Torpaq

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Acgöz insanı ancaq torpaq doydurar. Lak atalar sözləri
• Ana şəfqət abidəsi, ata ədalət nümunəsi, ana sevgi qəhrəmanı, ata iftixar məqamı, ana şəfqət təlimçisi, ata iffət təlimçisi, ana qəlb, ata beyin, ana bağça, ata bağban, ana torpaq, ata su, ana günəş, ata isə nurdur. Ata və ana bir bədəndə bir ürək kimidir. Füyuzat jurnalı
• Ana uşağı yedirir — torpaq insanı yedirən kimi. Çeçen-inquş atalar sözləri
• Anaya etibar edənlə, torpağa etibar edən uduzmaz. Teluqu atalar sözləri
• Antisemitizm, yəhudi xalqına nifrət bəşəriyyətin ruhunda ləkə olub və qalır. Biz bu məsələ ilə tam razıyıq. Buna görə də bunu bilin: antisionizm mahiyyətcə antisemitizm deməkdir və həmişə belə olacaq. Bu niyə belədir? Bilirsiniz ki, sionizm yəhudi xalqının öz torpaqlarında yaşamağa qayıtmaq arzusu və idealından başqa bir şey deyil. Yəhudi xalqı, Müqəddəs Yazılar bizə deyir ki, müqəddəs torpaqda, öz vətənində çiçəklənən birlik içində yaşayırdılar. Onları oradan Rəbbimizi belə amansızlıqla qətlə yetirən Roma tiranı qovmuşdu. Vətənindən qovulmuş, milləti külə dönmüş yəhudi xalqı dünyanı dolaşmağa məcbur oldu. Yəhudi xalqı onlara hökmranlıq etməyə gələn hər bir tiranın əlindən dönə-dönə əzab çəkdi. Bütün bəşəriyyətin bu ayrılmaz hüququnu əziz tutan hər kəs üçün bunu başa düşmək, yəhudi xalqının qədim İsrail torpağında yaşamaq hüququnu dəstəkləmək çox asan olmalıdır. Bütün yaxşı niyyətli insanlar Allahın xalqının onlardan oğurlanmış torpağa sevinclə qayıtması vədinin yerinə yetməsinə sevinəcəklər. Bu sionizmdir, nə çox, nə də az. Martin Lüter Kinq
• Antisemitizm yəhudilərə qarşı düşmənçilik yaymaq deməkdir. Lənətə gəlmiş çar monarxiyası son günlərini yaşayarkən cahil fəhlə və kəndliləri yəhudilərə qarşı qızışdırmağa çalışırdı. Çar polisi torpaq sahibləri və kapitalistlərlə ittifaqda yəhudilərə qarşı talanlar təşkil etdi. Torpaq sahibləri və kapitalistlər yoxsulluq üzündən işgəncələrə məruz qalan fəhlə və kəndlilərin nifrətini yəhudilərə qarşı yönəltməyə çalışırdılar. Başqa ölkələrdə də tez-tez görürük ki, kapitalistlər zəhmətkeşlərin gözlərini kor etmək, onların diqqətini zəhmətkeş xalqın əsl düşməni olan kapitaldan yayındırmaq üçün yəhudilərə qarşı nifrət bəsləyirlər. Yəhudilərə qarşı nifrət yalnız torpaq sahiblərinə və kapitalistlərə köləliyin fəhlə və kəndlilər arasında uçurum cəhaləti yaratdığı ölkələrdə davam edir. Yəhudilər haqqında yayılan yalan və böhtanlara ancaq ən cahil və məzlum insanlar inana bilər. Bu, kahinlərin bidətçiləri odda yandırdığı, kəndlilərin əsarətdə yaşadığı, xalqın əzilmiş və susqun olduğu qədim feodal dövrünün sağ qalmasıdır. Bu qədim, feodal cəhalət keçib gedir; insanların gözü açılır. Zəhmətkeş xalqın düşməni yəhudilər deyil. Fəhlələrin düşmənləri bütün ölkələrin kapitalistləridir. Yəhudilər arasında da işləyən insanlar var və onlar çoxluq təşkil edir. Onlar da bizim kimi kapitalın əzdiyi qardaşlarımızdır; onlar bizim sosializm uğrunda mübarizədə yoldaşlarımızdır. Yəhudilər arasında da ruslar və bütün xalqlarda olduğu kimi istismarçılar və kapitalistlər də var. Kapitalistlər müxtəlif dinlərə, müxtəlif millətlərə və müxtəlif irqlərə mənsub işçilər arasında nifrət toxumu səpməyə və qızışdırmağa çalışırlar. İşləməyənlər isə kapitalın gücü ilə hakimiyyətdə saxlanılır. Zəngin yəhudilər, varlı ruslar kimi və bütün ölkələrin zənginləri işçiləri sıxışdırmaq, əzmək, soymaq və parçalamaq üçün ittifaqdadırlar. Yəhudilərə işgəncə verən və təqib edən lənətə gəlmiş çarizmə ayıb olsun. Yəhudilərə nifrət bəsləyənlərə, başqa millətlərə qarşı nifrət bəsləyənlərə ar olsun. Vladimir Lenin

