçün seçdiyi şeydə israrla hər cür insanlara layiq olmayan və lazımsız əzablar verməsinin bir çox yolu var. Bildiyimiz kimi, o, böyük ölçüdə dünyada əzab-əziyyəti azaldan bütün istiqamətlərdə hələ də irəliləyiş və təkmilləşmənin əleyhdarıdır, çünki o, əxlaq kimi müəyyən dar davranış qaydalarını qeyd etməyi seçmişdir. insan xoşbəxtliyi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur; və siz deyəndə ki, bu və ya digər şeylər etmək lazımdır, çünki bu, insan xoşbəxtliyinə səbəb olacaq, bunun heç bir əlaqəsi olmadığını düşünürlər. “İnsan xoşbəxtliyinin əxlaqla nə əlaqəsi var? Əxlaqın məqsədi insanları xoşbəxt etmək deyil". Bertran Rassel
• Bəzən elə olur ki, ömründə bir dəfə də olsun yalan danışmayan adam həqiqətin, yalanın nə olduğunu başa salmağı öz üzərinə götürür. Mark Tven
• Bilərəkdən və könüllü surətdə yalan danışmaq zorən kor-koranə doğrunu deməkdən yaxşıdır – Platon bu yerdə haqlıdır. Hərçənd ki, qəbul olunmuş qiymətləndirmə meyarı tamam başqa cürdür: həqiqəti söyləyən insan daha çox rahatlıq tapır. Fridrix Nitsşe
• Bilinməyən, sirr, xəyali, mifik, möcüzəvi, inanılmaz və hətta dəhşətli olanı aşkar, sadə və sağlam olandan üstün tutmaq cəhalətə xasdır. Həqiqət heç vaxt təxəyyülü mövhumatlar qədər güclü şəkildə sarsıtmaz ki, hər kəsin özünə uyğunlaşdıra bilər. Adi insanlar nağılları dinləməyi hər şeydən üstün tuturlar. Kahinlər və qanunvericilər dinlər uydurur və bu nağıllardan sirlər çıxarırlar. Onlardan adi insanların xarakterinə, xasiyyətinə uyğun istifadə edirdilər. Adi camaatın bu meylinə görə keşişlər, şəriət və qanunvericilər vəcd həvəskarlarına, qadınlara və cahillərə bağlandılar. Bu məzmunda olan insanlar tədqiq edə bilmədikləri fikirləri asanlıqla qəbul edirlər. Saflıq və həqiqi sevgi ancaq təxəyyüllərini araşdırma və düşünməklə təşkil edən müəyyən insanlarda olur. Bir kəndin sakinləri heç vaxt öz keşişindən latın dilini dini nitqlərinə həddən artıq qarışdırdıqda ondan məmnun olmurlar. Cahillər, başa düşmədikləri şeylərdən danışan hər kəsi çox alim hesab edirlər. Bu, qəbilələrin sadəlövhlük prinsipi və onlara rəhbərlik iddiasında olanların təsir və hökmranlığıdır. Pol Anri Holbax
• Bir dəfə müdrikdən soruşdular: "Nə üçün ilanı müdriklik rəmzi sayırlar?". Müdrik dedi: "Çünki ilan həqiqət kimi çalır və çox vaxt onun çalmasının nəticəsi ölüm olur". Platon
• Bir şeyə şübhə edirsinizsə, həqiqəti söyləyin. Mark Tven
• Bir yalan nə qədər sürətli olursa olsun, həqiqət onu yetişib keçər. Keniya atalar sözləri
• Bir yerdə öldürülən həqiqət min yerdən daha böyük qüvvətlə fışqırır. Rahid Ulusel
• Biz qapını bağlamışdıq ki, yanılma girə bilməsin, bəs onda həqiqət haradan gələcək? Rabindranat Taqor
• Biz nifrəti əritmək, məhəbbətin adını ucaltmaq üçün yola çıxdıq, oğul! Ancaq zər qədrini zərgər bilər. Sözünü adamına görə söylə. Cahil qarşısında daş-qaşını çirkaba atma. İgid kordur, pisliyi görməz. Kardır, kəm sözü eşitməz. Laldır, hər ağzına gələni danışmaz. Bildiyini də hər yerdə ayaqlar altına sərməz. Yunus kimidir o, ürəyi məhəbbətə, qəlbi həqiqətə köklənib... Şeyx Ədabali
• Bu gün heç kim ölümcül həqiqətlərdən ölmür, antibiotiklər çoxalıb. Fridrix Nitsşe
• Bu yalançı dünyada həqiqət pafosu haradan gəlir? Əxlaqdan… Yunanların fəlsəfə ilə baş qatmaları çox qəribədir. Gözəl yalan məşğuliyyəti. Lakin ondan da qəribə olan insanların həqiqət pafosunun dalınca düşməsidir. Platon dialektikanın hər şeyə hakim olduğu yeni bir dövlət arzulayır. O, gözəl yalanlar mədəniyyətini rədd edir. Fridrix Nitsşe
• Bunu başa düş, mən həqiqətə çatmaq istəyirəm. Həqiqət özü nə qədər çirkin olsa da, onu axtaranlar üçün həmişə maraqlı və gözəldir. Aqata Kristi
• Bütün ağıl-həqiqət, bütün həqiqət-ağıldır. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Bütün həqiqətlər sadədir. — Bunun özü ikiqat yalan deyilmi? Çarəmiz yoxdur, bu gərdişlə barışmalıyıq… Yalan danışmaq cəsarətli adamların işidir. Fridrix Nitsşe
• Bütün nöqsanların qapısını bağlasanız, həqiqət kənarda qalacaq. Rabindranat Taqor
• Bütün tələbatlardan ən ciddisi həqiqəti dərk etməkdir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel

C

• Cəmiyyətdən uzaqlaşma ictimai həqiqət üçün lazımdır. Fyodor Dostoyevski

D

• Dayaz, yüngülməcaz adamlar həmişə yalan danışmağa məcburdur, çünki onların məzmunu yoxdur. Əsl tərbiyə: hər hansı bir şəraitdə yalana alışdırmaq tərbiyəsidir. Həqiqətpərəst adam son nəticədə həmişə yalan dediyinin fərqində olur. Yalan danışmaq yalnız bildiyinin əksini danışmaq deyil, həm də bilmədiklərinin əksini danışmaqdır. Fridrix Nitsşe
• Deyirlər: sonda həqiqət qalib gələcək, amma bu yalandır. Anton Çexov
• Dərk edən həqiqət sularına o vaxt könülsüz baş vurur ki, su çirkli yox, dayaz olur. Fridrix Nitsşe
• Dil şürüşməsi deyə bir şey yoxdur, şüur altında gizlədilən bir həqiqətin şüursuz bir anda ağızdan çıxması vardır... Ziqmund Freyd
• Dostlar da, həqiqət də mənim üçün əzizdir. Amma mən dostlardan çox həqiqətə üstünlük verirəm. Aristotel
• Dostluğu planlaşdırmırlar, sevgi haqqında qışqırmırlar, həqiqəti sübut etmirlər. Ziqmund Freyd
• Dostum, sevdiyin hər şey səni məyus edib: sonda məyusluq sənin vərdişin olub və sənin “həqiqətə” sevgi adlandırdığın sonuncu sevgin elə məyusluğa sevginin özüdür. Fridrix Nitsşe
• Dövlət ən qəddar və amansız adamyeyən kimidir. O heç nə olmamış kimi yalan danışır. Dövlət elə hey bəyan edir ki: “Mən dövlətəm, deməli, mən xalqın özüyəm”. Ağ yalan! Bir qrup baçkəsənlər insanları bir yerə toplayıb tələyə saldılar və bunu dövlət adlandırdılar… Əsl həqiqət bundan ibarətdir: hər bir xalq öz xeyir və şər dilində danışır, sadəcə olaraq qonşular bu dili başa düşmür. Fridrix Nitsşe

E

• Eqoizm məhz əzab çəkməyə məcbur edildiyi üçün həqiqətin təhrikləri qarşısında narahat olmaq istəmir. Beləliklə, elə hey xarici aləmin vurduğu zədələrdən heç vaxt təsirlənməyəcəyini iddia edir. Hətta bu cür travmaların onun üçün həzz mənbəyi olduğunu irəli sürür. Ziqmund Freyd
• Eninə-uzununa və bilə-bilə yalan söyləyən, həyatdakı mövqelərinə görə yalan danışmaqları təhlükəli və qorxulu yalanlarla yaşayan insanlar (yalan danışmaq imkanı olmayan adamlar) həqiqətə qarşı fövqəladə dərəcədə həssas olurlar: idealistlər və xeyirxah görünmək istəyən adamlar öz istək və həvəsləri ilə daim bir duman içində yaşayır, əsl həqiqətdə heç vaxt doğru olanı söyləyə bilmirlər: onların “zövqü” buna imkan vermir. Fridrix Nitsşe
• Ey həqiqət, həqiqət! Ona baxan çoxlu gözlər! Gördükləri müxtəlif şeylər! Corc Meredit
• Ey şərəfli müdriklər, sizin hamınız həqiqətə yox, xalqa, xurafata xidmət etdiniz! Fridrix Nitsşe