B

• Bilik — təkrar, torpaq — ağır əmək tələb edir. Nepal atalar sözləri
• Bir qarış torpağı hasarlayıb "bu torpaq mənə məxsusdur" deyən və sadəlövh insanları tapıb buna inandıran adam vətəndaş cəmiyyətinin əsl qurucusudur. Dirəkləri aşıran, sərhəd kimi xidmət edən xəndəkləri dolduraraq "bu yalançıya qulaq asmaqdan ehtiyatlanın!, hər şeyin sizə, torpağın isə heç kimə mənsub olmadığını unutsanız, məhv olacaqsınız!" deyərək insanlara müraciət edən adam nə qədər cinayətlərin, müharibələrin, fəlakətlərin, dəhşətlərin qarşısını almış olur. Jan Jak Russo
• Biz bu torpağa sevgidən başqa heç bir toxum əkmərik. Mövlana Cəlaləddin Rumi
• Bu dünya haqqında bütün düşündüklərini ifadə etmək cəsarətini göstərəcək adam ayağını basacaq yarım metr torpaq tapa bilməyəcək. Henri Miller
• Bu ölülərin hamısı insanlardır, bu ölülərin hamısı mənim kimi nəfəs alırdı, bu ölülərin hamısının atası, anası, sevdikləri qadınlar, kök saldıqları bir torpaq parçası, sevinclərindən və kədərlərindən danışan üzləri var idi. İşığı və göyü görən gözlər. Bu saatda kor olduğum üçün kor olduğumu, bu saatda nəhayət bütün bu ölülərin, fransızların və almanların qardaş olduğunu və mənim onların qardaş olduğumu bilirəm. Ernst Toller

Ç

• Çörəyi torpaqdan al, özgəsinin ağzından yox. Fin atalar sözləri

D

• Dağlıq Qarabağ faciəsinin bir qütbündə erməni separatçılığı, erməni terrorizmi, Azərbaycana qarşı torpaq iddiaları durur. Heydər Əliyev
• Demədiyim sözdən heç vaxt peşman olmamışam, lakin çox olub ki, dediyimdən qan və torpaq içində yatmışam. Əbdürrəhman Cami
• Dil də torpaq kimidir; münbit olmasa, fikir cücərməz. Əbu Turxan
• Dil ilə bütün dünyanı da əkmək olar, əl ilə bir parça torpağın öhdəsindən gəlmək çətindir. Madaqaskar atalar sözləri

Ə

• Əgər dörd adam deyirsə, torpaq da gərək tabe olsun. Malayal atalar sözləri
• Əqli-kamalı olmayan qəlb ölüdür. Onu əgər elmlə zənginləşdirsən, üstündə yağış yağmış xam torpaq kimi canlanar. Əbül Fərəc
• Əkin əkənə — torpaq, avar çəkənə — su həmişə tapılar. Fin atalar sözləri
• Əllərini əsirgəməsən hər torpaq yaxşıdır. Rus atalar sözləri

G

• Gözü ancaq torpaq doyurar. Azərbaycan atalar sözləri/G

H

• Heç bir şeyə mənimdir demə, yalnız yanımdadır de. Çünki nə qızıl, nə torpaq, nə sevgili, nə yoldaş, nə həyat, nə ölüm, nə hüzur, nə də kədər həmişə səninlə qalmaz. David Lavrens
• Həqiqi sahibi olmayan torpaq yetimdir. Həsən Əliyev
• Həyatda heç bir şey üçün "mənimdir" deməyin, sadəcə olaraq "mənimlədir" deyin. Çünki nə ev, nə torpaq, nə dost, nə yoldaş, nə sevinc, nə kədər, nə ölüm, nə həyat həmişə sizinlə qalmır. Hendrik Lorens

İ

• İnsan tənbəl olur, torpaq yox. Vyetnam atalar sözləri
• İnsana nə üç arşın torpaq, nə də malikanələr lazım deyil, ona bütün Yer kürəsi, bütün təbiət lazımdır ki, bu geniş aləmdə özünün azad ruhunun bütün mahiyyət və xüsusiyyətlərini meydana çıxara bilsin. Anton Çexov
• İnsanı torpaq doyurar. Abxaz atalar sözləri
• 26 İyul Hərəkatı siyasi qruplardan heç nəyə ümid edə bilməyən Kuba fəhlə sinfinin xilas ümididir; babalarının azadlığını qazandığı ölkədə pariya kimi yaşayan kəndlilərin torpaq ümididir; Vətənini tərk etmək məcburiyyətində qalan, burada yaşaya və ya işləyə bilməyən mühacirlərin vətənə qayıtmaq ümidi, acların gündəlik çörəyinin, unudulmuşların isə ədalətin ümididir. Fidel Kastro

K

• Kainatın möhtəşəm genişliyi haqqında necə gözəl və heyrətamiz bir sxemimiz var! O qədər çox günəş, o qədər çox torpaq və hər biri bu qədər bitki, ağac və heyvanla təmin edilmiş, bu qədər dəniz və dağlarla bəzədilmişdir! Ulduzların möhtəşəm məsafəsini və çoxluğunu nəzərə alsaq, təəccübümüz və heyranlığımız niyə artmasın? Xristian Hüygens

M

• Meşə, su, var-dövlət, bolluq deməkdir, meşə olmayan yerdə nə torpaq, nə su, nə məhsul ola bilməz. Həsən Əliyev
• Məncə bir xalq üçün ən böyük bəla onun elə bir torpaqda yaşamasıdır ki, orada təbiət özü bolluca yaşayış vasitəsi və qida istehal edir, iqlim isə insanı geyinmək və soyuqdan qorunmaq qayğısından demək olar ki, azad edir. Bunun tam əksi də mümkündür. Əmək sərf etmək vasitəsilə becərildikdə məhsul verə bilməyən torpaq da, heç bir əmək sərf edilmədən bol məhsul verən torpaq qədər pisdir. Karl Marks
• Məndən yəhərimi istəyin — verim, atımı istəyin — verim, lakin heç kəs vətənimdən bir qarış torpaq istəməsin — vermərəm.Mete xan
• Mənim qəlbim su və alov kimi incə və güclü ikən
  Nə üçün mən hər yaramazın qarşısında torpaq və yel kimi alçalıram. Əbül-üla Gəncəvi

N

• Nə üçün başqa günəş, başqa torpaq axtarırsan? Vətənindən qaçmaqla özündən qaçacağınımı sanırsan? Horatsi

Ö

• Ölmək üçün doğulmuşdur insan, ona görə də hər yağış sonrası torpaq qoxusunu sevər. Lev Tolstoy

S

• Səbrin mənası-üzərində dağları və insanları daşıyan torpaq kimi olmaq deməkdir. Səriyyis Sakat
• Sərmayə qoyacaqsansa torpaq al. Torpaq qızıldır. Üstünə bina etsən gümüş olar. İçinə də kirayəçi soxsan tənəkə olar. Vəhbi Qoç
• Sular hərəkətlidir, torpaq bərəkətlidir. Azərbaycan atalar sözləri/Vətən və el