Ə

• Ədalət üçün ən gizli təhlükə qabaqcadan əmələ gəlmiş yanlış fikirdir. Öz fikrini mütləq həqiqət hesab etmə. Çünki, həqiqətlər dəyişkəndir. Jan Jak Russo
• Əgər həqiqət yalnız öz-özünə israr etmək üçün, başqa bir müvəffəqiyyət olmadan danışılırsa, bu ən azından artıqdır, çünki həqiqət məsələnin yalnız ifadə olunması üçün deyil, həm də yerinə yetirilməsi üçün lazımdır. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Əgər həqiqəti deməyi düşünmürsünüzsə, açıq olmağınız asan olacaq. Rabindranat Taqor
• Əgər həqiqəti deyirsənsə, heç nə xatırlamağa ehtiyac yoxdur. [[Mark Tven}}
• Əgər qapını bütün yanlışlıqlara bağlasan, həqiqət çöldə qalacaq. Rabindranat Taqor
• Əgər mütləq əxlaq mövcud olsaydı, o hökmən həqiqətin ardınca sürünən bir əxlaq olardı: və bu, nəticə etibarilə məni də, digər insanları da qarşısıalınmaz fəlakətlər girdabına, məhvə aparardı. – Mənim insanları əxlaqın buxovlarından azad etməkdəki marağım da bununla əlaqədardır. Yaşamaq və ucalara can atmaq üçün, iradənin hakimiyyət hərisliyini təmin etmək üçün mütləq olan hər bir şey yoldan kənarlaşdırılmalıdır. Qüdrətli insan üçün yalan icazə verilmiş bir vasitədir, lap yaradıcılıqda olduğu kimi: təbiət özü də beləcə hərəkət edir. Fridrix Nitsşe
• Əsl həqiqət həmişə düzə oxşamır. Odur ki, onu həqiqətə bənzər etmək üçün bir qədər yalan qatmaq lazım gəlir. Fyodor Dostoyevski
• Əzəmətə çevrilən yalan heç vaxt həqiqətə çevrilməyəcək. Rabindranat Taqor

F

• Faktla həqiqət arasındakı fərqi bilin. Fakt o deməkdir ki, şeylər sizin hisslərinizə belə görünür. Həqiqət o deməkdir ki, hisslərinizə istinad etmədən işlər belədir. Oşo
• Fəlsəfə dəyişməz, əbədi olanı, özlüyündə mövcudatı dərk etmək istəyir; onun məqsədi – həqiqətdir. Tarix isə nə vaxtsa mövcud olmuş, başqa bir vaxtda isə sıradan çıxmış və yeri başqaları tərəfindən tutulmuş olanlardan danışır. Əgər biz bundan çıxış ediriksə ki, həqiqət əbədidir, onda o keçici olanların sırasına daxil olmur və deməli, onun tarixi yoxdur. Amma əgər onun tarixi varsa, tarix ancaq idrakın keçmiş obrazlarının təsviri olduğundan, burada həqiqəti tapmaq mümkün deyil, belə ki, həşiqət ötəri, keçmiş ola bilməz. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Fəlsəfi sistemlərin ən böyük naqisliyi daltonizmdir. Dünyanı ancaq ağ və qara rəngdə görənlər reallığa nə qədər yaxınlaşırsa, ancaq varlıq və yoxluqdan, xeyir və şərdən, həqiqət və yalandan çıxış edərək bu kənar hallar arasındakı rəngarəngliyi görməyənlər də reallığı o qədər mənimsəyir. Əbu Turxan

G

• Gizlədilən hər bir həqiqət zəhərli olur. Fridrix Nitsşe
• Gözəllik duyğusu ənənəvi olaraq şairlər tərəfindən, mənəvi-əxlaqi duyğu – ruhanilər, həqiqət duyğusu – alimlər tərəfindən təcəssüm olunmuşdur. Bu üçünün eyniyyətindən çıxış edənlərə isə filosof deyilmişdir. Əbu Turxan
• Gözəllik – kamillik güzgüsünü üzünə tuturkən gördüyün həqiqətin təbəssümüdür. Rabindranat Taqor
• Gündə on dəfə həqiqəti tapmalısan, əks təqdirdə onu gecə də axtaracaqsan və ruhun ac qalacaq. Fridrix Nitsşe