T

• Tamahkarın gözünü torpaq doydurar. Azərbaycan atalar sözləri/T
• Təbiətin bizə bəxş etdiyi ən qiymətli sərvəti torpaqdır. Həsən Əliyev
• Torpaq aldığını artıqlaması ilə geri qaytarır. Mark Tulli Siseron
• Torpaq — ana, toxum — atadır. Efiopiya atalar sözləri
• Torpaq anadırsa, su övladdır. Meşənin bu övladsız dodağı çat-çat olub yanacaq, diri gözlü "ölüyə" dönəcək. Həsən Əliyev
• Torpaq becərməyə başlayanda onu başqa sənətlər izləyir. Deməli, fermerlər bəşər sivilizasiyasının baniləridir. Daniel Vebster
• Torpaq borclu qalmaz. Osetin atalar sözləri
• Torpaq çörəyi ilə, insan əməyi ilə. Başqırd atalar sözləri
• Torpaq deyər: "Öldür məni, dirildim səni!" Azərbaycan atalar sözləri/T
• Torpaq, dəyərsiz olsa da, dövlətin təməlidir; heç kimə verilə bilməz. Mete xan
• Torpaq əkənlər bəşər sivilizasiyasının baniləridir. Daniel Vebster
• Torpaq əmindir; Ona nə əkərsən xainlik etməz, onu biçərsən. Yaz fəsli, Allah fərmanını gətirmədikcə torpaq gizli şeyləri meydana çıxarmaz. Mövlana Cəlaləddin Rumi
• Torpaq hamını yedirəndir, amma o özü də yemək istəyir. Rus atalar sözləri
• Torpaq həkimin səhvlərini ört-basdır edir. Polşa atalar sözləri
• Torpaq qoynuna aldıqlarını vermir. Əfqan atalar sözləri
• Torpaq olsam üstümdə gəzməyəcəksən, hava olsam içinə çəkməyəcəksən. Bu cür düşmənsən! Kiçik İsgəndər
• Torpaq öz payını həmişə götürür. Fin atalar sözləri
• Torpaq sahəsini çəpərləmiş ilk şəxs "bu mənimdir" deyə qışqırıb ona inanan sadəlövh adamları cəmləyə bilmişsə, vətəndaş cəmiyyətinin əsl banisi də odur. Jan Jak Russo
• Torpaq su ilə qarışanda palçıq olur, qanla qarışanda vətən. Abdulla Qurbani
• Torpaq və azadlıq! Emiliano Zapata
• Torpaq Vətən deməkdir və milyonlara öz döşündən süd vermişdir. Həsən Əliyev
• Torpaqda güclülər də çürüyür. Fin atalar sözləri
• Torpaqda itki olmaz, Kötüksüz bitki olmaz. Azərbaycan atalar sözləri/Vətən və el
• Torpağı qorumasan, əkib-becərməyə dəyməz, əkib-becərməyəcəksən – qorumağa dəyməz. Kitabi Dədə Qorqud
• Torpağın məhsuldarlığını maddi cəhətdən artırmaq üçün onu süni üsullarla daha səmərəli gübrələmək lazımdır. Ərzaq istehsalı məsələsi torpağın ən yaxşı şəkildə necə gübrələnməsi sualına çevrilir. Torpağı yaradan şey hələ də sirr olaraq qalır. Onun mənşəyini izah etmək, yəqin ki, həyatın özünün mənşəyini izah etməyə bərabərdir. Rütubət və isti, külək və hava ilə parçalanan qayalar öz-özlüyündə həyatı davam etdirməyə qadir deyildi. Bəzi izah olunmayan vəziyyət yarandı və hansısa yeni prinsip qüvvəyə mindi və mamırlar kimi alçaq orqanizmləri saxlamağa qadir olan birinci təbəqə əmələ gəldi. Bunlar öz həyat və ölümləri ilə torpağa daha çox həyat təmin edən keyfiyyətlər əlavə etdilər və daha yüksək orqanizmlər o zaman yaşaya bildilər və s., nəhayət, yüksək inkişaf etmiş bitki və heyvan həyatı çiçəklənənə qədər. Lakin nəzəriyyələr gübrələmənin necə həyata keçirildiyi ilə bağlı indi də razılaşmasa da, torpağın həyatı sonsuza qədər davam etdirə bilməyəcəyi və onu qida ilə təmin edən maddələrlə təmin etmək üçün bir yol tapılmalıdır ki, çox yaxşı təsdiqlənmiş bir həqiqətdir. ondan bitkilər tərəfindən mücərrəd edilmişdir. Bu maddələrin ən əsası və ən qiymətlisi azot birləşmələridir və onların ucuz istehsalı, buna görə də bütün vacib qida probleminin həlli üçün açardır. Atmosferimiz tükənməz miqdarda azot ehtiva edir və biz onu oksidləşdirib bu birləşmələri istehsal edə bilsək, bəşəriyyət üçün saysız-hesabsız fayda gətirərdik. Uzun müddət əvvəl bu fikir elm adamlarının təxəyyülünü güclü şəkildə tutdu, lakin bu nəticəyə nail olmaq üçün təsirli bir vasitə icad edilə bilmədi. Azotun hətta oksigenlə birləşməkdən imtina edən qeyri-adi hərəkətsizliyi problemi son dərəcə çətinləşdirdi. Ancaq burada elektrik bizim köməyimizə gəlir: elementin hərəkətsiz yaxınlıqları lazımi keyfiyyətli elektrik cərəyanı ilə oyanır. Əsrlər boyu yanmadan oksigenlə təmasda olan bir parça kömür bir dəfə alovlananda onunla birləşəcəyi kimi, elektriklə həyəcanlanan azot da yanacaq. [Nikola Tesla]]