H

• Heç kəs, heç zaman və heç yerdə bu həqiqətin doğruluğuna şübhə etməsin! – Yalanlar daim insanların həyatını müşayiət edir, ancaq sonradan heç düşünməyə də vaxt və həvəsləri olmur və baş verənlərə heç inanmaq da istəmirlər. Fridrix Nitsşe
• Həqiqət axtarışından kənarda keçirilən vaxta mən itirilmiş vaxt kimi baxıram. Aristotel
• Həqiqət ayaqqabılarını geyinərkən yalan dünyanın yarısını gəzə bilər. Mark Tven
• Həqiqət aydınlıqla tamamlanır. Nils Bor
• Həqiqət azğınlıq kimi doğulur və aldanış kimi ölür. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqət bəzən əyilir, lakin heç vaxt sınmır və yağ suyun üzünə çıxdığı kimi, o da yalanın üzərinə çıxır. Leonardo da Vinçi
• Həqiqət bidət kimi doğulur, ehkam kimi ölür. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqət, bir daş qədər sərt, bir qönçə qədər də yumşaqdır. Mahatma Qandi
• Həqiqət - bizim hər birimizin polisə danışmağa borclu olduğumuz bir şeydir. Mark Tven
• Həqiqət, bizim üçün ən qiymətli dəyərdir. Gəlin onu qoruyaq. Mark Tven
• Həqiqət bölünməzdir, buna görə də o özünü tanımır, hər kim onu tanımaq istəyirsə, yalan olmaq məcburiyyətindədir. Frans Kafka
• Həqiqət çətinliyə düşsə də, heç vaxt ölmür. Alman atalar sözləri
• Həqiqət çox güclü olduğu üçün hər yerdə özünü qəbul etdirə bilir. Napoleon Bonapart
• Həqiqət dənizin dibindən çıxar. Rus atalar sözləri
• Həqiqət dilli-dilavər olmur, yalan bər-bəzəkli olsa da. Alman atalar sözləri
• Həqiqət düşmənləri. – Həqiqətin ən qatı düşmənləri yalanlar yox, inamlardır. Fridrix Nitsşe
• Həqiqət ən yaxşı silahdır. Alman atalar sözləri
• Həqiqət əvvəl-axır aşkara çıxır. Leonardo da Vinçi
• Həqiqət fantastikadan daha qəribədir, çünki fantastika inandırıcılıq hüdudlarında qalmalıdır, amma həqiqət belə deyil. Mark Tven
• Həqiqət günəşdən işıqlıdır. Rus atalar sözləri
• Həqiqət havadır, onsuz nəfəs almaq olmaz. İvan Turgenev
• Həqiqət heç vaxt ədalətli bir işə zərər verməz. Mahatma Qandi
• Həqiqət həmişə şirin olmur. İvan Turgenev
• Həqiqət hər kəsə yaşamaq üçün gərəkdir və onu kimdənsə almaq, nə yollasa əldə etmək mümkün de­yil. Həqiqəti hər kəs fasiləsiz olaraq özü öz içindən yaratmalıdır, əks təqdirdə, insan məhv olar. Həyat həqiqətsiz mümkün deyil. Bəlkə də həqiqət elə həyatın özüdür. Frans Kafka
• Həqiqət hər şeydən qabaqdır. Alman atalar sözləri
• Həqiqət hər yerdə, xüsusilə tərbiyədə vacib şərtdir. Lev Tolstoy
• Həqiqət kənarda aşkarlanacaq bir şey deyil, həyata keçirilməli olan daxili bir şeydir. Oşo
• Həqiqət - küfr kimi yaranır və yanlış fikir kimi ölür. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqqiqət qarşısında heç bir duman dura bilməz. Fyodor Dostoyevski
• Həqiqət qüvvətdir. Monqol atalar sözləri
• Həqiqət nəhri şübhə arxlarını basıb keçir. Rabindranat Taqor
• Həqiqət onun toxumlarını daha geniş səpələyən tufanları özü-özünə qarşı qaldırır. Rabindranat Taqor
• Həqiqət ölüb və heç kim ona yas tutmur. Pablo Neruda
• Həqiqət, səbəbin həyata keçirilməsinə xidmət etdiyi yerə və zamanda deyilir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqət suda batmaz, odda yanmaz. Rus atalar sözləri
• Həqiqət tək qalacaq, qalan hər şey zamanın axınından əvvəl süpürüləcək. Hamı məni tərk etsə belə, həqiqətə şəhadət verməyə davam etməliyəm. Mənim səsim bu gün səhrada səs ola bilər, amma bütün digər səslər susanda eşidiləcək, əgər Həqiqətin səsidirsə. Mahatma Qandi
• Həqiqət uğrunda yaşamağı özlərinə qayə edənlər ölümdən çəkinməməlidirlər. Mahatma Qandi
• Həqiqət, uydurmadan qeyr-adidir. Çünki, uydurma, həqiqətə uyğunluq çərçivəsində yer alır, həqiqət isə yox. Mark Tven
• Həqiqət üçün əminlik yalandan daha qorxuludur. Fridrix Nitsşe
• Həqiqət və fayda doğma tellərlə ancaq gözəllikdə birləşir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqət və gözəllik insan həyatında, ümumiyyətlə bütün dünyada başlıca rol oynayıb. Anton Çexov
• Həqiqət yalnız ona görə gəlir ki, biz onu qonaq kimi qəbul etmək sənətini itirmişik. Rabindranat Taqor
• Həqiqət yolu çətin yoldur. Çox az adam bu yolla gedə bilir, ama bu yolu sonuna çatanların qarşısında qeyri adi mənzərələr açılır. Cordano Bruno
• Həqiqət, zəmanənin yeganə övladıdır. Leonardo da Vinçi
• Həqiqətdə də həyatın mənası olmasaydı və ən mənasız şeyi seçməyə məcbur qalsaydım, ən seçiləsi mənasızlıq həyat olardı. Fridrix Nitsşe
• Həqiqətə qarşı cəsarət — fəlsəfə tədqiqatının birinci şərtidir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqətlə əlaqəli cəsarət fəlsəfi araşdırmanın birinci şərtidir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqəti çılpaq görmək faydalıdır. Yalan isə qoy libaslara bürünsün. Mişel de Monten
• Həqiqəti xilas etmək üçün vəzifə ən yaxın və ən əziz şeydən imtina etməkdən ibarətdir. Aristotel
• Həqiqəti hamı tərifləyir, amma hamı demir. Rus atalar sözləri
• Həqiqəti hər kim inkar edirsə, özü ziyan çəkir. Qalileo Qaliley
• Həqiqəti layiq olmayan insanlara əsla deməyin. Mark Tven
• Həqiqətin budaqlarına ümidsizliklə çıxmaq qeyri-mümkündür. Fridrix Nitsşe
• Həqiqətin köməyi ilə sizi aldatmaq və istənilən yerə aparmaq olar. Fridrix Nitsşe
• Həqiqətin iki növü var – inkar edilməsi mənasız olan adi həqiqət, bir də əks təsdiqi də dərin həqiqət olan dərin həqiqət. Nils Bor
• Həqiqətin mahiyyətini fantastik olan şey təşkil edir. Fyodor Dostoyevski
• Həqiqətin yeganə meyarı təcrübədir. Leonardo da Vinçi
• Həqiqətlə əlaqəli cəsarət fəlsəfi araşdırmanın birinci şərtidir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Həqiqətlə yaşa-ən yaxşı xütbə budur. Leonardo da Vinçi
• Həqiqətsiz həyat mümkün deyil, bəlkə də, həqiqət özü həyatdır Frans Kafka
• Həmişə həqiqəti deyən insanla heç kim yaşaya bilməzdi. Allaha şükür ki, bizim heç birimizi bu təhlükə gözləmir. Mark Tven

İ

• İnam, həqiqətə yalandan çox düşməndir. Fridrix Nitsşe
• İnamsızlıq, dünya üzərində heç vaxt olmamış, görünməmiş bir inamsızlıq, hər şeyə və hər kəsə qarşı şübhə! Həqiqətə çatmağın yeganə yolu budur. Gərək sağ göz sol gözə etibar eləməsin və bir müddət işıq — qatı qaranlığa qərq olsun. Bu sizin getməli olduğunuz yeganə yoldur… Siz həmin yolun üstündə xırdaca, bərkimiş buğda dənləri görəcəksiniz. – bunlar həqiqətlərdir: on illər boyu acından ölməmək üçün ovuc-ovuc yalanla qidalanmalı olacaqsınız və bunların heç birinin yalan olduğunu bilməyəcəksiniz... Fridrix Nitsşe
• İnanclar həqiət düşməni olaraq yalandan daha təhlükəlidir. Fridrix Nitsşe
• İnsanlar ən ağır cəzanı bayağı həqiqətləri saya almadığlarına görə çəkirlər. Fridrix Nitsşe
• İnsanlar nə üçün adi-gündəlik həyatda daha çox həqiqəti söyləyirlər? Ona görə yox ki, kimsə Allah deyilən bir qüvvə yalanı qadağan edir. Ona görə ki, əvvəlan bu daha asandır, ikincisi ona görə ki, yalan demək fantaziya, yaradıcılıq və yaddaş tələb edir. Bir də ona görə ki, adi münasibətlərdə sözün düzünü demək, birbaşa demək daha sərfəlidir: mən bunu istəyirəm mən bunu etmişəm və bu kimi; deməli, açıq istək və məqsəd, iradə yolu hiylə yoluna nisbətən daha etibarlı olur. Əgər bir uşaq ailədə başqa cür tərbiyə görürsə, o yalana alışır və istər-istəməz öz xeyrinə olanı deyir. Həqiqət duyğusu, yalana qarşı müqavimət onun üçün tamamilə yabançı və əlçatmaz bir şeyə çevrilir və o, günahsızcasına yalan danışmaqla ömür sürür. Fridrix Nitsşe
• İnsanların ağızları asanlıqla yalan danışır, amma bu zaman onların qıc olmuş sifətləri yenə də həqiqəti deyir.Fridrix Nitsşe

K

• Kiçik bir həqiqət, böyük bir yalandan yaxşıdır. Leonardo da Vinçi
• Kiçik bir həqiqət öz içində aydın dəyərlər, böyük həqiqət isə özündə böyük bir sükut daşıyır. Rabindranat Taqor