V

• Vətənsiz insan — toxumsuz torpaq. Amhar atalar sözləri

Y

• Yer kürəsinin yaşıllıq və həyatla necə və hansı proseslərlə büründüyünü, buludların, dumanların və yağışların necə əmələ gəldiyini, bu yer kürəsinin bütün dəyişikliklərinə nəyin səbəb olduğunu və hansı ilahi qanunların səbəb olduğunu bilmək, şübhəsiz ki, saf bir zövqdür. Nizam açıq-aşkar qarışıqlıq içərisində qorunur. Fırtınanın və vulkanın səbəbini araşdırmaq və onların əşyaların təsərrüfatda istifadəsinə işarə etmək — buludlardan şimşək çaxıb onu təcrübələrimizə tabe etmək — olduğu kimi istehsal etmək ülvi bir məşğuliyyətdir. İncəsənət laboratoriyasındakı mikrokosmos və hərəkətləri və İlahi Ağılın onlara verdiyi qanunlara uyğun olaraq dəyişən, şeylərin kainatını təşkil edən görünməz atomları ölçmək və çəkmək. Əsl kimya filosofu xarici dünyanın bütün müxtəlif formalarında yaxşılıq görür. O, sonsuz müdrikliyin rəhbər tutduğu sonsuz qüdrətin əməllərini araşdırarkən, bütün alçaq xurafatlar, bütün məntiqli xurafatlar onun zehnindən yox olur. O, insanı kosmosda bir nöqtəyə sabitlənmiş atomlar arasında bir atom görür və bununla belə ətrafdakı qanunları dərk edərək onları dəyişdirmək; zaman keçdikcə bir növ hökmranlıq və maddi məkanda bir imperiya əldə etmək və sonsuz kiçik miqyasda bir növ yaradıcı enerjinin kölgəsi və ya əksi kimi görünən və ona fərqlilik hüququ verən bir güc tətbiq etmək istəyir. Allahın surətində yaradılmış və ilahi ağılın qığılcımı ilə canlandırılmışdır. Kimyəvi axtarışlar idrakı ucaltsa da, təxəyyülü incitmir və həqiqi hissləri zəiflətmir. Onlar zehnə dəqiqlik vərdişləri bəxş etməklə bərabər, onu faktlara diqqət yetirməyə məcbur etməklə yanaşı, onun bənzətmələrini də genişləndirirlər və əşyaların xırda formaları ilə tanış olsalar da, onların son məqsədi təbiətin böyük və möhtəşəm obyektlərinə malikdirlər. Onlar kristalın əmələ gəlməsini, çınqılın quruluşunu, gil və ya torpağın təbiətini nəzərə alırlar və onlar bizim dağ silsilələrimizin müxtəlifliyinin səbəblərinə, küləklərin görünüşünə, ildırım fırtınalarına, meteoritlərə, zəlzələlərə, vulkanlara və şairə və rəssama ən heyrətamiz obrazlar təqdim edən bütün hadisələrə aiddir. Təbiətimizin ən böyük səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri olan biliyə olan o sönməz susuzluğu yaşadırlar — hər bir kəşf faktların tədqiqi üçün yeni sahə açır, nəzəriyyələrimizin qeyri-kamilliyini bizə göstərir. Ədalətli şəkildə deyilir ki, işığın dairəsi nə qədər böyükdürsə, onu əhatə edən qaranlığın sərhəddi də bir o qədər böyük olar. Hemfri Devi