Q

• Qabda su şəffaf, dənizdə qaranlıqdır. Kiçik həqiqətlərin aydın sözləri, böyük Həqiqətin isə böyük sükutu vardır. Rabindranat Taqor
• Qəsdən yalan danışanlarla oturub-durmaq daha yaxşıdır, çünki yalnız onlar şüurlu şəkildə səmimi ola bilirlər. Adi həqiqətpərəstlik şüurlu şəkildə maskalanmaq, gözdən pərdə asmaqdır. Fridrix Nitsşe

M

• Mən altı il xoşagəlməz həqiqətlərin filosofu olmaq istəyirəm. Fridrix Nitsşe
• Mən başa düşmürəm ki, niyə qeybətlə məşğul olurlar. Əgər kiməsə pislik etmək istəyirsənsə, onun haqqında hər hansı bir həqiqəti söyləmək kifayətdir. Fridrix Nitsşe
• Mən dünyanın bütün böyük dinlərinin əsas həqiqətinə inanıram. Mahatma Qandi
• Mən heç də bu gerçək və fani dünyanın təzadlarını dilə gətirmirəm: Bizim bu dünyada yalnız bir dünyamız var: yalançı, amansız, keşməkeşli, işvəkar, mənasız bir dünya. Belə qurulmuş bir dünya bizim gerçək dünyamızdır. Yalansız bu reallıq, bu “həqiqət” üzərində qələbə çalmaq qeyri-mümkündür. Fridrix Nitsşe
• Mən həqiqətə oxşayanı deyil, həqiqətin özünü təsdiq edirəm. Cordano Bruno
• Mən xristianlığı ittiham edirəm. Mən xristian kilsəsinə qarşı ittihamçının indiyə qədər irəi sürdüyü ittihamdan daha dəhşətli bir ittiham irəli sürürəm. Mənim fikrimcə, bu, mümkün olan təhriflərdən ən böyüyüdür. O, mümkün olan ən son pozğunluq iradəsi idi. Xristian kilsəsi öz cadusu ilə toxunulmamış bir şey qoymadı, hər bir dəyəri qiymətdən saldı, hər bir həqiqəti yalana, hər bir düzgünlüyü ruhi alçaqlığa çevirdi. Hələ o, “humanitar” xeyir-dualar haqqında danışmağa da cürət edir. Fridrix Nitsşe
• Mən - iki insanın daha böyük həqiqəti tapmaq üçün, bir ehtirası paylaşdığı eşq düşünürəm. Fridrix Nitsşe
• Mən ölərəm, amma bu həqiqətdən imtina etmərəm: yarpaqların töküldüyü, qürubun, ölümün olduğu yerdə həyat hakimiyyət naminə özünü qurban verir! Fridrix Nitsşe
• Mən yalnız yalanı yalan kimi dərk etdikdən sonra həqiqətin nə olduğunu anladım. Fridrix Nitsşe
• Məni tonqalda yandırmaq söylədiyim həqiqəti təkzib edə bilmək deyil. Cordano Bruno
• Məsuliyyət - həyata dərinlik qazandıran, idrak səviyyəsini sonsuzluğa götürən və bəşəri həqiqətlərin sadəcə zahiri qismiylə məşğul olmasından daha çox, mahiyyətini yaşadan səmavi dəyərdir. Füyuzat jurnalı
• Mövhumat həqiqəti əlində elə bərk-bərk sıxıb saxlayır ki, axırda öldürür. Rabindranat Taqor
• Mübahisədən düşmənçilik, müzakirədən həqiqət doğar. Yəhudi atalar sözləri
• Müəllim - hüzurunda əyləşənin könül zəmisini icarəyə alan, ona həqiqət toxumunu, haqq sevdasını, millət və vətən sevgisinin toxumlarını əkən şəxsdir. Füyuzat jurnalı
• Müharibənin böyük böhranında Allah bizi qüdrətli həqiqətlə üz-üzə qoydu ki, biz öz azadlığımızı itirməliyik və ya onu qullara verməliyik. Çətinliyimizdə biz qara adamı Respublikanı xilas etməyə kömək etməyə çağırdıq; Biz onunla əhd bağladıq, həm onun qanı ilə, həm də bizim qanımızla möhürləndik və Yehova şəhadət verdik ki, xalq satın alındıqdan sonra o, azad olsun və onun izzətini, onun nemətlərini bizimlə bölüşsün. Əgər biz bu əhdi yerinə yetirməsək, hər şeyi bilən Şahid bizə qarşı hökm çıxaracaq. Biz bunu etdikmi? Qara adama azadlıq verdikmi? Azadlıq nədir? Bu sadəcə inkardırmı? Zəncirlənməmək, alınıb-satılmamaq, damğalanmamaq və qamçılanmamaq üçün çılpaq bir imtiyazmıdır? Əgər bunlar hamısıdırsa, azadlıq acı bir istehzadır, amansız bir aldatmadır və köləliyin daha yaxşı olub-olmaması şübhə altına alına bilər. Amma azadlıq inkar deyil. Bu, əsaslı, hiss olunan reallıqdır. “Bütün insanlar bərabər yaradılmışdır” Bəyannaməsinin həmin ölməz həqiqətlərinin həyata keçirilməsidir; bütün ədalətli hökumətin sanksiyasının "idarə olunanların razılığı" ilə olduğunun qəbul edilməsidir. Hər bir insanın özünə aid olan bütün məsələlərdə dinlənilmək hüququ olana qədər bunlar həyata keçirilə bilərmi? Açıq həqiqət budur ki, hər kəs öz mənafeyini daha yaxşı bilir. Deyilmişdir: “Əgər o, pul ödəməyə məcbur olsa, döyüşmək məcburiyyətində qalarsa, dolayısı ilə itaət etmək tələb olunarsa, qanuni olaraq ona deyilməyə haqqı olmalıdır. nə üçün; onun razılığını almaq və onun rəyinin nəyə dəyər olduğunu hesablamaq. Yetkin və sivil bir xalqda heç bir pariya olmamalıdır, heç bir şəxs öz öhdəliyi istisna olmaqla diskvalifikasiya edilməməlidir. Bu nəslin ehtiras və qərəzliliyi Bəyannamənin aksiomlarını şübhə altına almasaydı, mən bu qədər açıq bir həqiqəti müzakirə etməklə sizin zəkanızı təhqir etməzdim. Ceyms Qarfild
• Müstəqillik bir inqilab aktı idi; cümhuriyyətçilik günəş altında yeni bir şey idi; federal sistem nəhəng eksperimental laboratoriya idi. Fiziki cəhətdən amerikalılar qabaqcıl idilər; sosial və iqtisadi institutlar sahəsində də onların ənənələri qabaqcıllardan biri olmuşdur. Əvvəldən intellektual və mənəvi müxtəliflik Amerika üçün irq və dil kimi xarakterik olmuşdur. Ən fərqli Amerika fəlsəfələri transsendentalizm - Ali Qanunun fəlsəfəsi və təcrübə və plüralizm fəlsəfəsi olan praqmatizm olmuşdur. Bu iki prinsip amerikançılığın özəyini təşkil edir: Ali Qanun prinsipi və ya hökmdarların diktəsinə tabe olmaq, qanunlardan daha çox vicdan və praqmatizm prinsipi və ya tək yaxşılığın və bitmiş kainat anlayışının rədd edilməsi. Amerikalılar əvvəldən bilirdilər ki, fəth edilməli yeni dünyalar, kəşf edilməli yeni həqiqətlər var. Amerikaçılığı tək bir nümunə ilə məhdudlaşdırmaq, onu vahid bir düsturla məhdudlaşdırmaq üçün hər cür səy amerikanizmdə keçərli olan hər şeyə sədaqətsizlikdir. Henri Stil Kommager

N

• Necə olur ki, bir yalançı yanlışı bizə həqiqət kimi sırıyır? Ağlının gücü hesabına. Fridrix Nitsşe
• Nə üçün şairlərin yalan danışdıqlarını deyirdin?” “Nə üçün?” – deyə Zərdüşt soruşdu. – “Sən hələ soruşursan da? Mən “nə üçün”, “niyə” suallarına cavab verməkdən xoşlanan adam deyiləm. Yadındadırmı, bir dəfə Zərdüşt sənə nə demişdi! Demişdimi ki, şairlərin dilinə düz söz gəlmir?.. Axı Zərdüşt özü də şair tayfasındandır. Sən elə bilirsən ki, o bunu deməklə həqiqəti söyləyirdi? Niyə belə fikirləşirsən? Amma orası da var ki, kimsə bütün ciddiyyəti ilə şairlərin yalançı olduqlarını deyir: o düzünü deyir. Bizim gün-güzaranımız yalan danışmaqla keçir. Biz çox az bilirik və bilmədiklərimizi öyrənməyə çox az səy edirik: ona görə də yalan danışmağa məcburuq. Fridrix Nitsşe
• Nifrəti sevgi ilə, yalanı həqiqətlə, zorakılığı səbirlə dəf et. Mahatma Qandi

O

• O şey ki, faydalıdır, deməli, yaxşıdır. Yaxşı olan hər bir şey heç vaxt yalan ola bilməz – çıxardığımız amansız nəticə bundan ibarətdir. Yaxşı qurtaran hər şey doğru kimi qəbul olunur: həqiqətin başqa meyarı yoxdur.Fridrix Nitsşe

Ö

• Özü-özünü aldadan və öz yalanına qulaq asan nə özündəki, nə də ətrafdakı həqiqəti fərqləndirə bilməmək, yəni nə özünə, nə də başqalarına hörmət etməmək halına gəlib çıxır. Fyodor Dostoyevski
• Özünü müdafiədə, məcburi yalanda nəsə gizli bir həzz, fərəh doğuran mistik bir şey var: o, fərdi xilas etməyə yönəlir… Bütün yalanlar ehtiyacdan doğur. Yalan oyunu xüsusi qabiliyyət tələb edir. Əslində yalnız həqiqət ehtirası gerçək həzz doğura bilər. Ən böyük ehtiras sənət ehtirasıdır ki, həqiqəti bütünlüklə yalan qiyafəsində təqdim edir. Şəxsiyyət məfhumu, hətta mənəvi azadlıq üçün zəruri olan illuziyalar da belədir, bizim bütün həqiqət ehtiraslarımız da yalan üzərində qərar tutur. Fridrix Nitsşe
• Özünü və başqalarını alçaltdığı üçün həqiqəti söyləmək lazım olduğu zaman deməmək şərəfli deyil. Bununla yanaşı, bir çağırışınız və ya bunu etmək hüququnuz yoxdursa, həqiqəti də danışmamalısınız. Georq Vilhelm Fridrix Hegel

S

• Sevdiyimiz adamın hər yalanında həqiqət, sevmədiyimiz insanın hər həqiqətində yalan axtarmağımız necə də qəribədir. Fyodor Dostoyevski
• Sevdiyiniz hər şey səni məyus etdi. Məyusluq sənin vərdişin oldu və deməi, “həqiqət sevgisi” adlanan son sevgin də məyusluq sevgisi olmalıdır. Fridrix Nitsşe
• Sevgi sadəcə, impuls deyil, qanunu yaşadan həqiqət olmalıdır. Rabindranat Taqor
• Sevgi və Həqiqət, bir medalın iki üzüdür. Hər ikisini həyata keçirmək çətindir, amma o yeganə şeydir ki, onun üçün yaşamağa dəyər... Mahatma Qandi
• Sevgi yalnız gerçəklik və sadə bir sentimentallıq deyil. O, yaradılışın ürəyindəki həqiqət nüvəsidir. Rabindranat Taqor
• Sənət — yalnız həqiqət arxasınca yol gedən bir ekspedisiyadır. Frans Kafka

T

• Tanrı adına fantaziyalar öyrədilir. Lakin həqiqətin fərqindəliyi, xəyal gücü ilə yaranmaz, sadəcə, bütün xəyal gücündən vaz keçilərsə, yaranar. Xəyal gücünün içində yaşayan biri, bir yuxuda yaşayır. Olub bitəni yox, öz görmək istədiyini görər. Oşo
• Təhqiredici həqiqət təhqiredici yalandan heç də üstün deyil. Mark Tven

Ü

• Ümid insan ruhunu qanadlandırıb həqiqət aləminə aparan nur nişanəsidir. O bu yolçuluğa çıxarkən həm qəlbi, həm əqli, həm də duyğuları saflaşdırır. O uzağı yaxın edən dəyər, yaxını mətinləşdirən iksir və insan şəxsiyyətini zirvələrə yüksəldən həqiqətdir. Füyuzat jurnalı
• Ümidsiz olanda xatırlayıram ki, tarix boyu həqiqət və sevgi yolu həmişə qalib gəlib. Zalımlar və qatillər olub və bir müddət onlar yenilməz görünsələr də, sonda həmişə yıxılırlar. Həmişə düşün. Mahatma Qandi

Y

• Yalan danışa bilməmək qabiliyyəti heç də həqiqət sevgisindən irəli gəlmir. Hər bir məhəbbətdə yalan demək istedadı gizlənir, hətta həqiqətə olan məhəbbətdə də. Fridrix Nitsşe
• Yalan danışmağı bacarmayan həqiqətin də nə olduğunu bilməz. Fridrix Nitsşe
• Yalan güc alıb böyüsə də, heç vaxt həqiqətə qədər böyüməyəcək. Rabindranat Taqor
• Yalan min oyundan çıxsa da, heç vaxt həqiqətə çevrilə bilməz. Rabindranat Taqor
• Yalan nə qədər qüdrət sahibi olsa da əsla həqiqət ola bilməz. Rabindranat Taqor
• Yalanı günahsızcasına dodaqlarında gəzdirən bədgümanların pıçıltı ilə mənim haqqımda dediklərini eşidirəm. Bəzi fırıldaqçıların da yavaş-yavaş mənim müdriklik süfrəmin kənarına yaxınlaşdıqlarını görürəm [...]. Siz əvvəlcə yalan danışmağı öyrənin ki, həqiqəti söyləməyin nə olduğunu anlayasınız. Fridrix Nitsşe
• Yalnız bilərəkdən, qəlbən yalan deyən şair əsl həqiqəti də söyləyə bilər. Fridrix Nitsşe
• Yaşasın həqiqət. Alfred Dreyfus

Z

• Zəriflik və nəzakət həqiqəti kəsməyəcək, əksinə çiskin yağışdan, yöndəmsizliklərindən və müvəqqəti çətinliklərindən şikayət edəcəkdir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel